UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyłonić się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob.  wyłonić 

1. z mroku

Definicja

opuściwszy jakieś miejsce, stać się widocznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wychynąć, wyłowić się, wynurzyć się
hiperonimy:  pojawić się

Połączenia

  • czyjaś twarz wyłoniła się; słońce wyłoniło się
  • wyłonić się z ciemności, z cienia, z lasu, z mgły, z mroku, z wody, z ziemi
  • wyłonić się zza chmur, zza drzew, zza krzaków, zza rogu, zza zakrętu
  • wyłonić się nagle

Cytaty

Skinąłem na kelnerkę, która właśnie wyłoniła się z zaplecza.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Sekretarz, czerwony od długo powstrzymywanego chrząkania i pokasływania, wyłonił się zza kotary.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Łuk Triumfalny wyłonił się przed nimi nagle jak niespodzianka.

źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999

Zsiadł, pewnym krokiem udał się do pasterskiego szałasu, skąd po chwili wyłonił się z wielkim pękiem suchych ziół.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Wreszcie kolejka wyłoniła się na powierzchnię. Słońce zmusiło ludzi do zmrużenia oczu.

źródło: NKJP: Marek Idczak: Słony wiatr, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyłonię się
 wyłonimy się
2 os. wyłonisz się
 wyłonicie się
3 os. wyłoni się
 wyłonią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyłoniłem się
+(e)m się wyłonił
 wyłoniłam się
+(e)m się wyłoniła
 wyłoniłom się
+(e)m się wyłoniło
 wyłoniliśmy się
+(e)śmy się wyłonili
 wyłoniłyśmy się
+(e)śmy się wyłoniły
2 os. wyłoniłeś się
+(e)ś się wyłonił
 wyłoniłaś się
+(e)ś się wyłoniła
 wyłoniłoś się
+(e)ś się wyłoniło
 wyłoniliście się
+(e)ście się wyłonili
 wyłoniłyście się
+(e)ście się wyłoniły
3 os. wyłonił się
 wyłoniła się
 wyłoniło się
 wyłonili się
 wyłoniły się

bezosobnik: wyłoniono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyłońmy się
2 os. wyłoń się
 wyłońcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyłoniłbym się
bym się wyłonił
 wyłoniłabym się
bym się wyłoniła
 wyłoniłobym się
bym się wyłoniło
 wyłonilibyśmy się
byśmy się wyłonili
 wyłoniłybyśmy się
byśmy się wyłoniły
2 os. wyłoniłbyś się
byś się wyłonił
 wyłoniłabyś się
byś się wyłoniła
 wyłoniłobyś się
byś się wyłoniło
 wyłonilibyście się
byście się wyłonili
 wyłoniłybyście się
byście się wyłoniły
3 os. wyłoniłby się
by się wyłonił
 wyłoniłaby się
by się wyłoniła
 wyłoniłoby się
by się wyłoniło
 wyłoniliby się
by się wyłonili
 wyłoniłyby się
by się wyłoniły

bezosobnik: wyłoniono by się

bezokolicznik: wyłonić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyłoniwszy się

gerundium: wyłonienie się

odpowiednik aspektowy: wyłaniać się

Składnia

bez ograniczeń + wyłonić się +
SKĄD

2. w dyskusji

Definicja

powstać, mając za źródło lub przyczynę to, o czym była mowa

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyłowić się, wyrodzić się
hiperonimy:  powstać

Połączenia

  • jakiś pomysł, problem, wątek wyłonił się; jakaś możliwość wyłoniła się; jakieś pytanie wyłoniło się
  • wyłonić się w dyskusji
  • wyłonić się z dyskusji

Cytaty

Ćwiczyłem z wielkim zapałem, ale wyłonił się problem, bo podczas prób bolała mnie głowa.

źródło: NKJP: Urszula Giżyńska: Warto zbierać wspomnienia, z nich powstaje życie, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, 2008, nr 43

Jego uporczywe demaskatorstwo odsłoniło jedyny świat, jaki może wyłonić się z próby totalnej negacji mitu.

źródło: NKJP: Leszek Kołakowski, Obecność mitu, 1974

W wyniku zjednoczenia Niemiec nie wyłoniło się w sposób automatyczny ogólnoniemieckie poczucie wspólnoty narodowej.

źródło: NKJP: Anna Wolff-Powęska: Dwa gatunki piwa, Polityka, 2000, nr 2266

Następny problem, który wyłonił się w dyskusji - skład komisji konstytucyjnej.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.03.1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyłonię się
 wyłonimy się
2 os. wyłonisz się
 wyłonicie się
3 os. wyłoni się
 wyłonią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyłoniłem się
+(e)m się wyłonił
 wyłoniłam się
+(e)m się wyłoniła
 wyłoniłom się
+(e)m się wyłoniło
 wyłoniliśmy się
+(e)śmy się wyłonili
 wyłoniłyśmy się
+(e)śmy się wyłoniły
2 os. wyłoniłeś się
+(e)ś się wyłonił
 wyłoniłaś się
+(e)ś się wyłoniła
 wyłoniłoś się
+(e)ś się wyłoniło
 wyłoniliście się
+(e)ście się wyłonili
 wyłoniłyście się
+(e)ście się wyłoniły
3 os. wyłonił się
 wyłoniła się
 wyłoniło się
 wyłonili się
 wyłoniły się

bezosobnik: wyłoniono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyłońmy się
2 os. wyłoń się
 wyłońcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyłoniłbym się
bym się wyłonił
 wyłoniłabym się
bym się wyłoniła
 wyłoniłobym się
bym się wyłoniło
 wyłonilibyśmy się
byśmy się wyłonili
 wyłoniłybyśmy się
byśmy się wyłoniły
2 os. wyłoniłbyś się
byś się wyłonił
 wyłoniłabyś się
byś się wyłoniła
 wyłoniłobyś się
byś się wyłoniło
 wyłonilibyście się
byście się wyłonili
 wyłoniłybyście się
byście się wyłoniły
3 os. wyłoniłby się
by się wyłonił
 wyłoniłaby się
by się wyłoniła
 wyłoniłoby się
by się wyłoniło
 wyłoniliby się
by się wyłonili
 wyłoniłyby się
by się wyłoniły

bezosobnik: wyłoniono by się

bezokolicznik: wyłonić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyłoniwszy się

gerundium: wyłonienie się

odpowiednik aspektowy: wyłaniać się

Składnia

Rznieżywotny + wyłonić się +
(z CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 27.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN