Chronologizacja
Pochodzenie
Odpowiednik cs. rěčevitъ / rěčivitъ 'wymowny' (odpowiednik gr. lógios, łac. fācundus). Zbudowany na wzór oczywisty , w którym druga część wyrazu -*vistъ < *vid-tъ od psł. *viděti ‘widzieć’ (zob. widzieć).
W XVIII w. wyraz używany do przekładu fr. réel 'rzeczywisty' (w antonimicznym znaczeniu do względny ).
1. istniejący obiektywnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
sprzeczne: | fikcyjny |
Połączenia
- rzeczywisty partner, właściciel; obiekt; fakt, przypadek; problem; proces, postęp, wpływ, udział; skutek, wynik,związek; zamiar; rynek; świat rzeczywisty; rzeczywista osoba; alternatywa, konkurencja; reforma, zmiana; umiejętność; rola; władza; możliwość, potrzeba; ochrona, pomoc, praca; wolność; rzeczywiste miejsce; badanie, dokonanie, działanie, osiągnięcie; wydarzenie, zdarzenie; niebezpieczeństwo, zagrożenie; obciążenie; przeżycie; zainteresowanie, zapotrzebowanie
- rzeczywisty i domniemany, rzeczywisty i faktyczny, rzeczywisty i potencjalny, rzeczywisty i pozorny, rzeczywisty i prawdziwy, rzeczywisty i realny, rzeczywisty i symboliczny, rzeczywisty i urojony, rzeczywisty i wirtualny, rzeczywisty i wyimaginowany, rzeczywisty i wyobrażony
- zbliżony do rzeczywistego
Cytaty
Co i rusz ktoś postępuje wbrew elementarnym zasadom logiki, mało kto opiera się na rzeczywistych badaniach, budując raczej niestworzone, wyssane z palca teorie [...]. źródło: NKJP: Jarosław Loretz: Drgawki przed ekranem, Esencja, nr 07, 2009-09-08 |
|
Powstanie sieci w założeniu ma dostosować strukturę szpitali do rzeczywistych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. Obecnie w niektórych specjalizacjach medycznych jest za dużo miejsc szpitalnych, a brakuje ich w innych - np. dla przewlekle chorych. źródło: NKJP: (PAP): W sieci nie zginą, Dziennik Polski, 2006-10-05 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywista |
D. | rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistej |
C. | rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistej |
B. | rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywistą |
N. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistą |
Ms. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistej |
W. | rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywista |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rzeczywiści |
rzeczywiści |
rzeczywiste |
rzeczywiste |
D. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
C. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
B. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywiste |
N. | rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
Ms. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
W. | rzeczywiści |
rzeczywiści |
rzeczywiste |
rzeczywiste |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rzeczywistszy |
rzeczywistszy |
rzeczywistszy |
rzeczywistsze |
rzeczywistsza |
D. | rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszej |
C. | rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszej |
B. | rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszy |
rzeczywistsze |
rzeczywistszą |
N. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszą |
Ms. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rzeczywistsi |
rzeczywistsi |
rzeczywistsze |
rzeczywistsze |
D. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
C. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
B. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistsze |
N. | rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
Ms. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
Składnia
+ | rzeczywisty | + | ||
szyk: neutralny |
2. zgodny z prawdą
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- rzeczywisty sprawca; obraz, stan; efekt, przebieg; deficyt, dochód, koszt, wydatek; rozmiar, wygląd; przypadek; rzeczywista kompetencja, zasługa; cena, liczba, skala, wartość, wielkość, wysokość; informacja; intencja, przyczyna; sytuacja; strata, szkoda; prawda; rzeczywiste oprocentowanie; zużycie
Cytaty
Ogólnie, w przekazie skierowanym do odbiorcy, obok elementów humorystycznych i bazujących na skojarzeniach, pokazuje się wtedy rzeczywiste przypadki interwencji [...] akcji przeprowadzanych sprawnie i efektywnie. źródło: NKJP: Marek Śliperski:Przyszłościowy rynek - home assistance, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-10-06 |
|
List przedstawia podobno rzeczywisty obraz konsultacji społecznych w tym kraju. źródło: NKJP: Marcin Maj: Standaryzacja OOXML: Jak wyglądały „konsultacje społeczne”, Dziennik Internautów, 2008-10-07 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywista |
D. | rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistej |
C. | rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistej |
B. | rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywistą |
N. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistą |
Ms. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistej |
W. | rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywista |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rzeczywiści |
rzeczywiści |
rzeczywiste |
rzeczywiste |
D. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
C. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
B. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywiste |
N. | rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
Ms. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
W. | rzeczywiści |
rzeczywiści |
rzeczywiste |
rzeczywiste |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rzeczywistszy |
rzeczywistszy |
rzeczywistszy |
rzeczywistsze |
rzeczywistsza |
D. | rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszej |
C. | rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszej |
B. | rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszy |
rzeczywistsze |
rzeczywistszą |
N. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszą |
Ms. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rzeczywistsi |
rzeczywistsi |
rzeczywistsze |
rzeczywistsze |
D. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
C. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
B. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistsze |
N. | rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
Ms. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
Składnia
Rz | + | rzeczywisty | + | |
szyk: neutralny |
3. zgodny z wyobrażeniami
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Cytaty
Taka „wizytówka” XII-wiecznego grodu już świadczy, że daleko niektórym miechowianom do bycia rzeczywistym patriotą lokalnym, nie mówiąc już o byciu Europejczykiem. źródło: NKJP: (WOJ): Wandale bezkarni?, Dziennik Polski, 2008-04-05 |
|
Jeleń więc ma wielką szansę przepoczwarzenia się w rzeczywistego dobrodzieja, o czym powiadamiam nie tylko Magnificencję, ale i Prześwietny Senat. źródło: NKJP: Ryszard Niemiec: Szansa dla Jelenia, Gazeta Krakowska, 2002-08-09 |
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywista |
D. | rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywistej |
C. | rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistemu |
rzeczywistej |
B. | rzeczywistego |
rzeczywistego |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywistą |
N. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistą |
Ms. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistej |
W. | rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywisty |
rzeczywiste |
rzeczywista |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rzeczywiści |
rzeczywiści |
rzeczywiste |
rzeczywiste |
D. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
C. | rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
rzeczywistym |
B. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywiste |
N. | rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
rzeczywistymi |
Ms. | rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
rzeczywistych |
W. | rzeczywiści |
rzeczywiści |
rzeczywiste |
rzeczywiste |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rzeczywistszy |
rzeczywistszy |
rzeczywistszy |
rzeczywistsze |
rzeczywistsza |
D. | rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszej |
C. | rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszemu |
rzeczywistszej |
B. | rzeczywistszego |
rzeczywistszego |
rzeczywistszy |
rzeczywistsze |
rzeczywistszą |
N. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszą |
Ms. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rzeczywistsi |
rzeczywistsi |
rzeczywistsze |
rzeczywistsze |
D. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
C. | rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
rzeczywistszym |
B. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistsze |
N. | rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
rzeczywistszymi |
Ms. | rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
rzeczywistszych |
Składnia
Rz | + | rzeczywisty | + | |
szyk: tylko prepozycja |