UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tryskać

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

zach. psł. *tryskati 'tryskać, wytryskiwać'

Postać z bezdźwięcznym nagłosem t- jest wariantywna do psł. *dristati / *drizdati / *driskati 'mieć biegunkę, rozwolnienie' (skąd np. pol. dial. drzystać / drystać). Zjawisko częste wśród wyrazów dźwiękonaśladowczych (por. pryskać i bryzgać).

1. woda

Definicja

wydobywać się skądś silnym wąskim strumieniem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

krew, ropa, woda; błoto tryska
tryskać z fontanny, z ziemi; z aorty, z rany

Cytaty

[...] ropa tryskała wszędzie i rzekami spływała do morza.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Nafta w ranach Zakaukazia, Gazeta Wyborcza, 1994-07-16

Krew tryskała z rany miarowo, zgodnie z biciem serca, a ja miałam uczucie, jakbym znalazła się we wnętrzu czerwonego kwiatu, wszystko było czerwone: okna, ściany, podłoga, meble…

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek , 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tryskam	tryskamy
2 os.	tryskasz	tryskacie
3 os.	tryska	tryskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałem +(e)m tryskał	tryskałam +(e)m tryskała	tryskałom +(e)m tryskało	tryskaliśmy +(e)śmy tryskali	tryskałyśmy +(e)śmy tryskały
2 os.	tryskałeś +(e)ś tryskał	tryskałaś +(e)ś tryskała	tryskałoś +(e)ś tryskało	tryskaliście +(e)ście tryskali	tryskałyście +(e)ście tryskały
3 os.	tryskał	tryskała	tryskało	tryskali	tryskały

bezosobnik: tryskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tryskał będę tryskać	będę tryskała będę tryskać	będę tryskało będę tryskać	będziemy tryskali będziemy tryskać	będziemy tryskały będziemy tryskać
2 os.	będziesz tryskał będziesz tryskać	będziesz tryskała będziesz tryskać	będziesz tryskało będziesz tryskać	będziecie tryskali będziecie tryskać	będziecie tryskały będziecie tryskać
3 os.	będzie tryskał będzie tryskać	będzie tryskała będzie tryskać	będzie tryskało będzie tryskać	będą tryskali będą tryskać	będą tryskały będą tryskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tryskajmy
2 os.	tryskaj	tryskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałbym bym tryskał	tryskałabym bym tryskała	tryskałobym bym tryskało	tryskalibyśmy byśmy tryskali	tryskałybyśmy byśmy tryskały
2 os.	tryskałbyś byś tryskał	tryskałabyś byś tryskała	tryskałobyś byś tryskało	tryskalibyście byście tryskali	tryskałybyście byście tryskały
3 os.	tryskałby by tryskał	tryskałaby by tryskała	tryskałoby by tryskało	tryskaliby by tryskali	tryskałyby by tryskały

bezosobnik: tryskano by

bezokolicznik: tryskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: tryskając

gerundium: tryskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tryskanie	tryskania
D.	tryskania	tryskań
C.	tryskaniu	tryskaniom
B.	tryskanie	tryskania
N.	tryskaniem	tryskaniami
Ms.	tryskaniu	tryskaniach
W.	tryskanie	tryskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: tryskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tryskający	tryskający	tryskający	tryskające	tryskająca
D.	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającej
C.	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającej
B.	tryskającego	tryskającego	tryskający	tryskające	tryskającą
N.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającą
Ms.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tryskający	tryskający	tryskające	tryskające
D.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających
C.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym
B.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskające
N.	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi
Ms.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających

odpowiednik aspektowy: trysnąć

Składnia

tryskać

(SKĄD) + (DOKĄD) + (CZYM)

2. fontanna

Definicja

wyrzucać z dużą siłą z siebie jakąś ciecz lub drobne cząstki czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

fontanna, źródło tryska
tryskać mlekiem, sokiem, wodą; iskrami

Cytaty

Od miesiąca jedyna w Czchowie fontanna tryska wodą ku uciesze mieszkańców i urlopowiczów, tłumnie goszczących tu nad Dunajcem w letnim sezonie.

źródło: NKJP: W cieniu fontanny..., Dziennik Polski, 2000-07-27

Kobiety ze wsi przynosiły na sprzedaż późne owoce, przezroczyste i tryskające sokiem jabłka, morele powleczone delikatnym puszkiem jak twarz dziecka (...)

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

(...) odkleja jeszcze wąsy i rzuca je do środka samochodu, który płonie jak pęk zimnych ogni, tryskając dookoła iskierkami, a potem wybucha, gdy są sto metrów dalej.

źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tryskam	tryskamy
2 os.	tryskasz	tryskacie
3 os.	tryska	tryskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałem +(e)m tryskał	tryskałam +(e)m tryskała	tryskałom +(e)m tryskało	tryskaliśmy +(e)śmy tryskali	tryskałyśmy +(e)śmy tryskały
2 os.	tryskałeś +(e)ś tryskał	tryskałaś +(e)ś tryskała	tryskałoś +(e)ś tryskało	tryskaliście +(e)ście tryskali	tryskałyście +(e)ście tryskały
3 os.	tryskał	tryskała	tryskało	tryskali	tryskały

bezosobnik: tryskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tryskał będę tryskać	będę tryskała będę tryskać	będę tryskało będę tryskać	będziemy tryskali będziemy tryskać	będziemy tryskały będziemy tryskać
2 os.	będziesz tryskał będziesz tryskać	będziesz tryskała będziesz tryskać	będziesz tryskało będziesz tryskać	będziecie tryskali będziecie tryskać	będziecie tryskały będziecie tryskać
3 os.	będzie tryskał będzie tryskać	będzie tryskała będzie tryskać	będzie tryskało będzie tryskać	będą tryskali będą tryskać	będą tryskały będą tryskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tryskajmy
2 os.	tryskaj	tryskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałbym bym tryskał	tryskałabym bym tryskała	tryskałobym bym tryskało	tryskalibyśmy byśmy tryskali	tryskałybyśmy byśmy tryskały
2 os.	tryskałbyś byś tryskał	tryskałabyś byś tryskała	tryskałobyś byś tryskało	tryskalibyście byście tryskali	tryskałybyście byście tryskały
3 os.	tryskałby by tryskał	tryskałaby by tryskała	tryskałoby by tryskało	tryskaliby by tryskali	tryskałyby by tryskały

bezosobnik: tryskano by

bezokolicznik: tryskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: tryskając

gerundium: tryskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tryskanie	tryskania
D.	tryskania	tryskań
C.	tryskaniu	tryskaniom
B.	tryskanie	tryskania
N.	tryskaniem	tryskaniami
Ms.	tryskaniu	tryskaniach
W.	tryskanie	tryskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: tryskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tryskający	tryskający	tryskający	tryskające	tryskająca
D.	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającej
C.	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającej
B.	tryskającego	tryskającego	tryskający	tryskające	tryskającą
N.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającą
Ms.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tryskający	tryskający	tryskające	tryskające
D.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających
C.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym
B.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskające
N.	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi
Ms.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających

odpowiednik aspektowy: trysnąć

Składnia

tryskać

CZYM

3. ktoś humorem

Definicja

przejawiać z dużym natężeniem dany stan psychiczny lub fizyczny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

chłopak, mężczyzna, dziewczyna, kobieta, dziecko tryska czymś
tryskać energią, zdrowiem; entuzjazmem, optymizmem, radością, szczęściem; dowcipem, humorem; inteligencją

Cytaty

Tryskał zdrowiem, nigdy nie mówił, nawet najbliższym, że mu coś dolega.

źródło: NKJP: Ludzie z pożółkłej fotografii, Dziennik Polski, 2006-03-04

Z jednej strony Polacy narzekają, a z drugiej tryskają optymizmem znacznie większym niż inne narody.

źródło: NKJP: Kupuj, kto żyw, Polityka, 2007-02-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tryskam	tryskamy
2 os.	tryskasz	tryskacie
3 os.	tryska	tryskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałem +(e)m tryskał	tryskałam +(e)m tryskała	tryskałom +(e)m tryskało	tryskaliśmy +(e)śmy tryskali	tryskałyśmy +(e)śmy tryskały
2 os.	tryskałeś +(e)ś tryskał	tryskałaś +(e)ś tryskała	tryskałoś +(e)ś tryskało	tryskaliście +(e)ście tryskali	tryskałyście +(e)ście tryskały
3 os.	tryskał	tryskała	tryskało	tryskali	tryskały

bezosobnik: tryskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tryskał będę tryskać	będę tryskała będę tryskać	będę tryskało będę tryskać	będziemy tryskali będziemy tryskać	będziemy tryskały będziemy tryskać
2 os.	będziesz tryskał będziesz tryskać	będziesz tryskała będziesz tryskać	będziesz tryskało będziesz tryskać	będziecie tryskali będziecie tryskać	będziecie tryskały będziecie tryskać
3 os.	będzie tryskał będzie tryskać	będzie tryskała będzie tryskać	będzie tryskało będzie tryskać	będą tryskali będą tryskać	będą tryskały będą tryskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tryskajmy
2 os.	tryskaj	tryskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałbym bym tryskał	tryskałabym bym tryskała	tryskałobym bym tryskało	tryskalibyśmy byśmy tryskali	tryskałybyśmy byśmy tryskały
2 os.	tryskałbyś byś tryskał	tryskałabyś byś tryskała	tryskałobyś byś tryskało	tryskalibyście byście tryskali	tryskałybyście byście tryskały
3 os.	tryskałby by tryskał	tryskałaby by tryskała	tryskałoby by tryskało	tryskaliby by tryskali	tryskałyby by tryskały

bezosobnik: tryskano by

bezokolicznik: tryskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: tryskając

gerundium: tryskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tryskanie	tryskania
D.	tryskania	tryskań
C.	tryskaniu	tryskaniom
B.	tryskanie	tryskania
N.	tryskaniem	tryskaniami
Ms.	tryskaniu	tryskaniach
W.	tryskanie	tryskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: tryskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tryskający	tryskający	tryskający	tryskające	tryskająca
D.	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającej
C.	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającej
B.	tryskającego	tryskającego	tryskający	tryskające	tryskającą
N.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającą
Ms.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tryskający	tryskający	tryskające	tryskające
D.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających
C.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym
B.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskające
N.	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi
Ms.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających

odpowiednik aspektowy: trysnąć

Składnia

tryskać

CZYM

4. energia

Definicja

występować gdzieś lub u kogoś z dużym natężeniem lub w dużej ilości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

energia, optymizm tryska

Cytaty

Humor tryska z ekranu, a sepia, dźwięki koto i fantastyczna gra głosem [...] nadają tej prostej historii głębszy, kulturowy wymiar.

źródło: NKJP: Rafał Zaborowski, Dziecięcy samuraj, czyli jakie kino lubią Japończycy, Esensja, 2008-11

Całkiem nieźle, nawet bisowali. (...) Mimo nie najlepszych warunków ze sceny tryskała energia.

źródło: NKJP: U.K. SUBS - muzyka, Magazyn Puls Studenta, 2000-02

- Aż tryska od ciebie nienawiścią. - Istredd skrzywił się.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tryskam	tryskamy
2 os.	tryskasz	tryskacie
3 os.	tryska	tryskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałem +(e)m tryskał	tryskałam +(e)m tryskała	tryskałom +(e)m tryskało	tryskaliśmy +(e)śmy tryskali	tryskałyśmy +(e)śmy tryskały
2 os.	tryskałeś +(e)ś tryskał	tryskałaś +(e)ś tryskała	tryskałoś +(e)ś tryskało	tryskaliście +(e)ście tryskali	tryskałyście +(e)ście tryskały
3 os.	tryskał	tryskała	tryskało	tryskali	tryskały

bezosobnik: tryskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tryskał będę tryskać	będę tryskała będę tryskać	będę tryskało będę tryskać	będziemy tryskali będziemy tryskać	będziemy tryskały będziemy tryskać
2 os.	będziesz tryskał będziesz tryskać	będziesz tryskała będziesz tryskać	będziesz tryskało będziesz tryskać	będziecie tryskali będziecie tryskać	będziecie tryskały będziecie tryskać
3 os.	będzie tryskał będzie tryskać	będzie tryskała będzie tryskać	będzie tryskało będzie tryskać	będą tryskali będą tryskać	będą tryskały będą tryskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tryskajmy
2 os.	tryskaj	tryskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałbym bym tryskał	tryskałabym bym tryskała	tryskałobym bym tryskało	tryskalibyśmy byśmy tryskali	tryskałybyśmy byśmy tryskały
2 os.	tryskałbyś byś tryskał	tryskałabyś byś tryskała	tryskałobyś byś tryskało	tryskalibyście byście tryskali	tryskałybyście byście tryskały
3 os.	tryskałby by tryskał	tryskałaby by tryskała	tryskałoby by tryskało	tryskaliby by tryskali	tryskałyby by tryskały

bezosobnik: tryskano by

bezokolicznik: tryskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: tryskając

gerundium: tryskanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tryskanie	tryskania
D.	tryskania	tryskań
C.	tryskaniu	tryskaniom
B.	tryskanie	tryskania
N.	tryskaniem	tryskaniami
Ms.	tryskaniu	tryskaniach
W.	tryskanie	tryskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: tryskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tryskający	tryskający	tryskający	tryskające	tryskająca
D.	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającej
C.	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającej
B.	tryskającego	tryskającego	tryskający	tryskające	tryskającą
N.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającą
Ms.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tryskający	tryskający	tryskające	tryskające
D.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających
C.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym
B.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskające
N.	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi
Ms.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających

odpowiednik aspektowy: trysnąć

Składnia

	+	tryskać	+	z KOGO/CZEGO
	+	tryskać	+	od KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 19.02.2014