UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obejście

Chronologizacja

1588, Bańk
Od XV w. obeszcie.

1. gospodarstwo

Definicja

podwórze z budynkami gospodarskimi należące do jednego właściciela

Pochodzenie

Zob. iść

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka wieś

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Połączenia

  • chłopskie, wiejskie; schludne, zadbane obejście; obejście gospodarcze
  • obejście sąsiada, sołtysa
  • pilnować obejścia
  • sprzątać, uporządkować obejście
  • krzątać się po obejściu

Cytaty

Chłopina, nie czekając, aż mu splądrują chatę i obejście, sam wyniósł miskę pierogów i ceber maślanki.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

[...] nabierała ze studni wody i ukradkiem rozglądała się po obejściu.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Płot między obejściem Pawlaków a Karguli leżał zmiażdżony gąsienicami.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

W obejściach szczekały psy, a na skraju osady odezwała się pożarowa syrena.

źródło: NKJP: Paweł Huelle: Opowiadania na czas przeprowadzki, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obejście
obejścia
D. obejścia
obejść
C. obejściu
obejściom
B. obejście
obejścia
N. obejściem
obejściami
Ms. obejściu
obejściach
W. obejście
obejścia

2. sposób bycia

Definicja

określony sposób zachowania człowieka w stosunkach z innymi ludźmi

Pochodzenie

Zob. iść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obycie

Połączenia

  • szorstkie, uprzejme obejście
  • miły, szorstki, uprzejmy w obejściu

Cytaty

- Pański telefon dostałem od wspólnego znajomego - podjął Smykała, niezrażony szorstkim obejściem Wilka.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

Parafianie są przekonani, że odziedziczył godne, a zarazem gładkie obejście po dziadku, lokaju księcia raciborskiego.

źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007

Ale miał też inne przymioty: przystojny, postawny, czarujący w obejściu, błyskotliwy i przekonujący w rozmowie, słowem dusza towarzystwa.

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Złoto, władza i seks, Polityka, 2003-08-09

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obejście
obejścia
D. obejścia
obejść
C. obejściu
obejściom
B. obejście
obejścia
N. obejściem
obejściami
Ms. obejściu
obejściach
W. obejście
obejścia

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + obejście +
(JAKIE)

3. droga

Definicja

trasa wyznaczona tak, aby ominąć jakieś miejsce

Pochodzenie

Zob. iść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Połączenia

  • drogowe obejście; obejście południowe, północne..., zimowe
  • obejście miasta
  • budowa; przebieg obejścia
  • wytyczyć obejście

Cytaty

W ramach przygotowań do całkowitej przebudowy stacji w latach 1973-1978 przesunięto na południe tory szlakowe, tworząc obejście stacji.

źródło: NKJP: Michał Jerczyński, Tomasz Roszak: Szlakiem łódzkiej kolei, 2003

Wytyczyliśmy obejście o długości około kilometra, wiedzie ono starą trasą spacerową.

źródło: NKJP: Katarzyna Wilk: Szlaki pod kontrolą, Słowo Polskie, 2006-08-29

Wytyczane jest wtedy tzw. zimowe obejście, poza zasięgiem lawiny, i choć jest ono mniej wygodne, dojść do schroniska można.

źródło: NKJP: Lawiny z komputera, Tygodnik Podhalański, 1997

Jest stopień wodny Kościuszko, przez który poprowadzono autostradowe obejście Krakowa.

źródło: NKJP: R. Hubisz: Fragmenty tekstu „Wisło, Wisło, schowaj rogi”, Gazeta Wyborcza, 1998-09-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obejście
obejścia
D. obejścia
obejść
C. obejściu
obejściom
B. obejście
obejścia
N. obejściem
obejściami
Ms. obejściu
obejściach
W. obejście
obejścia

Składnia

bez ograniczeń + obejście +
(CZEGO)

4. przewód

Definicja

techn. 
przewód dołączany równolegle w celu ominięcia jakiegoś fragmentu głównego przewodu lub jakiegoś urządzenia

Pochodzenie

Zob. iść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Cytaty

Tuż przy rurze wydechowej zamontował dodatkowe obejście [...].

źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005

Odcinali kable zawsze od strony transformatora, tak by zostawić obejście na 220 voltów.

źródło: NKJP: Robert Grygiel: Adam P. i Jacek D., Tygodnik Tucholski, 2004

Jan K. zeznał, że nie wiedział o istnieniu obejścia licznika gazu w swoim domu.

źródło: NKJP: (BEŁ): film w sądzie, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-02-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obejście
obejścia
D. obejścia
obejść
C. obejściu
obejściom
B. obejście
obejścia
N. obejściem
obejściami
Ms. obejściu
obejściach
W. obejście
obejścia

Składnia

bez ograniczeń + obejście +
(CZEGO)

5. w dawnych kościołach

Definicja

archit. 
przejście powstałe z przedłużenia naw bocznych i poprowadzenia ich wokół prezbiterium za ołtarzem głównym

Pochodzenie

Kalka łac. ambitus; zob. iść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ambit

Połączenia

  • obejście chóru, prezbiterium

Cytaty

Obecna [katedra] gotycka wzniesiona w l. 1350-1595, w całości zachowane nawy boczne i obejście chóru.

źródło: NKJP: Krystyna Malik, Raciborska Maria (red.): Przewodnik po Polsce, 1996

Katedra jest świątynią trzynawową, bazylikową, z ambitem, czyli obejściem chóru kanonicznego, otoczona wieńcem 12 kaplic.

źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska : przewodnik, 1997

Katedra [...] zbudowana w okresie romańskim, rozbudowana w XIII wieku, zyskuje nową elewację z dwoma wieżami oraz nowe, prostokątne w planie obejście prezbiterium zamiast półokrągłej absydy.

źródło: NKJP: KrzysM99: Architektura gotycka w Anglii, www.wikipedia.org, 2009-06-09

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obejście
obejścia
D. obejścia
obejść
C. obejściu
obejściom
B. obejście
obejścia
N. obejściem
obejściami
Ms. obejściu
obejściach
W. obejście
obejścia

Składnia

bez ograniczeń + obejście +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 27.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj