UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wymknąć się

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  mknąć 

1. cichcem

Definicja

opuścić jakieś miejsce niepostrzeżenie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • wymknąć się do domu, do kuchni
  • wymknąć się na korytarz
  • wymknąć się z domu, z miasta, z mieszkania, z pokoju, z sali
  • wymknąć się cichcem, niepostrzeżenie

Cytaty

[...] dwóch Ormian, dwóch Gruzinów i dwóch Ukraińców przepiłowało kratę i wymknęło się z celi.

źródło: NKJP: (klm, amc, jas): Krótko, Dziennik Zachodni, 2005-03-04

Czwórka zawodników ukradkiem wymknęła się do miasta.

źródło: NKJP: Ireneusz Maciaś: Dzieje grzechu, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-02-19

Wraz z wychodzącymi żołnierzami z mieszkania wymknął się jamnik Elżbiety K., dziesięcioletni Roki.

źródło: NKJP: Rok w zawieszeniu, Dziennik Polski, 1998-06-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknę się
 wymkniemy się
2 os. wymkniesz się
 wymkniecie się
3 os. wymknie się
 wymkną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłem się
+(e)m się wymknął
 wymknęłam się
+(e)m się wymknęła
 wymknęłom się
+(e)m się wymknęło
 wymknęliśmy się
+(e)śmy się wymknęli
 wymknęłyśmy się
+(e)śmy się wymknęły
2 os. wymknąłeś się
+(e)ś się wymknął
 wymknęłaś się
+(e)ś się wymknęła
 wymknęłoś się
+(e)ś się wymknęło
 wymknęliście się
+(e)ście się wymknęli
 wymknęłyście się
+(e)ście się wymknęły
3 os. wymknął się
 wymknęła się
 wymknęło się
 wymknęli się
 wymknęły się

bezosobnik: wymknięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknijmy się
2 os. wymknij się
 wymknijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłbym się
bym się wymknął
 wymknęłabym się
bym się wymknęła
 wymknęłobym się
bym się wymknęło
 wymknęlibyśmy się
byśmy się wymknęli
 wymknęłybyśmy się
byśmy się wymknęły
2 os. wymknąłbyś się
byś się wymknął
 wymknęłabyś się
byś się wymknęła
 wymknęłobyś się
byś się wymknęło
 wymknęlibyście się
byście się wymknęli
 wymknęłybyście się
byście się wymknęły
3 os. wymknąłby się
by się wymknął
 wymknęłaby się
by się wymknęła
 wymknęłoby się
by się wymknęło
 wymknęliby się
by się wymknęli
 wymknęłyby się
by się wymknęły

bezosobnik: wymknięto by się

bezokolicznik: wymknąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymknąwszy się

gerundium: wymknięcie się

odpowiednik aspektowy: wymykać się

Składnia

Rzżywotny + wymknąć się +
SKĄD + (DOKĄD)

2. policji

Definicja

nie pozwolić się złapać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • wymknąć się policji
  • wymknąć się z pułapki

Cytaty

Wysiedliśmy kilka kilometrów przed celem, wymknąwszy się obławie, jeżeli urządzono obławę.

źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach : opisy i opowiadania, 1999

Aż dziw, że się wymknął rekinom.

źródło: NKJP: Jerzy Witaszczyk: Oliada i Odyseja, Dziennik Łódzki, 2004-02-17

[...] mieli okazję zobaczyć, jak ścigany statek po serii nieprawdopodobnych akrobacji wymknął się myśliwcom i skoczył w nadprzestrzeń.

źródło: NKJP: Anna ‘Cranberry’ Nieznaj: Przed burzą: Esensja, 2007-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknę się
 wymkniemy się
2 os. wymkniesz się
 wymkniecie się
3 os. wymknie się
 wymkną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłem się
+(e)m się wymknął
 wymknęłam się
+(e)m się wymknęła
 wymknęłom się
+(e)m się wymknęło
 wymknęliśmy się
+(e)śmy się wymknęli
 wymknęłyśmy się
+(e)śmy się wymknęły
2 os. wymknąłeś się
+(e)ś się wymknął
 wymknęłaś się
+(e)ś się wymknęła
 wymknęłoś się
+(e)ś się wymknęło
 wymknęliście się
+(e)ście się wymknęli
 wymknęłyście się
+(e)ście się wymknęły
3 os. wymknął się
 wymknęła się
 wymknęło się
 wymknęli się
 wymknęły się

bezosobnik: wymknięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknijmy się
2 os. wymknij się
 wymknijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłbym się
bym się wymknął
 wymknęłabym się
bym się wymknęła
 wymknęłobym się
bym się wymknęło
 wymknęlibyśmy się
byśmy się wymknęli
 wymknęłybyśmy się
byśmy się wymknęły
2 os. wymknąłbyś się
byś się wymknął
 wymknęłabyś się
byś się wymknęła
 wymknęłobyś się
byś się wymknęło
 wymknęlibyście się
byście się wymknęli
 wymknęłybyście się
byście się wymknęły
3 os. wymknąłby się
by się wymknął
 wymknęłaby się
by się wymknęła
 wymknęłoby się
by się wymknęło
 wymknęliby się
by się wymknęli
 wymknęłyby się
by się wymknęły

bezosobnik: wymknięto by się

bezokolicznik: wymknąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymknąwszy się

gerundium: wymknięcie się

odpowiednik aspektowy: wymykać się

Składnia

bez ograniczeń + wymknąć się +
KOMU/CZEMU
bez ograniczeń + wymknąć się +
z CZEGO

3. z dłoni

Definicja

wypaść lub wysunąć się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wypsnąć się

Połączenia

  • wymknąć się z dłoni, z palców, z ręki
  • wymknąć się spod kaptura, spod czapki

Cytaty

[...] pierścionek wymknął się z dłoni dziewczyny i wpadł do studni stojącej opodal.

źródło: NKJP: Daniel Porzeżyński: Legendy o Dziepółci, Gazeta Radomszczańska, 2009-02-25

Kilka pasm długich czarnych włosów wymknęło się spod czepka okrywającego jej głowę.

źródło: NKJP: 1632, Esensja, 2006-04

[...] wystarczy nieostrożne wychylenie się do przodu, nagła zmiana pozycji ciała - ratowany może, dosłownie, wymknąć się z rąk ratownikowi!

źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknę się
 wymkniemy się
2 os. wymkniesz się
 wymkniecie się
3 os. wymknie się
 wymkną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłem się
+(e)m się wymknął
 wymknęłam się
+(e)m się wymknęła
 wymknęłom się
+(e)m się wymknęło
 wymknęliśmy się
+(e)śmy się wymknęli
 wymknęłyśmy się
+(e)śmy się wymknęły
2 os. wymknąłeś się
+(e)ś się wymknął
 wymknęłaś się
+(e)ś się wymknęła
 wymknęłoś się
+(e)ś się wymknęło
 wymknęliście się
+(e)ście się wymknęli
 wymknęłyście się
+(e)ście się wymknęły
3 os. wymknął się
 wymknęła się
 wymknęło się
 wymknęli się
 wymknęły się

bezosobnik: wymknięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknijmy się
2 os. wymknij się
 wymknijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłbym się
bym się wymknął
 wymknęłabym się
bym się wymknęła
 wymknęłobym się
bym się wymknęło
 wymknęlibyśmy się
byśmy się wymknęli
 wymknęłybyśmy się
byśmy się wymknęły
2 os. wymknąłbyś się
byś się wymknął
 wymknęłabyś się
byś się wymknęła
 wymknęłobyś się
byś się wymknęło
 wymknęlibyście się
byście się wymknęli
 wymknęłybyście się
byście się wymknęły
3 os. wymknąłby się
by się wymknął
 wymknęłaby się
by się wymknęła
 wymknęłoby się
by się wymknęło
 wymknęliby się
by się wymknęli
 wymknęłyby się
by się wymknęły

bezosobnik: wymknięto by się

bezokolicznik: wymknąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymknąwszy się

gerundium: wymknięcie się

odpowiednik aspektowy: wymykać się

Składnia

bez ograniczeń + wymknąć się +
SKĄD

4. spod kontroli

Definicja

nie poddać się władzy, wpływom lub działaniom innej osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • wymknąć się spod kontroli, spod nadzoru, spod opieki

Cytaty

Tłum wymknął się spod kontroli policjantom i ochroniarzom i musiano wezwać posiłki [...].

źródło: NKJP: Andrzej Lewandowski: Szczęsna dola idola, Gazeta Wrocławska, 2003-09-12

Bonn sugerowało, że chętnie ureguluje stosunki z Polską, pod warunkiem wszakże wymknięcia się Warszawy spod kurateli Moskwy [...].

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Polska - Niemcy: po nienawiści - czas na ciekawość, Gazeta Wyborcza, 1996-07-19

Gdy tylko poczuł się lepiej, sędziwy góral wymknął się spod opieki lekarzy.

źródło: NKJP: BZ: Bimber z Bańskiej, Tygodnik Podhalański, 1999

[...] w Paradyzji nic, absolutnie nic nie ma prawa wydarzyć się przypadkowo, wymknąwszy się spod kontroli niezawodnego Systemu Zabezpieczeń.

źródło: NKJP: Janusz A. Zajdel: Paradyzja, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknę się
 wymkniemy się
2 os. wymkniesz się
 wymkniecie się
3 os. wymknie się
 wymkną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłem się
+(e)m się wymknął
 wymknęłam się
+(e)m się wymknęła
 wymknęłom się
+(e)m się wymknęło
 wymknęliśmy się
+(e)śmy się wymknęli
 wymknęłyśmy się
+(e)śmy się wymknęły
2 os. wymknąłeś się
+(e)ś się wymknął
 wymknęłaś się
+(e)ś się wymknęła
 wymknęłoś się
+(e)ś się wymknęło
 wymknęliście się
+(e)ście się wymknęli
 wymknęłyście się
+(e)ście się wymknęły
3 os. wymknął się
 wymknęła się
 wymknęło się
 wymknęli się
 wymknęły się

bezosobnik: wymknięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknijmy się
2 os. wymknij się
 wymknijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłbym się
bym się wymknął
 wymknęłabym się
bym się wymknęła
 wymknęłobym się
bym się wymknęło
 wymknęlibyśmy się
byśmy się wymknęli
 wymknęłybyśmy się
byśmy się wymknęły
2 os. wymknąłbyś się
byś się wymknął
 wymknęłabyś się
byś się wymknęła
 wymknęłobyś się
byś się wymknęło
 wymknęlibyście się
byście się wymknęli
 wymknęłybyście się
byście się wymknęły
3 os. wymknąłby się
by się wymknął
 wymknęłaby się
by się wymknęła
 wymknęłoby się
by się wymknęło
 wymknęliby się
by się wymknęli
 wymknęłyby się
by się wymknęły

bezosobnik: wymknięto by się

bezokolicznik: wymknąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymknąwszy się

gerundium: wymknięcie się

Składnia

bez ograniczeń + wymknąć się +
spod CZEGO

5. śmierci

Definicja

uniknąć czegoś złego lub nieprzyjemnego, co wydawało się nieuchronne

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Dziennikarka i tłumaczka, która cudem wymknęła się śmierci, postanowiła odreagować chorobę, pisząc zabarwione humorem kryminały.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński, Bildungsroman dla gospodyń domowych, Esensja, 2009-08-21

Nawet gdyby ich aresztowano, wymkną się ostatecznej karze.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Rozglądam się po dwudziestym wieku i nie widzę poetów ani prozaików, którzy by wymknęli się temu podziałowi, z wyjątkiem może, w jakiejś drobnej mierze, Jerzego Lieberta.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknę się
 wymkniemy się
2 os. wymkniesz się
 wymkniecie się
3 os. wymknie się
 wymkną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłem się
+(e)m się wymknął
 wymknęłam się
+(e)m się wymknęła
 wymknęłom się
+(e)m się wymknęło
 wymknęliśmy się
+(e)śmy się wymknęli
 wymknęłyśmy się
+(e)śmy się wymknęły
2 os. wymknąłeś się
+(e)ś się wymknął
 wymknęłaś się
+(e)ś się wymknęła
 wymknęłoś się
+(e)ś się wymknęło
 wymknęliście się
+(e)ście się wymknęli
 wymknęłyście się
+(e)ście się wymknęły
3 os. wymknął się
 wymknęła się
 wymknęło się
 wymknęli się
 wymknęły się

bezosobnik: wymknięto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wymknijmy się
2 os. wymknij się
 wymknijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wymknąłbym się
bym się wymknął
 wymknęłabym się
bym się wymknęła
 wymknęłobym się
bym się wymknęło
 wymknęlibyśmy się
byśmy się wymknęli
 wymknęłybyśmy się
byśmy się wymknęły
2 os. wymknąłbyś się
byś się wymknął
 wymknęłabyś się
byś się wymknęła
 wymknęłobyś się
byś się wymknęło
 wymknęlibyście się
byście się wymknęli
 wymknęłybyście się
byście się wymknęły
3 os. wymknąłby się
by się wymknął
 wymknęłaby się
by się wymknęła
 wymknęłoby się
by się wymknęło
 wymknęliby się
by się wymknęli
 wymknęłyby się
by się wymknęły

bezosobnik: wymknięto by się

bezokolicznik: wymknąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wymknąwszy się

gerundium: wymknięcie się

odpowiednik aspektowy: wymykać się

Składnia

Rzżywotny + wymknąć się +
CZEMU

6. bezwiednie

Definicja

zostać powiedzianym bez zastanowienia wbrew woli mówiącego lub wbrew obowiązującym zasadom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wypsnąć się, wyrwać się

Połączenia

  • żart wymknął się; słowo, stwierdzenie, zdanie wymknęło się
  • coś wymknęło się bezwiednie, niepotrzebnie

Cytaty

Kiedyś wymknęło mu się zdanko, że „dziewięćdziesiąt procent życia polega na stwarzaniu pozorów”.

źródło: NKJP: Jacek Kalabiński, SZANUJĄ, NIE KOCHAJĄ, Gazeta Wyborcza, 1992-02-18

Niech się dziewczyna zorientuje, że to nazwisko wymknęło mu się niepotrzebnie.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

[...] wymknęło jej się, że nie wie, co o niej piszą brukowce, zanim zdążyła dodać, że jej to w ogóle nie interesuje [...].

źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Senność, 2009

- Do diabła! - wymknęło mi się z oburzeniem.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. wymknie się
 wymkną się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wymknął się
 wymknęła się
 wymknęło się
 wymknęli się
 wymknęły się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wymknąłby się
 wymknęłaby się
 wymknęłoby się
 wymknęliby się
 wymknęłyby się

bezokolicznik: wymknąć się

odpowiednik aspektowy: wymykać się

Składnia

Rznieżywotny|mowa wprost| że ZDANIE + wymknąć się +
KOMU

Frazeologizmy

coś wymknęło się z rąk
ktoś wymknął się z rąk
Data ostatniej modyfikacji: 04.09.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN