UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

mdły

Chronologizacja

XIV w., Bańk
XIV w., Bor

Pochodzenie

psł. *mъdъlъ 'słaby, bezsilny, wątły'

1. smak

Definicja

pozbawiony wyrazistego smaku i przez to nieapetyczny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie przyprawy, smaki

Połączenia

  • mdły barszcz, smak, sos, tort; mdła herbata, kasza, kawa, potrawa; mdłe danie, jedzenie, mięso, nadzienie

Cytaty

Siedzieliśmy przy stole pokrytym ceratą [...] i mieszaliśmy łyżkami w mdłych i mącznych daniach jadłodajnianych [...].

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel : opowiadania i reportaże, 2007

[...] śledź był poniżej standardów - za kwaśny, cebula posiekana w wielkie koła. Barszcz zbyt mdły - lubię w barszczu trochę cytryny i czosnku.

źródło: NKJP: Agata Passent: Śledź w Otmuchowie, Ozon, 2005

Jednak nie tak łatwo zrobić prawdziwie smaczne gołąbki - aby nie pachniały tanim barem, nie porażały beznadziejnością mdłego, ryżowego nadzienia i lekko pomidorowego, pozbawionego smaku, zagęszczonego mąką sosu.

źródło: NKJP: None: Gołąbki, Dziennik Polski, 2003-02-22

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
D. mdłego
mdłego
mdłego
mdłego
mdłej
C. mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłej
B. mdłego
mdłego
mdły
mdłe
mdłą
N. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłą
Ms. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłej
W. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mdli
mdli
mdłe
mdłe
D. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
C. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
B. mdłych
mdłych
mdłych
mdłe
N. mdłymi
mdłymi
mdłymi
mdłymi
Ms. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
W. mdli
mdli
mdłe
mdłe

2. zapach

Definicja

taki, który wydaje się słodkawy i jest nieprzyjemny przez co wywołuje odruch wymiotny

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy

Połączenia

  • mdły odór, zapach; mdła woń; mdłe opary

Cytaty

Drzwi od umywalni zamykano skwapliwie, gdyż chłodny, przeciąg, wiejący przez uchylone okno z podwórza, roznosił mdłe zapachy pomyj i niedojadków [...].

źródło: NKJP: Henryk Worcell: Zaklęte rewiry, 1989

Pochylając się nad Garbatym, czułem mdły odór potu, a w ramionach, kiedy go podtrzymywałem, kruchość wychudłego ciała.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
D. mdłego
mdłego
mdłego
mdłego
mdłej
C. mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłej
B. mdłego
mdłego
mdły
mdłe
mdłą
N. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłą
Ms. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłej
W. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mdli
mdli
mdłe
mdłe
D. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
C. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
B. mdłych
mdłych
mdłych
mdłe
N. mdłymi
mdłymi
mdłymi
mdłymi
Ms. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
W. mdli
mdli
mdłe
mdłe

3. blask

Definicja

słaby, mglisty i dający mało światła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:  blady

Połączenia

  • mdły blask, księżyc; mdłe oświetlenie, słońce, światełko, światło

Cytaty

Idę i widzę stary dom, małe okienko, z którego sączyło się mdłe światełko.

źródło: NKJP: Jerzy Cebula: Wieczny wędrowiec, Dziennik Polski, 2008-07-26

Śliczna niedziela. Bulwary lśnią w mdłym, zimowym słońcu.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957

Ceglane ściany, mdłe oświetlenie i stroje zasiadających w kręgu sprawiają wrażenie, że przenieśli się w czasie. I znajdują się w jednej z komnat średniowiecznego zamku.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
D. mdłego
mdłego
mdłego
mdłego
mdłej
C. mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłej
B. mdłego
mdłego
mdły
mdłe
mdłą
N. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłą
Ms. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłej
W. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mdli
mdli
mdłe
mdłe
D. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
C. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
B. mdłych
mdłych
mdłych
mdłe
N. mdłymi
mdłymi
mdłymi
mdłymi
Ms. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
W. mdli
mdli
mdłe
mdłe

4. kolor

Definicja

taki, który ma mało intensywny odcień

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:  blady

Połączenia

  • mdły kolor, niebieski, różowy; mdła barwa

Cytaty

We wnęce ma kuchenkę na butlę, zlew podparty na krzyżaku z desek i pomalowaną na obrzydliwie mdły niebieski kolor półkę, gdzie trzyma w słoikach herbatę i kawę.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

W okresie letnim kaczor zmienia częściowo upierzenie, ma wtedy grzbiet, szyję i pierś szarobrunatną. Takie właśnie upierzenie ma samica przez cały rok, z tym jednak, że jej barwy są bardziej mdłe, podczas gdy u kaczora są ostre i wyraźne.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1996

Wszystkie kobiety malują. Jeśli nie rysunek pastelą i nie mdłe akwarelki stanowią pole ich działalności artystycznej, oddają się sztuce dekoracyjnej.

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
D. mdłego
mdłego
mdłego
mdłego
mdłej
C. mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłej
B. mdłego
mdłego
mdły
mdłe
mdłą
N. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłą
Ms. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłej
W. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mdli
mdli
mdłe
mdłe
D. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
C. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
B. mdłych
mdłych
mdłych
mdłe
N. mdłymi
mdłymi
mdłymi
mdłymi
Ms. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
W. mdli
mdli
mdłe
mdłe

5. uśmiech

Definicja

mało wyrazisty i przez to słabo widoczny

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  blady

Połączenia

  • mdły cień, uśmiech; mdła zjawa senna; mdłe sądy, zapewnienia

Cytaty

Life is sexy! – Jerzy dokonał epokowego odkrycia i z radości mrugnął do przechodzącego kelnera. Tamten z zawodową wprawą odesłał mu mdły uśmiech.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

W świecie zdominowanym przez tzw. polityczną poprawność, w świecie mdłych sądów ten wywiad-rzeka, płynący pod prąd narodowych złudzeń i mitów, ma walor szczególny.

źródło: NKJP: None: Kulturałki: Lem pod prąd, Dziennik Polski, 2002-08-31

Czy z tych punktów, które wymieniliście w uzasadnieniu, zmieniło się coś i czy wierzycie w mdłe zapewnienia, że się zmieni, jeśli pan minister [...] zostanie?

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 22.01.2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
D. mdłego
mdłego
mdłego
mdłego
mdłej
C. mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłej
B. mdłego
mdłego
mdły
mdłe
mdłą
N. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłą
Ms. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłej
W. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mdli
mdli
mdłe
mdłe
D. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
C. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
B. mdłych
mdłych
mdłych
mdłe
N. mdłymi
mdłymi
mdłymi
mdłymi
Ms. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
W. mdli
mdli
mdłe
mdłe

6. komplement

Definicja

taki, który jest nieciekawy, pozbawiony ekspresji, przez co nie budzi zainteresowania ani emocji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • mdły polityk; komplement, monolog, reportaż, sposób pisania; film; ton; związek; mdła dziewczyna, postać; kampania, konwersacja, rozmowa; fabuła, komedia, liryka, muzyka; mdłe aktorstwo; życie
  • mdły i monotonny, mdły i nudny

Cytaty

[...] w czasach, gdy Polacy oglądają prawie tylko mdłe komedie pseudoromantyczne, pochylenie się nad tematem niepokojącym, czy wręcz bolesnym, powinno zwrócić uwagę widzów stawiających w filmie na refleksję.

źródło: NKJP: Do kina marsz: Wrzesień 2009, Esensja, 2009-09-08

Kiedy człowiek czyta raporty socjologów o kondycji moralnej młodzieży [...], może zwątpić w adekwatność liberalnych metod wychowawczych. Szkoła jest zbyt mdła w świecie permanentnej stymulacji.

źródło: NKJP: Ewa Winnicka: Szczerze ucząc, Polityka, 2007-09-01

Marusia mdła była strasznie, to nie ulega wątpliwości. Nie zmienia to jednak faktu, że podczas dziecięcych zabaw jakoś tak każda panna chciała być Marusią. [...] I chyba taki obraz kobiety przez lata uważany był za ideał [...].

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
D. mdłego
mdłego
mdłego
mdłego
mdłej
C. mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłej
B. mdłego
mdłego
mdły
mdłe
mdłą
N. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłą
Ms. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłej
W. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mdli
mdli
mdłe
mdłe
D. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
C. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
B. mdłych
mdłych
mdłych
mdłe
N. mdłymi
mdłymi
mdłymi
mdłymi
Ms. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
W. mdli
mdli
mdłe
mdłe

7. młodzieniec

Definicja

taki, który wygląda nędznie i przez to wydaje się słaby i wątły

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Połączenia

  • mdły młodzieniec; mdła dziewczyna; łodyga; mdłe ciało; mdłe dziewczątka; nogi

Cytaty

Przy zawalonym papierami biurku pracował Stanisław do końca mimo nasilających się trudności z chodzeniem i w ogóle ze zdrowiem. Był po skomplikowanej operacji stawu biodrowego. Umysł pracował żwawo do końca, potężny duch panował w zupełności nad mdłym ciałem.

źródło: NKJP: Andrzej Łojan: Stanisław Jędrzejek zagłębiowski pasjonat, Dziennik Zachodni, 2001-04-12

[...] z gołego prawie kopczyska wyschłe grudki gliny staczały się w wykrot czy rów, zarzucony poszytymi grubo perzem nadgniłymi gałęziami świerka; ode dna przebijały się przez grube pokłady choiny mdłe łodygi pokrzyw.

źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
D. mdłego
mdłego
mdłego
mdłego
mdłej
C. mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłemu
mdłej
B. mdłego
mdłego
mdły
mdłe
mdłą
N. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłą
Ms. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
mdłej
W. mdły
mdły
mdły
mdłe
mdła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mdli
mdli
mdłe
mdłe
D. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
C. mdłym
mdłym
mdłym
mdłym
B. mdłych
mdłych
mdłych
mdłe
N. mdłymi
mdłymi
mdłymi
mdłymi
Ms. mdłych
mdłych
mdłych
mdłych
W. mdli
mdli
mdłe
mdłe
Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj