Chronologizacja
Inne znaczenie: 'odpowiedni, stosowny, zdatny'. Również w postaci: krzeczny , k rzeczny
Pochodzenie
Od: st.pol. wyrażenia przyimkowego k rzeczy 'do rzeczy, stosowny, odpowiedni'.
1.a człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Połączenia
- grzeczny człowiek; mężczyzna; grzeczna kobieta
Cytaty
Z grzecznego interlokutora stawał się szorstkim grubianinem, który się denerwuje z byle powodu. Czuł wzbierającą irytację. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006 |
|
Nigdy może już nie będę grzecznym, taktownym względem ludzi, bo jakoś o to nie dbam. Być dobrym elektrykiem to jedno się dla mnie liczy, wszystko inne prócz Boga, lekceważę. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009 |
|
Bardzo porządni ludzie. Cisi, grzeczni. Dzieci czyściutkie, „dzień dobry” mówią i zawsze Perełkę głaszczą... źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
D. | grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznej |
C. | grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznej |
B. | grzecznego |
grzecznego |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczną |
N. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzeczną |
Ms. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznej |
W. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
D. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
C. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
B. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzeczne |
N. | grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
Ms. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
W. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejsza |
D. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszej |
C. | grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszej |
B. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejszą |
N. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszą |
Ms. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczniejsi |
grzeczniejsi |
grzeczniejsze |
grzeczniejsze |
D. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
C. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
B. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejsze |
N. | grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
Ms. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
1.b ukłon
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Połączenia
- grzeczny gest, ton, uśmiech; grzeczna odpowiedź; grzeczne zachowanie, zainteresowanie; grzeczne maniery
Cytaty
- Wyjeżdżasz? − w jego pytaniu było tylko grzeczne zainteresowanie. Pozazdrościłam mu umiejętności zapominania o dawnych sentymentach. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002 |
|
Mühlhaus ku wyraźnemu zdziwieniu kelnera zażyczył sobie herbaty Obsta na ischias. Na grzeczną odpowiedź kelnera, że takiej herbaty najlepiej się napić w aptece „Higieja”, zażądał smakowej herbaty importowanej. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007 |
|
Bartkowi - po głębokim i grzecznym ukłonie - wróciła dawna pewność siebie. źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1996 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
D. | grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznej |
C. | grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznej |
B. | grzecznego |
grzecznego |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczną |
N. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzeczną |
Ms. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznej |
W. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
D. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
C. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
B. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzeczne |
N. | grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
Ms. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
W. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejsza |
D. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszej |
C. | grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszej |
B. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejszą |
N. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszą |
Ms. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczniejsi |
grzeczniejsi |
grzeczniejsze |
grzeczniejsze |
D. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
C. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
B. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejsze |
N. | grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
Ms. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
2. chłopiec
Definicja
Noty o użyciu
Używane przeważnie w odniesieniu do zachowania małych dzieci.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Połączenia
- grzeczny chłopiec; grzeczna dziewczynka; żona; grzeczne dziecko
Cytaty
Bądź grzeczna i wypij mleko. Mamusia bardzo się spieszy. No, bądź kochaną córeczką. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996 |
|
[...] O ile mały Piotruś był grzecznym dzieckiem, za starszym synem jej córki ciągnęły się kłopoty, a tych w jej spokojnym, wysprzątanym domu nie było potrzeba. źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008 |
|
Obroń się sama – zaproponowała Natalia. – Co? – Oddaj im – krzyknęła. – Tylko mocno – dodała ciszej. Naucz się teraz, jak walczyć o swoje. Bij, kop, gryź, bo miłe i grzeczne dziewczynki przegrywają. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
D. | grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznej |
C. | grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznej |
B. | grzecznego |
grzecznego |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczną |
N. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzeczną |
Ms. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznej |
W. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
D. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
C. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
B. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzeczne |
N. | grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
Ms. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
W. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejsza |
D. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszej |
C. | grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszej |
B. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejszą |
N. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszą |
Ms. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczniejsi |
grzeczniejsi |
grzeczniejsze |
grzeczniejsze |
D. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
C. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
B. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejsze |
N. | grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
Ms. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
3. ubiór
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- grzeczny strój, ubiór; grzeczna fryzura; płyta; grzeczne ubranie; dzieło sztuki
Cytaty
Przed metamorfozą miała grzeczną fryzurę, którą Krzysztof Polowczyk zamierzał „podrasować“. źródło: NKJP: Młodzi GP: Gazeta Poznańska, 2006-04-10 |
|
Babcia była damą, z jasnymi włosami ułożonymi w grzeczne loczki i płaszczem w pepitkę z talią węższą od mojej ówczesnej. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
D. | grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznego |
grzecznej |
C. | grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznemu |
grzecznej |
B. | grzecznego |
grzecznego |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczną |
N. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzeczną |
Ms. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznej |
W. | grzeczny |
grzeczny |
grzeczny |
grzeczne |
grzeczna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
D. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
C. | grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
grzecznym |
B. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzeczne |
N. | grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
grzecznymi |
Ms. | grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
grzecznych |
W. | grzeczni |
grzeczni |
grzeczne |
grzeczne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejsza |
D. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszej |
C. | grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszemu |
grzeczniejszej |
B. | grzeczniejszego |
grzeczniejszego |
grzeczniejszy |
grzeczniejsze |
grzeczniejszą |
N. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszą |
Ms. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | grzeczniejsi |
grzeczniejsi |
grzeczniejsze |
grzeczniejsze |
D. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
C. | grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
grzeczniejszym |
B. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejsze |
N. | grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
grzeczniejszymi |
Ms. | grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |
grzeczniejszych |