Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *pętro 'rusztowanie z drągów (na przykład do składania siana, słomy), pomost, pomieszczenie na takim rusztowaniu, poddasze, strych'
Forma prasłowiańska od czasownika *pęti 'piąć, rozpinać' z przyrostkiem *-tro; pierwotne znaczenie: 'to, co jest rozpięte nad czymś (na przykład nad klepiskiem)'; zachodniosłowiański (w tym staropolski) wariant *prętro z -r- wtórny, zapewne pod wpływem prasłowiańskiego czasownika *prętati 'sprzątać, układać', z którym etymologia ludowa skojarzyła nazwę konstrukcji z drągów, wykorzystywanej do składowania, uprzątania produktów rolnych (Bor); być może wariant *prętro jest rezultatem zmiany jedynie fonetycznej
1. domu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kondygnacja |
Połączenia
- drugie, pierwsze, (czwarte, trzecie,...); najwyższe, niższe, ostatnie piętro; dolne piętra
- piętro biurowca, bloku, budynku, domu, gmachu, hotelu, pałacu, wieżowca, willi
- remont piętra
- sąsiad, sąsiadka z piętra
- drzwi, korytarz, mieszkanie, okno, pokój, ubikacja na piętrze
- zajmować; malować, remontować piętro
- spaść, zejść/schodzić z któregoś piętra
- wejść/wchodzić na któreś piętro
- zatrzymać się między piętrami
- mieszkać na którymś piętrze; biegać po piętrach
Cytaty
|
Mieszkała samotnie na drugim piętrze starej kamienicy, część okien wychodziła na ogród przedszkolny. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005 |
|
|
Na piętrze jest niewielki hol, dwie sypialnie i łazienka. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Sprawa Niny S., 2009 |
|
|
Jestem gościem Twardowskiego na ósmym piętrze wieżowca zamieszkałego głównie przez pracowników naukowych Uniwersytetu i Politechniki. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977 |
|
|
W skromnej siedzibie na drugim piętrze budynku w Alejach Ujazdowskich podłoga wpada w wibracje przy każdym przejeżdżającym za oknem autobusie. źródło: NKJP: Agnieszka Rybak: Róża Europy, Polityka, 2004-02-21 |
|
|
Komunikację między piętrami zapewniają dwie windy, poprowadzone dwiema klatkami schodowymi. źródło: NKJP: Łazienki Residence, Życie Warszawy, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piętro |
piętra |
|
| D. | piętra |
pięter |
|
| C. | piętru |
piętrom |
|
| B. | piętro |
piętra |
|
| N. | piętrem |
piętrami |
|
| Ms. | piętrze |
piętrach |
|
| W. | piętro |
piętra |
Skróty
2. autobusu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie
Połączenia
- drugie, pierwsze; niższe, wyższe piętro
- piętro autobusu, półki, pryczy, książek, wagonu
Cytaty
|
Zwróciłem też uwagę, że ratownicy, aby dostać się do pacjentów na piętrze autobusu, stawiali specjalne stelaże. źródło: NKJP: Anita Czupryn: Sztuka ratowania ludzkiego życia, Dziennik Zachodni, 2010-09-28 |
|
|
Jest to, jak wiadomo, zwykły wagon trzeciej klasy, tyle że okratowany i mający trzy piętra półek do leżenia. źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005 |
|
|
Przeogromnego wrażenia doznałam w British Museum. Jego ogrom, kształt kopulasty, przypominający świątynię, cisza w tej wielkiej przestrzeni i piętra książek. źródło: NKJP: Zofia Solarzowa: Mój pamiętnik, 1985 |
|
|
Śmieszek wrócił na najwyższe piętro pryczy. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1977 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piętro |
piętra |
|
| D. | piętra |
pięter |
|
| C. | piętru |
piętrom |
|
| B. | piętro |
piętra |
|
| N. | piętrem |
piętrami |
|
| Ms. | piętrze |
piętrach |
|
| W. | piętro |
piętra |
3. kosodrzewiny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda klimat
Połączenia
- piętro alpejskie, halne, turniowe
- piętro kosodrzewiny, kosówki, jakiegoś lasu, jakichś roślin, jakiejś roślinności,
Cytaty
|
Na półkach skalnych i zboczach, w murawach oraz traworoślach, głównie w piętrze halnym i kosówki z daleka można zobaczyć kwiatostan złożony z kilku dużych białych kwiatów. źródło: NKJP: Jolanta Flach: Kwitnące Tatry, Tygodnik Podhalański, 1997 |
|
|
Kozice podczas dużych opadów śniegu schodzą do piętra kosodrzewiny, a czasami także do górnej granicy lasu. źródło: NKJP: Marek Pęksa: Zima - trudny okres zwierzyny tatrzańskiej, Tygodnik Podhalański, 1997 |
|
|
To bodaj jedyne takie miejsce w Polsce, gdzie podczas trzygodzinnej wycieczki można zobaczyć piętra roślinne od dolnoreglowych lasów do wysokogórskich hal, mijając po drodze górnoreglowe bory świerkowe i piętro kosodrzewiny. źródło: NKJP: Tomasz Dębiec: Praca przy Królowej Beskidów, Las Polski, 2009-06-01 |
|
|
Widok z Gubałówki jest bardzo ciekawy i ukazuje niemal całe pasmo Tatr. [...] Dobrze widoczne są piętra roślinności tatrzańskiej, a także konfiguracja terenu, ukształtowana przez lodowce. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Zakopane i Tatry: przewodnik , 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piętro |
piętra |
|
| D. | piętra |
pięter |
|
| C. | piętru |
piętrom |
|
| B. | piętro |
piętra |
|
| N. | piętrem |
piętrami |
|
| Ms. | piętrze |
piętrach |
|
| W. | piętro |
piętra |
Składnia
|
+ | piętro | + |
CZEGO
|
|
|
+ | piętro | + |
JAKIE
|
4. runa leśnego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Połączenia
- dolne, górne; najniższe piętro
- piętro drzewostanu, korony drzew, podszycia, podszytu, runa leśnego
Cytaty
|
Jest to torbacz, bliższy krewniak dydelfów i kangurów niż szczurów czy wiewiórek. Zamieszkuje piętro koron australijskich lasów eukaliptusowych. źródło: NKJP: Richard Dawkins: Dlaczego hipopotam nie lata, Gazeta Wyborcza, 1998-10-30 |
|
|
Poszczególne piętra lasu to: piętro drzew, które może dzielić się na dolne i górne, piętro podszytu lub podrostu, które tworzą krzewy i rośliny drzewiaste oraz najniższe piętro runa leśnego, zbudowane z roślin zielnych, mchów i porostów. źródło: Internet |
|
|
Nie lubi nadmiaru słońca i najczęściej rośnie w najniższym piętrze plantacji, między bananami. źródło: NKJP: Bronisław Dostatni: Na plantacjach roślin tropikalnych, 1986 |
|
|
Górne piętra lasów prześwietlone słońcem i okryte tu i tam nieśmiałą jeszcze zielenią pąków i skromnych kwiatostanów wysokopiennych drzew liściastych także ożywiły się ruchem. źródło: NKJP: Piotr Korda: Wadera, 1968 |
|
|
Warunkiem prawidłowego wzrostu i rozwoju jodeł jest nie tylko skład górnego piętra lasu, ale także symbioza ich korzeni z określonymi gatunkami grzybów. źródło: NKJP: Dorota Dobrowolska: Nadzieja dla jodły, Wiedza i Życie, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piętro |
piętra |
|
| D. | piętra |
pięter |
|
| C. | piętru |
piętrom |
|
| B. | piętro |
piętra |
|
| N. | piętrem |
piętrami |
|
| Ms. | piętrze |
piętrach |
|
| W. | piętro |
piętra |
Składnia
|
|
+ | piętro | + |
CZEGO
|
5. władzy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | poziom |
Połączenia
- najniższe, najwyższe, niższe, wyższe piętro
- piętro hierarchii społecznej, kultury, świadomości, władzy, znaczenia
Cytaty
|
Wątki z pierwszej części („Odwiedziny”) zostają powtórzone na wyższym piętrze narracji w części drugiej („Rewizyta”), postaci wyłaniają się przed nami jako sobowtórowe odbicia, dialogi wracają w kolejnych wariantach. źródło: NKJP: Przemysław Czapliński: Sosnowski do czytania, Polityka, 2001-03-17 |
|
|
Eliot wciąga poezję na wyższe piętra świadomości, zrywając jej związki z doznaniem świata, z wrażeniem. źródło: NKJP: Zbigniew Bieńkowski: Przyszłość… przeszłości, 1996 |
|
|
Pewne postawy, które i dawniej były obecne, ale umieszczano je na niższych piętrach hierarchii wartości, dzisiaj windowane są na jej szczyt. źródło: NKJP: Wojciech Cesarski: Kłopoty z postmodernizmem, Gazeta Wyborcza, 1997-03-12 |
|
|
Wydaje mi się, że za moment zarówno twórcy, jak i odbiorcy zatęsknią do czegoś, co będzie miało piętra znaczeń, będzie dyskretniejsze, subtelniejsze, bardziej poetyckie niż to, co obecnie oglądamy na scenach [...]. źródło: NKJP: Aneta Kyzioł: Półkownik Mrożek, Polityka, 2006-11-04 |
|
|
Korupcja kwitnie. Bank Światowy potwierdził potoczną opinię o dużej skali korupcji w Polsce, także na najwyższych piętrach władzy. źródło: NKJP: Tydzień w kraju, Polityka, 2000-04-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piętro |
piętra |
|
| D. | piętra |
pięter |
|
| C. | piętru |
piętrom |
|
| B. | piętro |
piętra |
|
| N. | piętrem |
piętrami |
|
| Ms. | piętrze |
piętrach |
|
| W. | piętro |
piętra |
Składnia
|
|
+ | piętro | + |
CZEGO
|