Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *tvŕ̥diti, *tvŕ̥ďǫ 'czynić twardym, utwardzać, umacniać'
Czasownik od psł. przymiotnika *tvŕ̥dъ (zob. twardy ). Znaczenie ‘podawać za rzecz pewną, dowodzić, utrzymywać, zapewniać’ jest wtórne. Paralelny rozwój semantyczny znajdujemy w łacinie: confirmāre 'dowieść, udowodnić; zapewnić, na pewno twierdzić, zaręczać’ : ‘umocnić, utwierdzić’ < firmus ‘silny, mocny, trwały’.
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- autor, gazeta, opozycja, rząd twierdzi; historycy, krytycy, świadkowie twierdzą
- twierdzić z dumą, z młodzieńczą pewnością siebie, z naciskiem, z przekonaniem, z uporem
- twierdzić kategorycznie, uparcie, uporczywie
Cytaty
Amerykanin Terrence J. Hughes twierdzi uparcie, że przyczyną nagłego topnienia ostatniego lądolodu była jego niestabilność. źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988 |
|
Nie będę twierdził, jakobym przeczuwał, że on niedługo umrze. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007 |
|
Akty nadania - twierdzili - były zgodne z prawem. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999 |
|
Panie pośle, niczego takiego nie powiedziałem i niczego takiego nie twierdzę. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 11.04.2001 |
|
Pisarz miał zwyczaj kąpać się w przerębli, jak twierdził, dla zdrowia. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
twierdzę |
twierdzimy |
|||
2 os. |
twierdzisz |
twierdzicie |
|||
3 os. |
twierdzi |
twierdzą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
twierdziłem +(e)m twierdził |
twierdziłam +(e)m twierdziła |
twierdziłom +(e)m twierdziło |
twierdziliśmy +(e)śmy twierdzili |
twierdziłyśmy +(e)śmy twierdziły |
2 os. |
twierdziłeś +(e)ś twierdził |
twierdziłaś +(e)ś twierdziła |
twierdziłoś +(e)ś twierdziło |
twierdziliście +(e)ście twierdzili |
twierdziłyście +(e)ście twierdziły |
3 os. |
twierdził |
twierdziła |
twierdziło |
twierdzili |
twierdziły |
bezosobnik: twierdzono
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę twierdził będę twierdzić |
będę twierdziła będę twierdzić |
będę twierdziło będę twierdzić |
będziemy twierdzili będziemy twierdzić |
będziemy twierdziły będziemy twierdzić |
2 os. |
będziesz twierdził będziesz twierdzić |
będziesz twierdziła będziesz twierdzić |
będziesz twierdziło będziesz twierdzić |
będziecie twierdzili będziecie twierdzić |
będziecie twierdziły będziecie twierdzić |
3 os. |
będzie twierdził będzie twierdzić |
będzie twierdziła będzie twierdzić |
będzie twierdziło będzie twierdzić |
będą twierdzili będą twierdzić |
będą twierdziły będą twierdzić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
twierdźmy |
|
2 os. |
twierdź |
twierdźcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
twierdziłbym bym twierdził |
twierdziłabym bym twierdziła |
twierdziłobym bym twierdziło |
twierdzilibyśmy byśmy twierdzili |
twierdziłybyśmy byśmy twierdziły |
2 os. |
twierdziłbyś byś twierdził |
twierdziłabyś byś twierdziła |
twierdziłobyś byś twierdziło |
twierdzilibyście byście twierdzili |
twierdziłybyście byście twierdziły |
3 os. |
twierdziłby by twierdził |
twierdziłaby by twierdziła |
twierdziłoby by twierdziło |
twierdziliby by twierdzili |
twierdziłyby by twierdziły |
bezosobnik: twierdzono by
bezokolicznik: twierdzić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
twierdząc
gerundium: twierdzenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | twierdzenie |
twierdzenia |
D. | twierdzenia |
twierdzeń |
C. | twierdzeniu |
twierdzeniom |
B. | twierdzenie |
twierdzenia |
N. | twierdzeniem |
twierdzeniami |
Ms. | twierdzeniu |
twierdzeniach |
W. | twierdzenie |
twierdzenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: twierdzący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | twierdzący |
twierdzący |
twierdzący |
twierdzące |
twierdząca |
D. | twierdzącego |
twierdzącego |
twierdzącego |
twierdzącego |
twierdzącej |
C. | twierdzącemu |
twierdzącemu |
twierdzącemu |
twierdzącemu |
twierdzącej |
B. | twierdzącego |
twierdzącego |
twierdzący |
twierdzące |
twierdzącą |
N. | twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącą |
Ms. | twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | twierdzący |
twierdzący |
twierdzące |
twierdzące |
D. | twierdzących |
twierdzących |
twierdzących |
twierdzących |
C. | twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącym |
twierdzącym |
B. | twierdzących |
twierdzących |
twierdzących |
twierdzące |
N. | twierdzącymi |
twierdzącymi |
twierdzącymi |
twierdzącymi |
Ms. | twierdzących |
twierdzących |
twierdzących |
twierdzących |
Składnia
Rzosobowy | + | twierdzić | + |
że ZDANIE | jakoby ZDANIE
|
Rzosobowy | + | twierdzić | + |
MOWA WPROST
|
Rzosobowy | + | twierdzić | + |
CO
|