UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

marzyć

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. marzę
 marzymy
2 os. marzysz
 marzycie
3 os. marzy
 marzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. marzyłem
+(e)m marzył
 marzyłam
+(e)m marzyła
 marzyłom
+(e)m marzyło
 marzyliśmy
+(e)śmy marzyli
 marzyłyśmy
+(e)śmy marzyły
2 os. marzyłeś
+(e)ś marzył
 marzyłaś
+(e)ś marzyła
 marzyłoś
+(e)ś marzyło
 marzyliście
+(e)ście marzyli
 marzyłyście
+(e)ście marzyły
3 os. marzył
 marzyła
 marzyło
 marzyli
 marzyły

bezosobnik: marzono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę marzył
będę marzyć
 będę marzyła
będę marzyć
 będę marzyło
będę marzyć
 będziemy marzyli
będziemy marzyć
 będziemy marzyły
będziemy marzyć
2 os. będziesz marzył
będziesz marzyć
 będziesz marzyła
będziesz marzyć
 będziesz marzyło
będziesz marzyć
 będziecie marzyli
będziecie marzyć
 będziecie marzyły
będziecie marzyć
3 os. będzie marzył
będzie marzyć
 będzie marzyła
będzie marzyć
 będzie marzyło
będzie marzyć
 będą marzyli
będą marzyć
 będą marzyły
będą marzyć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. marzmy
2 os. marz
 marzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. marzyłbym
bym marzył
 marzyłabym
bym marzyła
 marzyłobym
bym marzyło
 marzylibyśmy
byśmy marzyli
 marzyłybyśmy
byśmy marzyły
2 os. marzyłbyś
byś marzył
 marzyłabyś
byś marzyła
 marzyłobyś
byś marzyło
 marzylibyście
byście marzyli
 marzyłybyście
byście marzyły
3 os. marzyłby
by marzył
 marzyłaby
by marzyła
 marzyłoby
by marzyło
 marzyliby
by marzyli
 marzyłyby
by marzyły

bezosobnik: marzono by

bezokolicznik: marzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: marząc

gerundium: marzenie

imiesłów przymiotnikowy czynny: marzący

odpowiednik aspektowy: zamarzyć

Pochodzenie

może psł. *mariti 'powodować, że coś się ukazuje, pojawia, roi się'

1. fantazjować

Definicja

wyobrażać sobie przyjemne i zwykle nierealne sytuacje, które chcielibyśmy, żeby wydarzyły się naprawdę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  fantazjować, ktoś śni na jawie

Połączenia

  • marzyć na jawie
  • marzyć o kobiecie, o mężczyźnie; o (dalekich) podróżach, o wielkim świecie; o miłości, o sławie, o szczęściu
  • trudno marzyć
  • lubić, potrafić, umieć; nie ma co, szkoda marzyć
  • marzyć i śnić, marzyć i tęsknić

Cytaty

Wrócić nareszcie do swej natury, pójść upajać się od nowa urokami leśnej głuszy, tropić jaguara [...] - to na nowo wydało mi się rozkoszą godną życia. Tak myślałem i marzyłem... Ocknąłem się pod natężonym wzrokiem czarownika.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1957

Zaparkowała, wysiadła i aż jęknęła na widok okna pokoiku, w którym tyle marzyła o mężczyźnie, który najpierw zmienił jej życie, a później ją unieszczęśliwił.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

O legalnym zezwoleniu na budowę schroniska szkoda było marzyć.

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Co dzień przed snem marzę, że wyjadę daleko, przeniosę się gdzieś nad morza południowe, albo chociaż do Rzymu.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001

Na egzaminie z języka polskiego, pojawiły się kontrowersje, czy w cytowanym na arkuszu fragmencie „Lalki” Bolesława Prusa Izabela Łęcka spała, czy marzyła na jawie.

źródło: NKJP: (ANKO, PAP): Marek Legutko musiał odejść, Dziennik Polski, 2008-05-20

Składnia

Rzosobowy + marzyć +
o KIM/CZYM
Rzosobowy + marzyć +
że ZDANIE

2. pragnąć

Definicja

bardzo chcieć mieć coś, doświadczyć czegoś lub zrealizować jakieś plany

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  roić, śnić
hiperonimy:  pragnąć

Połączenia

  • marzyć o córce, o dziecku; o befsztyku, o filiżance kawy, o kawie, o piwie; o burzy, o deszczu; o (ciepłej) kąpieli, o powrocie do domu (kraju...), o (gorącym) prysznicu, o spokoju, o wyjeździe gdzieś; o miłości, o szczęściu; o karierze aktora (aktorki, modelki...); o (nowym) mieszkaniu, samochodzie
  • marzyć skrycie

Cytaty

Po upadku na lodowisku bolało ją biodro i głowa. Marzyła o ciepłej kąpieli. Tymczasem gazu nadal nie było i wodę na mycie należało grzać.

źródło: NKJP: Katarzyna Sowula: Fototerapia, 2004

Kochana Irenko [..], siedzimy na tarasie, myślimy, po co Ty marzniesz w górach, i marzymy o deszczu. W ciągu najbliższych dwóch tygodni jadę do Włoch.

źródło: NKJP: Irena Szymańska: Miałam dar zachwytu, 2001

Jednocześnie MEN marzy skrycie o zwiększeniu liczby lekcji, które nauczyciel musi przeprowadzić w tygodniu i doprowadzeniu do zwolnienia kilkudziesięciu tysięcy nauczycieli.

źródło: NKJP: Wojciech Staszewski: Moloch z posłannictwem, Gazeta Wyborcza, 1993-05-18

Ryszarda ogarniała senność, marzył, żeby napić się piwa i położyć spać.

źródło: NKJP: Anna E. Kamieniecka: Dziewczyna z Buenos, 2005

Dotychczasowe sukcesy traktuje jako motywację do dalszej pracy. Marzy, aby zostać sławnym projektantem i móc zaprojektować obiekt na skalę światową.

źródło: NKJP: (AVI): Buduję karierę, Gazeta Krakowska, 2004-12-08

Składnia

Rzosobowy + marzyć +
o KIM/CZYM
Rzosobowy + marzyć +
żeby ZDANIE

Frazeologizmy

ktoś myśli o niebieskich migdałach
ktoś marzy o niebieskich migdałach
Data ostatniej modyfikacji: 26.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN