UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozbudzać

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

z psł. *orz-buďati

- czasownik wielokrotny do *orz-buditi (zob. budzić)

1. ze snu

Definicja

przerywać czyjś sen, zwłaszcza głęboki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

budzić

Połączenia

dźwięk, głos, słońce rozbudza
rozbudzać dziecko
rozbudzać w środku nocy
rozbudzać z drzemki, ze snu

Cytaty

Konrada Kellera rozbudza z pierwszego snu gwałtowny ból zęba.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Miazga, 1979

Zegar na bladej ścianie w maleńkim saloniku wybił południe, tym samym rozbudzając z drzemki krzepkiego mężczyznę.

źródło: Internet

W czasie nocnego karmienia staraj się nie rozbudzać dziecka.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbudzam	rozbudzamy
2 os.	rozbudzasz	rozbudzacie
3 os.	rozbudza	rozbudzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbudzałem +(e)m rozbudzał	rozbudzałam +(e)m rozbudzała	rozbudzałom +(e)m rozbudzało	rozbudzaliśmy +(e)śmy rozbudzali	rozbudzałyśmy +(e)śmy rozbudzały
2 os.	rozbudzałeś +(e)ś rozbudzał	rozbudzałaś +(e)ś rozbudzała	rozbudzałoś +(e)ś rozbudzało	rozbudzaliście +(e)ście rozbudzali	rozbudzałyście +(e)ście rozbudzały
3 os.	rozbudzał	rozbudzała	rozbudzało	rozbudzali	rozbudzały

bezosobnik: rozbudzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbudzał będę rozbudzać	będę rozbudzała będę rozbudzać	będę rozbudzało będę rozbudzać	będziemy rozbudzali będziemy rozbudzać	będziemy rozbudzały będziemy rozbudzać
2 os.	będziesz rozbudzał będziesz rozbudzać	będziesz rozbudzała będziesz rozbudzać	będziesz rozbudzało będziesz rozbudzać	będziecie rozbudzali będziecie rozbudzać	będziecie rozbudzały będziecie rozbudzać
3 os.	będzie rozbudzał będzie rozbudzać	będzie rozbudzała będzie rozbudzać	będzie rozbudzało będzie rozbudzać	będą rozbudzali będą rozbudzać	będą rozbudzały będą rozbudzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbudzajmy
2 os.	rozbudzaj	rozbudzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbudzałbym bym rozbudzał	rozbudzałabym bym rozbudzała	rozbudzałobym bym rozbudzało	rozbudzalibyśmy byśmy rozbudzali	rozbudzałybyśmy byśmy rozbudzały
2 os.	rozbudzałbyś byś rozbudzał	rozbudzałabyś byś rozbudzała	rozbudzałobyś byś rozbudzało	rozbudzalibyście byście rozbudzali	rozbudzałybyście byście rozbudzały
3 os.	rozbudzałby by rozbudzał	rozbudzałaby by rozbudzała	rozbudzałoby by rozbudzało	rozbudzaliby by rozbudzali	rozbudzałyby by rozbudzały

bezosobnik: rozbudzano by

bezokolicznik: rozbudzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbudzając

gerundium: rozbudzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbudzanie	rozbudzania
D.	rozbudzania	rozbudzań
C.	rozbudzaniu	rozbudzaniom
B.	rozbudzanie	rozbudzania
N.	rozbudzaniem	rozbudzaniami
Ms.	rozbudzaniu	rozbudzaniach
W.	rozbudzanie	rozbudzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbudzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzająca
D.	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającej
C.	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającej
B.	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzającą
N.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającą
Ms.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzające
D.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających
C.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym
B.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzające
N.	rozbudzającymi	rozbudzającymi	rozbudzającymi	rozbudzającymi
Ms.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbudzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbudzany	rozbudzany	rozbudzany	rozbudzane	rozbudzana
D.	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanej
C.	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanej
B.	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzany	rozbudzane	rozbudzaną
N.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzaną
Ms.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbudzani	rozbudzani	rozbudzane	rozbudzane
D.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych
C.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym
B.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzane
N.	rozbudzanymi	rozbudzanymi	rozbudzanymi	rozbudzanymi
Ms.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych

odpowiednik aspektowy: rozbudzić

Składnia

rozbudzać

KOGO/CO

2. skłonności

Definicja

wywoływać w kimś jakieś skłonności, reakcje lub postawy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

rozbudzać aktywność, ambicję, apetyty, aspiracje, ciekawość, emocje, marzenia, miłość, nadzieję, poczucie dumy, potrzebę czegoś, pragnienie czegoś, świadomość, wrażliwość, wyobraźnię, zainteresowania, zamiłowanie
rozbudzać w dziecku, w człowieku, w ludziach, w społeczeństwie, w uczniach
rozbudzać i podsycać

Cytaty

	Matka Mariana, Czesława, pianistka i nauczycielka muzyki, od dzieciństwa rozbudzała w synu artystyczną wrażliwość i zainteresowania sztuką. źródło: NKJP: Wanda Matras: Marian Eile (1910-1984), biografia, anegdota, legenda, 2005
	Jak najwcześniej należy rozbudzać w dziecku miłość i zapał do książek oraz starać się, aby czytanie stało się dla niego przyjemnością i potrzebą. źródło: NKJP: (ST): Pożytki z głośnego czytania, Dziennik Polski, 2001-09-29
	Pytany, czy nowy kontrakt oznacza także nowe miejsca pracy, odparł: - Nie chcemy rozbudzać takich nadziei. źródło: NKJP: (pok): „Glauberyt” dla Iraku, Echo Dnia, 2004-12-18
	Lubię łączyć ze sobą różne materiały. To rozbudza moją wyobraźnię. Daje mi możliwość tworzenia przeróżnych, niepowtarzalnych form. źródło: NKJP: M.Rutkowska: Małgorzata Karwala - artystka witrażystka, Tygodnik Ciechanowski, 2006-11-12
	Oglądane spektakle rozwijają zainteresowanie uczniów i rozbudzają w nich wrażliwość estetyczną. źródło: NKJP: Grażyna Biela: Nowoczesne metody terapii, Dziennik Polski, 2001-05-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbudzam	rozbudzamy
2 os.	rozbudzasz	rozbudzacie
3 os.	rozbudza	rozbudzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbudzałem +(e)m rozbudzał	rozbudzałam +(e)m rozbudzała	rozbudzałom +(e)m rozbudzało	rozbudzaliśmy +(e)śmy rozbudzali	rozbudzałyśmy +(e)śmy rozbudzały
2 os.	rozbudzałeś +(e)ś rozbudzał	rozbudzałaś +(e)ś rozbudzała	rozbudzałoś +(e)ś rozbudzało	rozbudzaliście +(e)ście rozbudzali	rozbudzałyście +(e)ście rozbudzały
3 os.	rozbudzał	rozbudzała	rozbudzało	rozbudzali	rozbudzały

bezosobnik: rozbudzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbudzał będę rozbudzać	będę rozbudzała będę rozbudzać	będę rozbudzało będę rozbudzać	będziemy rozbudzali będziemy rozbudzać	będziemy rozbudzały będziemy rozbudzać
2 os.	będziesz rozbudzał będziesz rozbudzać	będziesz rozbudzała będziesz rozbudzać	będziesz rozbudzało będziesz rozbudzać	będziecie rozbudzali będziecie rozbudzać	będziecie rozbudzały będziecie rozbudzać
3 os.	będzie rozbudzał będzie rozbudzać	będzie rozbudzała będzie rozbudzać	będzie rozbudzało będzie rozbudzać	będą rozbudzali będą rozbudzać	będą rozbudzały będą rozbudzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbudzajmy
2 os.	rozbudzaj	rozbudzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbudzałbym bym rozbudzał	rozbudzałabym bym rozbudzała	rozbudzałobym bym rozbudzało	rozbudzalibyśmy byśmy rozbudzali	rozbudzałybyśmy byśmy rozbudzały
2 os.	rozbudzałbyś byś rozbudzał	rozbudzałabyś byś rozbudzała	rozbudzałobyś byś rozbudzało	rozbudzalibyście byście rozbudzali	rozbudzałybyście byście rozbudzały
3 os.	rozbudzałby by rozbudzał	rozbudzałaby by rozbudzała	rozbudzałoby by rozbudzało	rozbudzaliby by rozbudzali	rozbudzałyby by rozbudzały

bezosobnik: rozbudzano by

bezokolicznik: rozbudzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbudzając

gerundium: rozbudzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbudzanie	rozbudzania
D.	rozbudzania	rozbudzań
C.	rozbudzaniu	rozbudzaniom
B.	rozbudzanie	rozbudzania
N.	rozbudzaniem	rozbudzaniami
Ms.	rozbudzaniu	rozbudzaniach
W.	rozbudzanie	rozbudzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbudzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzająca
D.	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającej
C.	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającej
B.	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzającą
N.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającą
Ms.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzające
D.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających
C.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym
B.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzające
N.	rozbudzającymi	rozbudzającymi	rozbudzającymi	rozbudzającymi
Ms.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbudzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbudzany	rozbudzany	rozbudzany	rozbudzane	rozbudzana
D.	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanej
C.	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanej
B.	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzany	rozbudzane	rozbudzaną
N.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzaną
Ms.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbudzani	rozbudzani	rozbudzane	rozbudzane
D.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych
C.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym
B.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzane
N.	rozbudzanymi	rozbudzanymi	rozbudzanymi	rozbudzanymi
Ms.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych

odpowiednik aspektowy: rozbudzić

Składnia

rozbudzać

CO + (w KIM)

3. erotycznie

Definicja

powodować, że ktoś staje się aktywny seksualnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Cytaty

Rozbudzało go piękno jej ciała.

źródło: Internet

Nie powinno się rozbudzać seksualnie dzieci i młodzieży, ale wychowywać do odpowiedzialnej miłości.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.12.1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbudzam	rozbudzamy
2 os.	rozbudzasz	rozbudzacie
3 os.	rozbudza	rozbudzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbudzałem +(e)m rozbudzał	rozbudzałam +(e)m rozbudzała	rozbudzałom +(e)m rozbudzało	rozbudzaliśmy +(e)śmy rozbudzali	rozbudzałyśmy +(e)śmy rozbudzały
2 os.	rozbudzałeś +(e)ś rozbudzał	rozbudzałaś +(e)ś rozbudzała	rozbudzałoś +(e)ś rozbudzało	rozbudzaliście +(e)ście rozbudzali	rozbudzałyście +(e)ście rozbudzały
3 os.	rozbudzał	rozbudzała	rozbudzało	rozbudzali	rozbudzały

bezosobnik: rozbudzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbudzał będę rozbudzać	będę rozbudzała będę rozbudzać	będę rozbudzało będę rozbudzać	będziemy rozbudzali będziemy rozbudzać	będziemy rozbudzały będziemy rozbudzać
2 os.	będziesz rozbudzał będziesz rozbudzać	będziesz rozbudzała będziesz rozbudzać	będziesz rozbudzało będziesz rozbudzać	będziecie rozbudzali będziecie rozbudzać	będziecie rozbudzały będziecie rozbudzać
3 os.	będzie rozbudzał będzie rozbudzać	będzie rozbudzała będzie rozbudzać	będzie rozbudzało będzie rozbudzać	będą rozbudzali będą rozbudzać	będą rozbudzały będą rozbudzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbudzajmy
2 os.	rozbudzaj	rozbudzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbudzałbym bym rozbudzał	rozbudzałabym bym rozbudzała	rozbudzałobym bym rozbudzało	rozbudzalibyśmy byśmy rozbudzali	rozbudzałybyśmy byśmy rozbudzały
2 os.	rozbudzałbyś byś rozbudzał	rozbudzałabyś byś rozbudzała	rozbudzałobyś byś rozbudzało	rozbudzalibyście byście rozbudzali	rozbudzałybyście byście rozbudzały
3 os.	rozbudzałby by rozbudzał	rozbudzałaby by rozbudzała	rozbudzałoby by rozbudzało	rozbudzaliby by rozbudzali	rozbudzałyby by rozbudzały

bezosobnik: rozbudzano by

bezokolicznik: rozbudzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbudzając

gerundium: rozbudzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbudzanie	rozbudzania
D.	rozbudzania	rozbudzań
C.	rozbudzaniu	rozbudzaniom
B.	rozbudzanie	rozbudzania
N.	rozbudzaniem	rozbudzaniami
Ms.	rozbudzaniu	rozbudzaniach
W.	rozbudzanie	rozbudzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbudzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzająca
D.	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzającej
C.	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającemu	rozbudzającej
B.	rozbudzającego	rozbudzającego	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzającą
N.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającą
Ms.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbudzający	rozbudzający	rozbudzające	rozbudzające
D.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających
C.	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym	rozbudzającym
B.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzające
N.	rozbudzającymi	rozbudzającymi	rozbudzającymi	rozbudzającymi
Ms.	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających	rozbudzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbudzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbudzany	rozbudzany	rozbudzany	rozbudzane	rozbudzana
D.	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzanej
C.	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanemu	rozbudzanej
B.	rozbudzanego	rozbudzanego	rozbudzany	rozbudzane	rozbudzaną
N.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzaną
Ms.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbudzani	rozbudzani	rozbudzane	rozbudzane
D.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych
C.	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym	rozbudzanym
B.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzane
N.	rozbudzanymi	rozbudzanymi	rozbudzanymi	rozbudzanymi
Ms.	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych	rozbudzanych

odpowiednik aspektowy: rozbudzić

Składnia

rozbudzać

KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 17.10.2010