UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

upić się

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  pić 

1. winem

Definicja

wypiwszy pewną ilość alkoholu, doprowadzić się do stanu zamroczenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie uzależnienia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nachlać się, nagrzać się, narąbać się, ochlać się, uchlać się, zalać się

Połączenia

  • chłopak, facet, gość, gospodarz, majster, mąż, stangret, stróż upił się
  • upić się piwem, rumem, szampanem, winem, wódką
  • upić się na uczcie, na weselu, na zabawie
  • upić się w barze, w karczmie; w czyimś towarzystwie
  • upić się z jakiejś okazji, z radości, z rozpaczy, ze szczęścia, ze zmartwienia; z kolegami, z przyjaciółmi
  • upić się lekko, nieprzyzwoicie, solidnie, srodze, straszliwie, szybko, trochę, zbytnio, zdrowo; do nieprzytomności, na smutno, na wesoło; w sztok, w trupa
  • upić się jak świnia
  • chcieć, iść/pójść, postanowić upić się; mieć ochotę, mieć zamiar, nie móc się upić; można, warto, nie wypada się upić
  • upić się i bredzić, upić się i dokazywać, upić się i krzyczeć, upić się i narozrabiać, upić się i pleść trzy po trzy, upić się i płakać, upić się i śpiewać, upić się i tańczyć, upić się i wyjść, upić się i wywołać awanturę, skandal..., upić się i zanudzać kogoś, upić się i zapomnieć, upić się i zasnąć; pójść i upić się

Cytaty

Mężczyźni, kiedy się upiją, potrafią dzielić się najgłębszymi tajemnicami z kimś przed chwilą poznanym lub łkać w mankiet barmanowi.

źródło: KWSJP: Dlaczego mężczyźni kochają alkohol?, Cosmopolitan, 1998, nr 7

Kiedy doniesiono mi o twoim wyzwoleniu [...], upiłem się ze szczęścia.

źródło: KWSJP: Marcin Wolski: Enklawa. Neomatriarchat. Świnka, 1982

Gdybym się nie upił z Władkiem, pożegnałaby się ze starym znajomym z bohaterskich czasów, wróciłaby do stolika i wszystko potoczyłoby się inaczej.

źródło: KWSJP: Jerzy Stefan Stawiński: Smutnych losów, 1986

Po raz pierwszy i ostatni w swoim życiu upiłem się szampanem.

źródło: KWSJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 1979

W ostatnim okresie [...] życia do upicia się wystarczał mu kieliszek wina.

źródło: KWSJP: Tomasz Karczewski: Pomroczność jasna, CKM, 2000, nr 03/03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upiję się
 upijemy się
2 os. upijesz się
 upijecie się
3 os. upije się
 upiją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upiłem się
+(e)m się upił
 upiłam się
+(e)m się upiła
 upiłom się
+(e)m się upiło
 upiliśmy się
+(e)śmy się upili
 upiłyśmy się
+(e)śmy się upiły
2 os. upiłeś się
+(e)ś się upił
 upiłaś się
+(e)ś się upiła
 upiłoś się
+(e)ś się upiło
 upiliście się
+(e)ście się upili
 upiłyście się
+(e)ście się upiły
3 os. upił się
 upiła się
 upiło się
 upili się
 upiły się

bezosobnik: upito się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upijmy się
2 os. upij się
 upijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upiłbym się
bym się upił
 upiłabym się
bym się upiła
 upiłobym się
bym się upiło
 upilibyśmy się
byśmy się upili
 upiłybyśmy się
byśmy się upiły
2 os. upiłbyś się
byś się upił
 upiłabyś się
byś się upiła
 upiłobyś się
byś się upiło
 upilibyście się
byście się upili
 upiłybyście się
byście się upiły
3 os. upiłby się
by się upił
 upiłaby się
by się upiła
 upiłoby się
by się upiło
 upiliby się
by się upili
 upiłyby się
by się upiły

bezosobnik: upito by się

bezokolicznik: upić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upiwszy się

gerundium: upicie się

odpowiednik aspektowy: upijać się

Składnia

Rzosobowy + upić się +
(CZYM)

2. szczęściem

Definicja

poddać się działaniu silnego, oszałamiającego doznania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  odurzyć się

Połączenia

  • upić się nadzieją, powodzeniem, szczęściem

Cytaty

Ze zdumieniem spoglądali barbarzyńcy na swojego wodza. [...] Upił się powodzeniem i zapomniał o potędze Rzymu.

źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Gasnące słońce, 1958

– Tak, ich też dorwali. Słyszałem strzały. Pistolety maszynowe. – Lopez wydał z siebie odgłos naśladujący stukot automatu. Upił się szczęściem własnego ocalenia.

źródło: Internet

Dni tak szalonych, takiego upicia się tłumów nadzieją szukać by może należało w czasach średniowiecza.

źródło: KJ PWN: Bez wiedzy i zgody...: Almanach Humanistyczny, 1986, nr 5

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upiję się
 upijemy się
2 os. upijesz się
 upijecie się
3 os. upije się
 upiją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upiłem się
+(e)m się upił
 upiłam się
+(e)m się upiła
 upiłom się
+(e)m się upiło
 upiliśmy się
+(e)śmy się upili
 upiłyśmy się
+(e)śmy się upiły
2 os. upiłeś się
+(e)ś się upił
 upiłaś się
+(e)ś się upiła
 upiłoś się
+(e)ś się upiło
 upiliście się
+(e)ście się upili
 upiłyście się
+(e)ście się upiły
3 os. upił się
 upiła się
 upiło się
 upili się
 upiły się

bezosobnik: upito się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. upijmy się
2 os. upij się
 upijcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. upiłbym się
bym się upił
 upiłabym się
bym się upiła
 upiłobym się
bym się upiło
 upilibyśmy się
byśmy się upili
 upiłybyśmy się
byśmy się upiły
2 os. upiłbyś się
byś się upił
 upiłabyś się
byś się upiła
 upiłobyś się
byś się upiło
 upilibyście się
byście się upili
 upiłybyście się
byście się upiły
3 os. upiłby się
by się upił
 upiłaby się
by się upiła
 upiłoby się
by się upiło
 upiliby się
by się upili
 upiłyby się
by się upiły

bezosobnik: upito by się

bezokolicznik: upić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: upiwszy się

gerundium: upicie się

odpowiednik aspektowy: upijać się

Składnia

Rzosobowy + upić się +
CZYM
Data ostatniej modyfikacji: 06.02.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN