UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przytomnieć

Chronologizacja

1864, A. Gorowski: Raskolnik, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przytomnieję	przytomniejemy
2 os.	przytomniejesz	przytomniejecie
3 os.	przytomnieje	przytomnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przytomniałem +(e)m przytomniał	przytomniałam +(e)m przytomniała	przytomniałom +(e)m przytomniało	przytomnieliśmy +(e)śmy przytomnieli	przytomniałyśmy +(e)śmy przytomniały
2 os.	przytomniałeś +(e)ś przytomniał	przytomniałaś +(e)ś przytomniała	przytomniałoś +(e)ś przytomniało	przytomnieliście +(e)ście przytomnieli	przytomniałyście +(e)ście przytomniały
3 os.	przytomniał	przytomniała	przytomniało	przytomnieli	przytomniały

bezosobnik: przytomniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę przytomniał będę przytomnieć	będę przytomniała będę przytomnieć	będę przytomniało będę przytomnieć	będziemy przytomnieli będziemy przytomnieć	będziemy przytomniały będziemy przytomnieć
2 os.	będziesz przytomniał będziesz przytomnieć	będziesz przytomniała będziesz przytomnieć	będziesz przytomniało będziesz przytomnieć	będziecie przytomnieli będziecie przytomnieć	będziecie przytomniały będziecie przytomnieć
3 os.	będzie przytomniał będzie przytomnieć	będzie przytomniała będzie przytomnieć	będzie przytomniało będzie przytomnieć	będą przytomnieli będą przytomnieć	będą przytomniały będą przytomnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przytomniejmy
2 os.	przytomniej	przytomniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przytomniałbym bym przytomniał	przytomniałabym bym przytomniała	przytomniałobym bym przytomniało	przytomnielibyśmy byśmy przytomnieli	przytomniałybyśmy byśmy przytomniały
2 os.	przytomniałbyś byś przytomniał	przytomniałabyś byś przytomniała	przytomniałobyś byś przytomniało	przytomnielibyście byście przytomnieli	przytomniałybyście byście przytomniały
3 os.	przytomniałby by przytomniał	przytomniałaby by przytomniała	przytomniałoby by przytomniało	przytomnieliby by przytomnieli	przytomniałyby by przytomniały

bezosobnik: przytomniano by

bezokolicznik: przytomnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: przytomniejąc

gerundium: przytomnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przytomnienie	przytomnienia
D.	przytomnienia	przytomnień
C.	przytomnieniu	przytomnieniom
B.	przytomnienie	przytomnienia
N.	przytomnieniem	przytomnieniami
Ms.	przytomnieniu	przytomnieniach
W.	przytomnienie	przytomnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: przytomniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przytomniejący	przytomniejący	przytomniejący	przytomniejące	przytomniejąca
D.	przytomniejącego	przytomniejącego	przytomniejącego	przytomniejącego	przytomniejącej
C.	przytomniejącemu	przytomniejącemu	przytomniejącemu	przytomniejącemu	przytomniejącej
B.	przytomniejącego	przytomniejącego	przytomniejący	przytomniejące	przytomniejącą
N.	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącą
Ms.	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przytomniejący	przytomniejący	przytomniejące	przytomniejące
D.	przytomniejących	przytomniejących	przytomniejących	przytomniejących
C.	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącym	przytomniejącym
B.	przytomniejących	przytomniejących	przytomniejących	przytomniejące
N.	przytomniejącymi	przytomniejącymi	przytomniejącymi	przytomniejącymi
Ms.	przytomniejących	przytomniejących	przytomniejących	przytomniejących

odpowiednik aspektowy: oprzytomnieć

Pochodzenie

Zob. przytomny

1. powracać do świadomości

Definicja

odzyskiwać stan pełnej świadomości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przebudzać się, wybudzać się, zbudzać się

Połączenia

przytomnieć powoli

Cytaty

	Naprzemiennie mdlała z bólu i przytomniała polewana lodowatą wodą. źródło: Internet: youtube.com
	Mną wstrząsnął widok katowanego człowieka. Gdy chłopak przytomnieje, przyjeżdża policja. źródło: NKJP: Tomasz Kanik: Ochroniarz sadystą?, Gazeta Wrocławska, 2001-06-06
	Budzi się po zabiegu, przytomnieje [...]. źródło: NKJP: Internet
	Zaczynał majaczyć, przytomniał, myślał o przybyciu lekarza. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972
	Minęło trochę czasu, nim powoli zaczęła przytomnieć. Nie miała pojęcia, jak długo spała, wiedziała tylko, że okropnie boli ją głowa. Dotknęła miejsca uderzenia [...]. źródło: Internet: books.google.pl

2. świadczyć o powrocie do świadomości

Definicja

świadczyć o tym, że ktoś odzyskuje świadomość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Cytaty

	Nieprzytomny umysł lgnie do pogłębiania tego stanu, bo tylko wtedy może przeżyć coś na kształt zadowolenia. Kiedy umysł przytomnieje, to i palić się przestaje chcieć, bo człowiek zauważa, że na trzeźwo i przytomnie też może być miło. źródło: NKJP: Internet
	Na chwilkę jego wzrok przytomnieje. Spogląda na mnie z niespodziewanym uśmiechem. źródło: Internet: books.google.pl
	Zamglone temperaturą oczy nieco się przecierały, przytomniały, wreszcie wzrok wyostrzał się całkowicie [...]. źródło: Internet: dkk-olsztyn.blogspot.co
	Oczy przytomniały coraz bardziej. Powoli wracała pełna świadomość. Coraz sprawniej pracujące komórki mózgowe przypomniały jej niedawne przeżycia. źródło: Internet: bc.wbp.lodz.p
	Wtedy zobaczył zaciskany na nadgarstku pasek i przytomniejący wzrok kuzyna. I dzięki temu dowiedział się, jak można – w chwili kryzysu - spróbować przywrócić go do rzeczywistości. źródło: Internet: poigrzyskach.blox.pl

3. odzyskiwać zdolność oceny

Definicja

odzyskiwać zdolność trzeźwej oceny sytuacji i reagować stosownie do okoliczności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

	Ktoś, kto nie zrozumie, że ponad osobisty interes ważniejszy jest interes grupy, drużyny czy partii, przytomnieje na marginesie, a to bardzo przykra lekcja. źródło: NKJP: Internet
	Tyberiuszu, co będzie z władzą w Rzymie? - Władzę należy podzielić. Ciekawa myśl. Senatorowie od razu przytomnieją i zamieniają się w słuch. źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tyberiusz Cezar, 2009
	Dymny niczego nie grał. Był śmieszny i tragiczny sam z siebie. Umierałem ze śmiechu, słuchając go, i nagle przytomniałem - przecież on mówi rzeczy wstrząsające. źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997
	Wyborcy PO jakby przytomnieli, co wskazuje na konieczność przeprowadzenia nowych wyborów nie później jak za dwa lata. źródło: NKJP: Internet
	[...] całą uwagę poświęcał Paulince, co z czasem, niepostrzeżenie dla Świętej, zaczęło budzić w niej pierwsze oznaki zazdrości o córkę i wiodło do śmiesznie nieporadnych prób konkurowania z nią o jego względy. Ale były to na razie tylko krótkie i mimowolne chwile zagubienia, kobieta momentalnie przytomniała przerażona, by natychmiast, sztywno i z przesadną oschłością, skorygować wypaczony porządek powinności. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Mojra, 1996

4. świadczyć o zdolności oceny

Definicja

świadczyć o tym, że ktoś odzyskuje zdolność trzeźwej oceny sytuacji i reaguje stosownie do okoliczności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Czy zbiera pani punkty? – pyta kasjerka. Cisza. [...] Czy ma pani kartę? [...] Diana wraca do rzeczywistości. Oczy przytomnieją. Chyba długo to trwało, bo kilka osób patrzy na nią z niechęcią.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Dostrzegła wnuczkę na podwórzu i z wolna łagodniało i przytomniało jej spojrzenie [...].

źródło: Internet: chomikuj.pl

Data ostatniej modyfikacji: 01.10.2018