UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

potrącić

Chronologizacja

1435, Bańk

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	potrącę	potrącimy
2 os.	potrącisz	potrącicie
3 os.	potrąci	potrącą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	potrąciłem +(e)m potrącił	potrąciłam +(e)m potrąciła	potrąciłom +(e)m potrąciło	potrąciliśmy +(e)śmy potrącili	potrąciłyśmy +(e)śmy potrąciły
2 os.	potrąciłeś +(e)ś potrącił	potrąciłaś +(e)ś potrąciła	potrąciłoś +(e)ś potrąciło	potrąciliście +(e)ście potrącili	potrąciłyście +(e)ście potrąciły
3 os.	potrącił	potrąciła	potrąciło	potrącili	potrąciły

bezosobnik: potrącono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		potrąćmy
2 os.	potrąć	potrąćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	potrąciłbym bym potrącił	potrąciłabym bym potrąciła	potrąciłobym bym potrąciło	potrącilibyśmy byśmy potrącili	potrąciłybyśmy byśmy potrąciły
2 os.	potrąciłbyś byś potrącił	potrąciłabyś byś potrąciła	potrąciłobyś byś potrąciło	potrącilibyście byście potrącili	potrąciłybyście byście potrąciły
3 os.	potrąciłby by potrącił	potrąciłaby by potrąciła	potrąciłoby by potrąciło	potrąciliby by potrącili	potrąciłyby by potrąciły

bezosobnik: potrącono by

bezokolicznik: potrącić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: potrąciwszy

gerundium: potrącenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	potrącenie	potrącenia
D.	potrącenia	potrąceń
C.	potrąceniu	potrąceniom
B.	potrącenie	potrącenia
N.	potrąceniem	potrąceniami
Ms.	potrąceniu	potrąceniach
W.	potrącenie	potrącenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: potrącony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	potrącony	potrącony	potrącony	potrącone	potrącona
D.	potrąconego	potrąconego	potrąconego	potrąconego	potrąconej
C.	potrąconemu	potrąconemu	potrąconemu	potrąconemu	potrąconej
B.	potrąconego	potrąconego	potrącony	potrącone	potrąconą
N.	potrąconym	potrąconym	potrąconym	potrąconym	potrąconą
Ms.	potrąconym	potrąconym	potrąconym	potrąconym	potrąconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	potrąceni	potrąceni	potrącone	potrącone
D.	potrąconych	potrąconych	potrąconych	potrąconych
C.	potrąconym	potrąconym	potrąconym	potrąconym
B.	potrąconych	potrąconych	potrąconych	potrącone
N.	potrąconymi	potrąconymi	potrąconymi	potrąconymi
Ms.	potrąconych	potrąconych	potrąconych	potrąconych

odpowiednik aspektowy: potrącać

Pochodzenie

Zob. trącić

1. krzesło

Definicja

przechodząc, lekko uderzyć w kogoś lub w coś, zwykle niechcący

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	trącić
	hiperonimy:	uderzyć

Połączenia

potrącić krzesło, stertę czegoś
potrącić łokciem, nogą
potrącić niechcący

Cytaty

	Wychodząc z restauracji, niechcący potrąciłem mężczyznę, który szedł chodnikiem w towarzystwie kolegi i młodej kobiety. źródło: NKJP: (EM): Bandyta z uczelni, Express Ilustrowany, 2003-10-04
	Milczałem. Potrąciła jakąś stertę papierów leżących na biurku, sfrunęły na podłogę. źródło: NKJP: Bogusława Jędrasik: Gorączka opowiadania wyuzdane, 2007
	Pokój Lyllany ozdabiały bibeloty, haftowane poduszki, makatki [...], przez co Falias czuł się w tym dziewczyńskim wnętrzu bardzo niezręcznie. Miał uczucie, że zaraz coś stłucze lub potrąci. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	- Nein! - krzyczy i potrąciwszy go, biegnie przed siebie, jakby zobaczył ducha. źródło: NKJP: Marek Idczak: Słony wiatr, 2007
	Potrącił szklanką moją nieruszoną jeszcze musztardówkę i wyczekująco spojrzał mi w oczy. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985

Składnia

potrącić

KOGO/CO + (CZYM)

2. pieszego

Definicja

jadąc jakimś pojazdem, uderzyć nim w człowieka lub zwierzę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wpaść

Połączenia

autobus, kierowca czegoś, samochód, nieznany sprawca, tramwaj potrącił; auto potrąciło kogoś
potrącić chłopca, dziewczynkę, dziecko, kobietę, mężczyznę, pieszego, przechodnia, psa, rowerzystę, staruszkę
potrącić na pasach, na przejściu dla pieszych, na skrzyżowaniu
potrącić śmiertelnie
potrącić i uciec

Cytaty

	Kierowca skody potrącił 84-letnią Rozalię Ch. Kobieta zginęła na miejscu. źródło: NKJP: BZ: Pod kołami, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 10
	Prokuratura podejrzewa, że policjant z Raciborza potrącił autem dwie dziewczynki i uciekł. źródło: NKJP: Jacek Bombor, Alibi do sprawdzenia, Dziennik Zachodni, 10.05.2006
	Agnieszka miała wczoraj wypadek, potrącił ją samochód, jest obecnie w szpitalu. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	Ale kiedy chwilami przestaje się na niego złościć, natychmiast wyobraża go sobie leżącego, na przykład ze złamaną nogą albo, nie daj Boże, potrąconego przez auto i robi jej się strasznie. źródło: NKJP: Zofia Chądzyńska: Przez ciebie, Drabie!, 1995
	Furgonetka hamuje z piskiem, odwracam się, za nami skowycze potrącona świnia. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Składnia

potrącić

KOGO + (CZYM)

3. z pensji

Definicja

odliczyć jakąś kwotę od kwoty należnej komuś i nie wypłacić jej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca wynagrodzenie za pracę

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

odliczyć

Połączenia

potrącić koszty czegoś, jakąś kwotę, należność, opłatę, podatek, ratę, składkę, zaliczkę
potrącić z pensji, z tygodniówki
potrącić za fatygę, za zniszczenia

Cytaty

	Próbowaliśmy dzwonić, uprzedzić, że musisz być trzeźwy... Ale mamy do ciebie słabość, Taras, więc nie potrącę ci ani centa. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004
	Matka płaciła studentowi z dołu za cały miesiąc, ale gdy chciała potrącić mu za lekcję, którą odwołaliśmy, obraził się i zrezygnował. źródło: NKJP: Zbigniew Mentzel: Wszystkie języki świata, 2005
	Zaliczki wyniosą 1400 zł i mają być potrącone z pierwszej raty świadczenia wypłacanego ze środków niemieckiej fundacji. źródło: NKJP: (PAP): Metropol, 2001, Metropol, nr 12/03
	Sprzedała, chłopie, na targu. [...] Zawołała Wacka od Mroczka, gołębie mu wydała, potrącił sobie za fatygę po dysze na łebka, sprzedał cholera wie komu. źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988

Składnia

potrącić

KOMU + CO + (z CZEGO)

4. w rozmowie

Definicja

poruszyć jakiś temat w wypowiedzi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poruszyć, wspomnieć

Połączenia

potrącić o jakieś kwestie, sprawy...
potrącić w artykule, w debacie, w dyskusji, w rozmowie
potrącić nieumiejętnie

Cytaty

Raz tylko ożywił się nagle - kiedy znudzony trochę Fryderyk potrącił temat polityczny, sprawę ostatniej mowy ministra spraw wewnętrznych w Izbie.

źródło: Jerzy Broszkiewicz: Kształt miłości, 1950 (books.google.pl)

Ostatecznie przez cały czas mówiła z Anną nie o tym, o czym mówić chciała najbardziej, i na koniec wyszła, ani słowem nie potrąciwszy o sprawę najważniejszą.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Kwiatkowski realizuje swój własny zamiar, nie troszcząc się bynajmniej o jego teoretyczne uprawomocnienie. Wystarczy mu tu i ówdzie potrącić o „obraz autora” czy „metaliteraturę”, by przez sam cudzysłów zdystansować się od zaplecza teoretycznego bieżącej terminologii [...].

źródło: NKJP: Jerzy Święch: Nowoczesność. Szkice o literaturze polskiej XX wieku, 2007

Składnia

	+	potrącić	+	CO
	+	potrącić	+	o CO

Frazeologizmy

coś/ktoś poruszyło/poruszył jakąś strunę w kimś

Data ostatniej modyfikacji: 25.06.2014