UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odrobina

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od czasownika odrobić w dawnym znaczeniu 'podrobić'; forma utworzona chyba na wzór drobina (Bor); zob. drobić, drobina

1. wody

Definicja

bardzo mała ilość, liczba lub natężenie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:  krzta, krztyna, krztynka, krzyna, łut, ociupina, ociupinka, odrobinka, źdźbło

Połączenia

  • odrobina koniaku, masła, oliwy, pieprzu, soli, wody, zupy; pieniędzy; czasu; cierpliwości, goryczy, ironii, litości, miłości, optymizmu, pogardy, rozsądku, sprytu, sympatii, szaleństwa, szczęścia, uczucia, współczucia, wstydu, zawiści, zazdrości, zdziwienia, życzliwości; chęci, wprawy, wysiłku; luksusu

Cytaty

Skosztowawszy parę łyków, pokiwałem głową na znak uznania. - Gdyby tak jeszcze do tego dolać odrobinę wody z kwaszonych ogórków...

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

W jego głosie nie było niczego alarmującego, najwyżej odrobina zdziwienia.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Wszystko toczyło się ustalonym trybem przypominającym wojskowy dryl - pobudka przed wschodem słońca oznajmiana biciem w mosiężny gong, śniadanie, na które podawano pozbawioną smaku owsiankę, nużące zajęcia, wspólna wieczerza, odrobina czasu wolnego, sen.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. odrobina
odrobiny
D. odrobiny
odrobin
C. odrobinie
odrobinom
B. odrobinę
odrobiny
N. odrobiną
odrobinami
Ms. odrobinie
odrobinach
W. odrobino
odrobiny

Składnia

bez ograniczeń + odrobina +
CZEGO

2. szkła

Definicja

bardzo mały kawałek

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odrobinka
hiperonimy:  kawałek

Połączenia

  • odrobina szkła

Cytaty

Wszędzie żegnano nas z troską i wszędzie obdarowywano skromnymi wiktuałami, to jajkiem na twardo, to odrobiną sera, to kawałkiem owsianego moskala - a trzeba pamiętać, że na Podhalu panował wtedy prawdziwy głód.

źródło: KWSJP: Anna Kowalska-Lewicka: Koniec wojny na Podhalu, Tygodnik Powszechny 1999

Anna posługuje się nietypowymi jak na plastyka narzędziami: lutownicą i diamentem do krojenia szkła. Okazuje się, że nieodzownym atrybutem w tej działalności jest także szczotka, którą skrupulatnie usuwa się odrobiny szkła.

źródło: NKJP: Leonard Dymowski: Rodzina tętniąca sztuką, Dziennik Słˆawieński, 2000-04-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. odrobina
odrobiny
D. odrobiny
odrobin
C. odrobinie
odrobinom
B. odrobinę
odrobiny
N. odrobiną
odrobinami
Ms. odrobinie
odrobinach
W. odrobino
odrobiny

Składnia

bez ograniczeń + odrobina +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 01.08.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj