UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czerpać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *čŕ̥pati

1. wodę

Definicja

wydobywać coś płynnego lub sypkiego skądś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

czerpać piasek, wodę
czerpać z fontanny, ze studni, ze źródełka

Cytaty

Całkowicie nadzy, oprócz wąskiej krajki na biodrach, ciemnolicy, wygoleni ludzie zniżali wiadro, czerpali wodę, podciągali sznurem w górę, obracali w koło drąg, wylewali zawartość wiadra do rowu,[...]

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

(...) jedliśmy z ich porcelanowych talerzy i czerpaliśmy zupę srebrnymi łyżkami [...]

źródło: NKJP: Anna Brzezińska, Ulica, Esensja, 2007-12

Wstał i wyszedł do sionki, gdzie wieczorem widział na drewnianym stojaku wiadra z wodą; napił się, czerpiąc chochlą, i powrócił do izby.

źródło: NKJP: Włodzimierz Odojewski: Kwarantanna, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	czerpię	czerpiemy
2 os.	czerpiesz	czerpiecie
3 os.	czerpie	czerpią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czerpałem +(e)m czerpał	czerpałam +(e)m czerpała	czerpałom +(e)m czerpało	czerpaliśmy +(e)śmy czerpali	czerpałyśmy +(e)śmy czerpały
2 os.	czerpałeś +(e)ś czerpał	czerpałaś +(e)ś czerpała	czerpałoś +(e)ś czerpało	czerpaliście +(e)ście czerpali	czerpałyście +(e)ście czerpały
3 os.	czerpał	czerpała	czerpało	czerpali	czerpały

bezosobnik: czerpano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę czerpał będę czerpać	będę czerpała będę czerpać	będę czerpało będę czerpać	będziemy czerpali będziemy czerpać	będziemy czerpały będziemy czerpać
2 os.	będziesz czerpał będziesz czerpać	będziesz czerpała będziesz czerpać	będziesz czerpało będziesz czerpać	będziecie czerpali będziecie czerpać	będziecie czerpały będziecie czerpać
3 os.	będzie czerpał będzie czerpać	będzie czerpała będzie czerpać	będzie czerpało będzie czerpać	będą czerpali będą czerpać	będą czerpały będą czerpać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		czerpmy
2 os.	czerp	czerpcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czerpałbym bym czerpał	czerpałabym bym czerpała	czerpałobym bym czerpało	czerpalibyśmy byśmy czerpali	czerpałybyśmy byśmy czerpały
2 os.	czerpałbyś byś czerpał	czerpałabyś byś czerpała	czerpałobyś byś czerpało	czerpalibyście byście czerpali	czerpałybyście byście czerpały
3 os.	czerpałby by czerpał	czerpałaby by czerpała	czerpałoby by czerpało	czerpaliby by czerpali	czerpałyby by czerpały

bezosobnik: czerpano by

bezokolicznik: czerpać

imiesłów przysłówkowy współczesny: czerpiąc

gerundium: czerpanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerpanie	czerpania
D.	czerpania	czerpań
C.	czerpaniu	czerpaniom
B.	czerpanie	czerpania
N.	czerpaniem	czerpaniami
Ms.	czerpaniu	czerpaniach
W.	czerpanie	czerpania

imiesłów przymiotnikowy czynny: czerpiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czerpiący	czerpiący	czerpiący	czerpiące	czerpiąca
D.	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącej
C.	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącej
B.	czerpiącego	czerpiącego	czerpiący	czerpiące	czerpiącą
N.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącą
Ms.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czerpiący	czerpiący	czerpiące	czerpiące
D.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiących
C.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym
B.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiące
N.	czerpiącymi	czerpiącymi	czerpiącymi	czerpiącymi
Ms.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: czerpany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czerpany	czerpany	czerpany	czerpane	czerpana
D.	czerpanego	czerpanego	czerpanego	czerpanego	czerpanej
C.	czerpanemu	czerpanemu	czerpanemu	czerpanemu	czerpanej
B.	czerpanego	czerpanego	czerpany	czerpane	czerpaną
N.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpaną
Ms.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czerpani	czerpani	czerpane	czerpane
D.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpanych
C.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym
B.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpane
N.	czerpanymi	czerpanymi	czerpanymi	czerpanymi
Ms.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpanych

Składnia

czerpać

CO + (z CZEGO) + (CZYM)

2. gaz

Definicja

zaopatrywać się w coś pobieranego z jakiegoś miejsca

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia źródła energii

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Połączenia

gmina, miasto czerpie coś z czegoś; maszyny czerpią coś z czegoś
czerpać z ziemi, ze złoża

Cytaty

Poznański okręg jako jedyny w kraju czerpie gaz ze złoża w Ostrowie Wlkp.

źródło: NKJP: Magdalena Cieślik, Krzysztof Ulanowski: Oszuści na gazie, Gazeta Poznańska, 2002-11-13

Jezioro powstało w miejscu olbrzymiego wykopu, skąd przez kilkanaście lat czerpano piasek na podsadzkę dla okolicznych kopalń.

źródło: NKJP: Krystyna Malik, Raciborska Maria (red.): Przewodnik po Polsce, 1996

Na dachach budynków coraz częściej pojawiają się kolektory, które pozwalają czerpać energię ze słońca.

źródło: NKJP:Aurelia Pawlak, Tanio i ekologicznie, Polska Głos Wielkopolski 2003-11-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	czerpię	czerpiemy
2 os.	czerpiesz	czerpiecie
3 os.	czerpie	czerpią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czerpałem +(e)m czerpał	czerpałam +(e)m czerpała	czerpałom +(e)m czerpało	czerpaliśmy +(e)śmy czerpali	czerpałyśmy +(e)śmy czerpały
2 os.	czerpałeś +(e)ś czerpał	czerpałaś +(e)ś czerpała	czerpałoś +(e)ś czerpało	czerpaliście +(e)ście czerpali	czerpałyście +(e)ście czerpały
3 os.	czerpał	czerpała	czerpało	czerpali	czerpały

bezosobnik: czerpano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę czerpał będę czerpać	będę czerpała będę czerpać	będę czerpało będę czerpać	będziemy czerpali będziemy czerpać	będziemy czerpały będziemy czerpać
2 os.	będziesz czerpał będziesz czerpać	będziesz czerpała będziesz czerpać	będziesz czerpało będziesz czerpać	będziecie czerpali będziecie czerpać	będziecie czerpały będziecie czerpać
3 os.	będzie czerpał będzie czerpać	będzie czerpała będzie czerpać	będzie czerpało będzie czerpać	będą czerpali będą czerpać	będą czerpały będą czerpać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		czerpmy
2 os.	czerp	czerpcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czerpałbym bym czerpał	czerpałabym bym czerpała	czerpałobym bym czerpało	czerpalibyśmy byśmy czerpali	czerpałybyśmy byśmy czerpały
2 os.	czerpałbyś byś czerpał	czerpałabyś byś czerpała	czerpałobyś byś czerpało	czerpalibyście byście czerpali	czerpałybyście byście czerpały
3 os.	czerpałby by czerpał	czerpałaby by czerpała	czerpałoby by czerpało	czerpaliby by czerpali	czerpałyby by czerpały

bezosobnik: czerpano by

bezokolicznik: czerpać

imiesłów przysłówkowy współczesny: czerpiąc

gerundium: czerpanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerpanie	czerpania
D.	czerpania	czerpań
C.	czerpaniu	czerpaniom
B.	czerpanie	czerpania
N.	czerpaniem	czerpaniami
Ms.	czerpaniu	czerpaniach
W.	czerpanie	czerpania

imiesłów przymiotnikowy czynny: czerpiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czerpiący	czerpiący	czerpiący	czerpiące	czerpiąca
D.	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącej
C.	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącej
B.	czerpiącego	czerpiącego	czerpiący	czerpiące	czerpiącą
N.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącą
Ms.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czerpiący	czerpiący	czerpiące	czerpiące
D.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiących
C.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym
B.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiące
N.	czerpiącymi	czerpiącymi	czerpiącymi	czerpiącymi
Ms.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: czerpany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czerpany	czerpany	czerpany	czerpane	czerpana
D.	czerpanego	czerpanego	czerpanego	czerpanego	czerpanej
C.	czerpanemu	czerpanemu	czerpanemu	czerpanemu	czerpanej
B.	czerpanego	czerpanego	czerpany	czerpane	czerpaną
N.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpaną
Ms.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czerpani	czerpani	czerpane	czerpane
D.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpanych
C.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym
B.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpane
N.	czerpanymi	czerpanymi	czerpanymi	czerpanymi
Ms.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpanych

Składnia

czerpać

CO + z CZEGO

3. wiedzę

Definicja

uzyskiwać z określonego źródła

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

czerpać informacje, inspirację, wiedzę; energię, radość, przyjemność, satysfakcję, siłę, zadowolenie; dochody, fundusze, korzyści, pieniądze, zyski
czerpać z gazet, z gier, z Internetu, z książek; z drobiazgów, z pracy, z życia; z reklam, z wynajmu

Cytaty

Cieszę się, że można przeczytać jeszcze o babciach, które cieszą się życiem i czerpią radość z dnia codziennego, że doczekały dni, w których ich prawnuki biegają i zaczynają mówić pierwsze słowa.

źródło: NKJP: Superbabcia, Polityka, 2005-02-19

[...] wielu młodych ludzi czerpie wiedzę nie z książek, ale z gier komputerowych.

źródło: NKJP: Aleksander Gieysztor, Paweł Wroński: Rozmowa na początek wieku, Gazeta Wyborcza, 1999-02-13

Nie należy czerpać wzorców z książek, lepiej samemu odkrywać i tworzyć magię swojego ogrodu.

źródło: NKJP: Marcin Sitko, Pamiętają o ogrodach, Dziennik Zachodni, 2004-05-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	czerpię	czerpiemy
2 os.	czerpiesz	czerpiecie
3 os.	czerpie	czerpią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czerpałem +(e)m czerpał	czerpałam +(e)m czerpała	czerpałom +(e)m czerpało	czerpaliśmy +(e)śmy czerpali	czerpałyśmy +(e)śmy czerpały
2 os.	czerpałeś +(e)ś czerpał	czerpałaś +(e)ś czerpała	czerpałoś +(e)ś czerpało	czerpaliście +(e)ście czerpali	czerpałyście +(e)ście czerpały
3 os.	czerpał	czerpała	czerpało	czerpali	czerpały

bezosobnik: czerpano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę czerpał będę czerpać	będę czerpała będę czerpać	będę czerpało będę czerpać	będziemy czerpali będziemy czerpać	będziemy czerpały będziemy czerpać
2 os.	będziesz czerpał będziesz czerpać	będziesz czerpała będziesz czerpać	będziesz czerpało będziesz czerpać	będziecie czerpali będziecie czerpać	będziecie czerpały będziecie czerpać
3 os.	będzie czerpał będzie czerpać	będzie czerpała będzie czerpać	będzie czerpało będzie czerpać	będą czerpali będą czerpać	będą czerpały będą czerpać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		czerpmy
2 os.	czerp	czerpcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czerpałbym bym czerpał	czerpałabym bym czerpała	czerpałobym bym czerpało	czerpalibyśmy byśmy czerpali	czerpałybyśmy byśmy czerpały
2 os.	czerpałbyś byś czerpał	czerpałabyś byś czerpała	czerpałobyś byś czerpało	czerpalibyście byście czerpali	czerpałybyście byście czerpały
3 os.	czerpałby by czerpał	czerpałaby by czerpała	czerpałoby by czerpało	czerpaliby by czerpali	czerpałyby by czerpały

bezosobnik: czerpano by

bezokolicznik: czerpać

imiesłów przysłówkowy współczesny: czerpiąc

gerundium: czerpanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czerpanie	czerpania
D.	czerpania	czerpań
C.	czerpaniu	czerpaniom
B.	czerpanie	czerpania
N.	czerpaniem	czerpaniami
Ms.	czerpaniu	czerpaniach
W.	czerpanie	czerpania

imiesłów przymiotnikowy czynny: czerpiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czerpiący	czerpiący	czerpiący	czerpiące	czerpiąca
D.	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącego	czerpiącej
C.	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącemu	czerpiącej
B.	czerpiącego	czerpiącego	czerpiący	czerpiące	czerpiącą
N.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącą
Ms.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czerpiący	czerpiący	czerpiące	czerpiące
D.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiących
C.	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym	czerpiącym
B.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiące
N.	czerpiącymi	czerpiącymi	czerpiącymi	czerpiącymi
Ms.	czerpiących	czerpiących	czerpiących	czerpiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: czerpany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czerpany	czerpany	czerpany	czerpane	czerpana
D.	czerpanego	czerpanego	czerpanego	czerpanego	czerpanej
C.	czerpanemu	czerpanemu	czerpanemu	czerpanemu	czerpanej
B.	czerpanego	czerpanego	czerpany	czerpane	czerpaną
N.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpaną
Ms.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czerpani	czerpani	czerpane	czerpane
D.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpanych
C.	czerpanym	czerpanym	czerpanym	czerpanym
B.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpane
N.	czerpanymi	czerpanymi	czerpanymi	czerpanymi
Ms.	czerpanych	czerpanych	czerpanych	czerpanych

Składnia

Rz_osobowy

czerpać

CO + SKĄD

Frazeologizmy

ktoś czerpie pełnymi garściami z czegoś
ktoś czerpie całymi garściami z czegoś
ktoś czerpie pełną garścią z czegoś
papier czerpany

Data ostatniej modyfikacji: 31.01.2014