Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *cěniti 'wyznaczać cenę, szacować'
1. żywić uznanie
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz często występujący w bezpośrednim sąsiedztwie wyrazu sobie , bez modyfikacji znaczenia.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie
Połączenia
- pracodawcy, uczniowie cenią kogoś/coś
- cenić (sobie) artystów; bezpieczeństwo, niezależność, odwagę, oryginalność, prawdę, spokój, wolność, życie; przyjaźń, rodzinę; czyjąś pracę, współpracę z kimś; poezję, czyjąś twórczość; fachowość, czyjeś umiejętności
- cenić coś w mężczyznach
- cenić kogoś za fachowość
- cenić i czcić, cenić i kochać, cenić i lubić, cenić i podziwiać, cenić i szanować; znać i cenić
- bardzo, niezmiernie, niezwykle, ogromnie, szczególnie, wysoce, wysoko cenić
Cytaty
Znam dobrze Tadeusza Syryjczyka, zwłaszcza z czasów wspólnej pracy w rządzie Mazowieckiego. Cenię go za fachowość i prawość. źródło: NKJP: Artur Domosławski: Z prof. Leszkiem BALCEROWICZEM, nowym przewodniczącym Unii Wolności, rozmawia Artur Domosławski, Gazeta Wyborcza, 1995-04-03 |
|
Spośród malarzy najbardziej ceni obrazy Jacka Malczewskiego, bo jest artystą na wskroś polskim. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007 |
|
Reżyser nie ustaje w swych próbach zrozumienia kobiet, zaś w swych nowych muzach ceni błyskotliwość, dowcip, ironię, ale także kobiece ciepło, czyli te cechy, które u „płci pięknej” wysuwał na pierwszy plan w większości swych dotychczasowych dzieł. źródło: NKJP: Emilia Sękowska, Letnie odkurzanie kina: Kiedyś byłem fatalny, teraz jestem tylko słaby – Woody Allen wczoraj i dziś, Esensja, 2009-08-21 |
|
Acz spokojny, ceniący sprawiedliwość, nie znosił nieposłuszeństwa i wszelki opór topił w rzekach krwi. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952 |
|
Niemniej cenił sobie również te zimowe wieczory, gdy wracał do domu trochę wcześniej. Mógł wtedy nawet iść do kina lub odwiedzić sąsiadów. źródło: NKJP: |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
cenię |
cenimy |
|||
2 os. |
cenisz |
cenicie |
|||
3 os. |
ceni |
cenią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
ceniłem +(e)m cenił |
ceniłam +(e)m ceniła |
ceniłom +(e)m ceniło |
ceniliśmy +(e)śmy cenili |
ceniłyśmy +(e)śmy ceniły |
2 os. |
ceniłeś +(e)ś cenił |
ceniłaś +(e)ś ceniła |
ceniłoś +(e)ś ceniło |
ceniliście +(e)ście cenili |
ceniłyście +(e)ście ceniły |
3 os. |
cenił |
ceniła |
ceniło |
cenili |
ceniły |
bezosobnik: ceniono
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę cenił będę cenić |
będę ceniła będę cenić |
będę ceniło będę cenić |
będziemy cenili będziemy cenić |
będziemy ceniły będziemy cenić |
2 os. |
będziesz cenił będziesz cenić |
będziesz ceniła będziesz cenić |
będziesz ceniło będziesz cenić |
będziecie cenili będziecie cenić |
będziecie ceniły będziecie cenić |
3 os. |
będzie cenił będzie cenić |
będzie ceniła będzie cenić |
będzie ceniło będzie cenić |
będą cenili będą cenić |
będą ceniły będą cenić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
ceńmy |
|
2 os. |
ceń |
ceńcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
ceniłbym bym cenił |
ceniłabym bym ceniła |
ceniłobym bym ceniło |
cenilibyśmy byśmy cenili |
ceniłybyśmy byśmy ceniły |
2 os. |
ceniłbyś byś cenił |
ceniłabyś byś ceniła |
ceniłobyś byś ceniło |
cenilibyście byście cenili |
ceniłybyście byście ceniły |
3 os. |
ceniłby by cenił |
ceniłaby by ceniła |
ceniłoby by ceniło |
ceniliby by cenili |
ceniłyby by ceniły |
bezosobnik: ceniono by
bezokolicznik: cenić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ceniąc
gerundium: cenienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | cenienie |
cenienia |
D. | cenienia |
cenień |
C. | cenieniu |
cenieniom |
B. | cenienie |
cenienia |
N. | cenieniem |
cenieniami |
Ms. | cenieniu |
cenieniach |
W. | cenienie |
cenienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ceniący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | ceniący |
ceniący |
ceniący |
ceniące |
ceniąca |
D. | ceniącego |
ceniącego |
ceniącego |
ceniącego |
ceniącej |
C. | ceniącemu |
ceniącemu |
ceniącemu |
ceniącemu |
ceniącej |
B. | ceniącego |
ceniącego |
ceniący |
ceniące |
ceniącą |
N. | ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącą |
Ms. | ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | ceniący |
ceniący |
ceniące |
ceniące |
D. | ceniących |
ceniących |
ceniących |
ceniących |
C. | ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
B. | ceniących |
ceniących |
ceniących |
ceniące |
N. | ceniącymi |
ceniącymi |
ceniącymi |
ceniącymi |
Ms. | ceniących |
ceniących |
ceniących |
ceniących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: ceniony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | ceniony |
ceniony |
ceniony |
cenione |
ceniona |
D. | cenionego |
cenionego |
cenionego |
cenionego |
cenionej |
C. | cenionemu |
cenionemu |
cenionemu |
cenionemu |
cenionej |
B. | cenionego |
cenionego |
ceniony |
cenione |
cenioną |
N. | cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenioną |
Ms. | cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | cenieni |
cenieni |
cenione |
cenione |
D. | cenionych |
cenionych |
cenionych |
cenionych |
C. | cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionym |
B. | cenionych |
cenionych |
cenionych |
cenione |
N. | cenionymi |
cenionymi |
cenionymi |
cenionymi |
Ms. | cenionych |
cenionych |
cenionych |
cenionych |
Składnia
Rz osobowy | + | cenić | + |
KOGO/CO
|
2. określać cenę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi
Cytaty
Mija rok 2002, a fabryka nie została wybudowana, stoją tam tylko dwa puste hangary, które można by cenić na maksimum 2 mln dolarów. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 22.11.2002 |
|
Wartość zawodnika cenimy na 2 mln zł, ale jesteśmy skłonni zasiąść do stołu z obecnymi chlebodawcami zdolnego pomocnika i co nieco dodać jeszcze z naszej kasy. źródło: NKJP: Paweł Rassek, Włodzimierz Sowiński: Dostaliśmy kasę, to ją wydajemy..., Trybuna Śląska, 2001-03-09 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
cenię |
cenimy |
|||
2 os. |
cenisz |
cenicie |
|||
3 os. |
ceni |
cenią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
ceniłem +(e)m cenił |
ceniłam +(e)m ceniła |
ceniłom +(e)m ceniło |
ceniliśmy +(e)śmy cenili |
ceniłyśmy +(e)śmy ceniły |
2 os. |
ceniłeś +(e)ś cenił |
ceniłaś +(e)ś ceniła |
ceniłoś +(e)ś ceniło |
ceniliście +(e)ście cenili |
ceniłyście +(e)ście ceniły |
3 os. |
cenił |
ceniła |
ceniło |
cenili |
ceniły |
bezosobnik: ceniono
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę cenił będę cenić |
będę ceniła będę cenić |
będę ceniło będę cenić |
będziemy cenili będziemy cenić |
będziemy ceniły będziemy cenić |
2 os. |
będziesz cenił będziesz cenić |
będziesz ceniła będziesz cenić |
będziesz ceniło będziesz cenić |
będziecie cenili będziecie cenić |
będziecie ceniły będziecie cenić |
3 os. |
będzie cenił będzie cenić |
będzie ceniła będzie cenić |
będzie ceniło będzie cenić |
będą cenili będą cenić |
będą ceniły będą cenić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
ceńmy |
|
2 os. |
ceń |
ceńcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
ceniłbym bym cenił |
ceniłabym bym ceniła |
ceniłobym bym ceniło |
cenilibyśmy byśmy cenili |
ceniłybyśmy byśmy ceniły |
2 os. |
ceniłbyś byś cenił |
ceniłabyś byś ceniła |
ceniłobyś byś ceniło |
cenilibyście byście cenili |
ceniłybyście byście ceniły |
3 os. |
ceniłby by cenił |
ceniłaby by ceniła |
ceniłoby by ceniło |
ceniliby by cenili |
ceniłyby by ceniły |
bezosobnik: ceniono by
bezokolicznik: cenić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ceniąc
gerundium: cenienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | cenienie |
cenienia |
D. | cenienia |
cenień |
C. | cenieniu |
cenieniom |
B. | cenienie |
cenienia |
N. | cenieniem |
cenieniami |
Ms. | cenieniu |
cenieniach |
W. | cenienie |
cenienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ceniący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | ceniący |
ceniący |
ceniący |
ceniące |
ceniąca |
D. | ceniącego |
ceniącego |
ceniącego |
ceniącego |
ceniącej |
C. | ceniącemu |
ceniącemu |
ceniącemu |
ceniącemu |
ceniącej |
B. | ceniącego |
ceniącego |
ceniący |
ceniące |
ceniącą |
N. | ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącą |
Ms. | ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | ceniący |
ceniący |
ceniące |
ceniące |
D. | ceniących |
ceniących |
ceniących |
ceniących |
C. | ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
ceniącym |
B. | ceniących |
ceniących |
ceniących |
ceniące |
N. | ceniącymi |
ceniącymi |
ceniącymi |
ceniącymi |
Ms. | ceniących |
ceniących |
ceniących |
ceniących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: ceniony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | ceniony |
ceniony |
ceniony |
cenione |
ceniona |
D. | cenionego |
cenionego |
cenionego |
cenionego |
cenionej |
C. | cenionemu |
cenionemu |
cenionemu |
cenionemu |
cenionej |
B. | cenionego |
cenionego |
ceniony |
cenione |
cenioną |
N. | cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenioną |
Ms. | cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | cenieni |
cenieni |
cenione |
cenione |
D. | cenionych |
cenionych |
cenionych |
cenionych |
C. | cenionym |
cenionym |
cenionym |
cenionym |
B. | cenionych |
cenionych |
cenionych |
cenione |
N. | cenionymi |
cenionymi |
cenionymi |
cenionymi |
Ms. | cenionych |
cenionych |
cenionych |
cenionych |
Składnia
Rz osobowy | + | cenić | + |
KOGO/CO +
na ILE
|