Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *zvonъ 'dźwięczenie, rozbrzmiewanie; to, co dźwięczy, rozbrzmiewa'
1.a mosiężny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- dzwon okrętowy; mosiężne, srebrne; nowe, stare; zabytkowe; klasztorne dzwony; dzwony cerkiewne; kościelne
- dzwony bazyliki, kościoła
- dzwon z wieży
- dzwony w kościele
- zegary i dzwony
- serce, sznur; dźwięk, głos dzwonu; odlewnia dzwonów
- dzwony biją, dzwonią, huczą, milkną; odezwały się, rozdzwoniły się
- odlewanie dzwonu
- bić w dzwon
Cytaty
|
W pewnym momencie rozlega się przenikliwe bicie dzwonów kościelnych, po którym całą dolinę wypełnia śpiew chóru. źródło: NKJP: „Polska Święta Helena”, Dziennik Polski, 2000-11-14 |
|
|
Dziwię się trochę, bo np. w Chicago na wielkim blokowisku dzwony biły na Zmartwychwstanie o godzinie 5.30 i nikt problemów nie robił. źródło: NKJP: Adrian Czarnota: Uszy pękają!, Tygodnik Rybnicki, 2007-10-02 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dzwon |
dzwony |
|
| D. | dzwonu |
dzwonów |
|
| C. | dzwonowi |
dzwonom |
|
| B. | dzwon |
dzwony |
|
| N. | dzwonem |
dzwonami |
|
| Ms. | dzwonie |
dzwonach |
|
| W. | dzwonie |
dzwony |
1.b dźwięk
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- dzwony pogrzebowe, wielkanocne
Cytaty
|
Wiem, skąd się bierze owa zewnętrzna obojętność, brak wzruszenia pogrzebowym dzwonem. źródło: NKJP: Piotr Śliwiński: Dziki kąt, 2007 |
|
|
Potem wyprawił pod jakimś pozorem swych kompanów, aby się nie dzielić z nimi złotym skarbem, i czekał oskomliwie pierwszych dzwonów wielkanocnych. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dzwon |
dzwony |
|
| D. | dzwona dzwonu |
dzwonów |
|
| C. | dzwonowi |
dzwonom |
|
| B. | dzwona dzwon |
dzwony |
|
| N. | dzwonem |
dzwonami |
|
| Ms. | dzwonie |
dzwonach |
|
| W. | dzwonie |
dzwony |
2. na drodze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Cytaty
|
W Warszawie jest takie miejsce, gdzie można obejrzeć dzwona na żywo. Prawie codziennie (czasami dwa razy dziennie) dochodzi tam do poważnych wypadków. Ilu tam ludzi zginęło... Mam na myśli Mokotów i ulicę Spacerową. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] pojechałem na badanie geometrii moją Fabią, w rękach od nowości, totalnie bezwypadkowa. [...] miała już chyba 8 lat i około 90 tys. przebiegu wytłuczonego w krakowskich dziurach. I co się okazało? Dramat to pewnie za mocne słowo, ale gość zapytał mnie czy auto jest po dzwonie. Wszystko było rozjechane dość mocno. źródło: NKJP: |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dzwon |
dzwony |
|
| D. | dzwona |
dzwonów |
|
| C. | dzwonowi |
dzwonom |
|
| B. | dzwona |
dzwony |
|
| N. | dzwonem |
dzwonami |
|
| Ms. | dzwonie |
dzwonach |
|
| W. | dzwonie |
dzwony |
Inne uwagi
W B. lp używana zwykle forma dzwona