UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

opadać

Chronologizacja

XV w., Bańk

Pochodzenie

Zob. padać

1. liście

Definicja

osuwać się w dół pod własnym ciężarem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

dłoń, głowa; kurtyna, zasłona opada; powieki, ramiona, ręce; liście opadają
opadać z drzew

Cytaty

	Ale ja odchodzę. − Spokojnie − upomniałam siebie, opadając na najbliższy fotel. − Kiedyś już też Włodek kategorycznie odchodził. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002
	Tymczasem Piotrowski, przytrzymując ręką opadające spodnie, niezdarnie złaził z tapczanu. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001
	Coś rozcięło skórę pod okiem - pozostał nierówny ścieg, sam chyba sobie ją zszywał. Na dodatek lewa powieka mu opadała. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000
	Jesienią, kiedy liście opadają z drzew, zające wychodzą z lasu i z krzaków na pola, gdyż stały szelest je niepokoi. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

odpowiednik aspektowy: opaść

Składnia

opadać

(na CO) + (z CZEGO)

2. kurz

Definicja

znajdując się najpierw w powietrzu, przesuwać się w dół i osiadać na czymś lub znikać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

dym, kurz, pył, tuman; mgła opada

Cytaty

Było przenikliwie zimno, choć mgła zaczynała już opadać, osadzając szron, który na czubkach drzew, dotkniętych promieniami przebijającego się powoli słońca, zaczynał topnieć i spływać po poczerniałych konarach i pniach.

źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

Nadszedł świt. Gwiazdy zaczęły blednąć, wiatr zelżał. Kurz opadał powoli, a na wschodzie niebo lekko pojaśniało.

źródło: NKJP: Klątwa Upiora Mgieł, Esensja, 2006-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

odpowiednik aspektowy: opaść

Składnia

Rz nieżywotny

opadać

3. o wodzie

Definicja

obniżać swój poziom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

obniżać się

Połączenia

rzeka, woda opada; fale opadają

Cytaty

Fale unosiły się i opadały z szumem w usypiającym, jednostajnym rytmie.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Smoczy Pakt, 2003

Weź konserwy i przygotuj herbatę. A my zejdziemy nad rzekę zobaczyć, czy woda opada

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

W Krakowie Wisła opada średnio o 2-3 cm na godzinę.

źródło: NKJP: (ZIELAK): Wisła powoli opada, Gazeta Krakowska, 2006-04-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

odpowiednik aspektowy: opaść

Składnia

Rz nieżywotny

opadać

4. teren

Definicja

obniżać się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

droga, grunt, korytarz, szosa, teren, ulica, zbocze; dno opada; schody opadają
opadać ku dolinie, ku rzece; w dół; w kierunku czegoś
opadać niżej; łagodnie, pionowo, stromo

Cytaty

	Mijał drzewa jak ludzi w zapatrzonym w celebrę tłumie. Teren jął ponownie opadać: Podążający za Cieniem zbliżał się do strumienia, od przeciwnej niż poprzednio strony. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000
	Teraz korytarz zaczął gwałtownie opadać w dół. - O - syknął Paragon - schodzimy na samo dno. źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962
	Paragon pchnął mocniej wózek, który teraz potoczył się lekko po drodze opadającej ku jezioru. źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962
	Droga wznosi się kilkaset metrów nad poziomem morza, wije pośród potężnych skał, które niemal pionowo opadają w wodę, przechodzi przez wycięte w nich tunele i bramy skalne. źródło: NKJP: Liliana Bogusiak: Malowniczy zakątek, Express Ilustrowany, 2001-09-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

Składnia

Rz nieżywotny	+	opadać	+	(ku CZEMU)
Rz nieżywotny	+	opadać	+	(w CO)

5. włosy

Definicja

zwisać swobodnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

grzywka, lok opada; kosmyki, włosy opadają
opadać na czoło, na kark, na oczy, na plecy, na twarz
opadać swobodnie

Cytaty

Zdejmuje tylko z głowy czapkę uszankę i na ramiona opadają jej długie, bardzo jasne włosy.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008

Z tej odległości trudno było rozpoznać jego rysy twarzy. Paragona uderzyła jedynie bujna czupryna opadająca na kark nieznajomego.

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

odpowiednik aspektowy: opaść

Składnia

Rz nieżywotny

opadać

(na CO)

6. gorączka

Definicja

zmniejszać swą intensywność

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

gorączka, temperatura; entuzjazm, napięcie, podniecenie, złość opada; emocje opadają

Cytaty

Potem emocje opadają bądź pozostają na podobnym poziomie – wszystko zależy od tego, czy kochamy tradycyjne kino katastroficzne.

źródło: NKJP: Tako rzecze Sarturus z Szopinberga, albo dzielny Rosselin z Fertu, Esensja, 2006-07

W końcu napięcie opada, krzyki i oklaski milkną i powoli publiczność zaczyna wychodzić.

źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Dziady grają ostatni raz, Gazeta Wyborcza, 1993-01-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

odpowiednik aspektowy: opaść

Składnia

opadać

(z KOGO)

7. zgraja

Definicja

książk.

nagle otaczać kogoś, chcąc go zaatakować lub przynajmniej uniemożliwić mu swobodne przemieszczanie się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

banda, zgraja opada kogoś; wrogowie opadają kogoś

Cytaty

W baranicach i skórzanych kaftanach, w watowanych kubrakach i zwykłych koszulinach parli ku rycerzom. Niepomni na ciosy, opadali ich po dwóch, po trzech, halabardami ściągali z siodeł, dźgali włóczniami brzuchy wierzchowców, kiścieniami gruchotali twarze jeźdźców.

źródło: NKJP: Anna Brzezińska: Letni deszcz. Sztylet – fragment 2, Esensja, 2009-11-08

Kiedy w końcu wychodzimy na zewnątrz, opadają nas żebraczki. Kupujemy od nich chusteczki do nosa, wręczamy parę monet

źródło: NKJP: Max Cegielski, Oko świata :od Konstantynopola do Stambułu, 2009

Wyładowaliśmy się na rynku. Opada nas chmara dzieciaków. Uderzają w plastikowe kanistry zastępujące bębenki, śpiewają, śmieją się, proszą o pieniądze, cukierki, podkoszulki

źródło: NKJP: gnacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

imiesłów przymiotnikowy bierny: opadany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadany	opadany	opadany	opadane	opadana
D.	opadanego	opadanego	opadanego	opadanego	opadanej
C.	opadanemu	opadanemu	opadanemu	opadanemu	opadanej
B.	opadanego	opadanego	opadany	opadane	opadaną
N.	opadanym	opadanym	opadanym	opadanym	opadaną
Ms.	opadanym	opadanym	opadanym	opadanym	opadanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadani	opadani	opadane	opadane
D.	opadanych	opadanych	opadanych	opadanych
C.	opadanym	opadanym	opadanym	opadanym
B.	opadanych	opadanych	opadanych	opadane
N.	opadanymi	opadanymi	opadanymi	opadanymi
Ms.	opadanych	opadanych	opadanych	opadanych

odpowiednik aspektowy: opaść

Składnia

Rz żywotny

opadać

KOGO

8. zmęczenie

Definicja

książk.

nagle zacząć być intensywnie odczuwanym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Połączenia

zmęczenie opada kogoś; wątpliwości opadają kogoś

Cytaty

Teraz, jak już tu jestem i widzę, co to jest, to mnie zwątpienia opadają, jak to się zwykło mówić, bo właściwie myślę, że trzeba by Wam trochę prawdy pod oczy posypać.

źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985

Zaczynały ją opadać wątpliwości , czy dobrze zrobiła wręczając nieznajomemu całą sumę.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opadam	opadamy
2 os.	opadasz	opadacie
3 os.	opada	opadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałem +(e)m opadał	opadałam +(e)m opadała	opadałom +(e)m opadało	opadaliśmy +(e)śmy opadali	opadałyśmy +(e)śmy opadały
2 os.	opadałeś +(e)ś opadał	opadałaś +(e)ś opadała	opadałoś +(e)ś opadało	opadaliście +(e)ście opadali	opadałyście +(e)ście opadały
3 os.	opadał	opadała	opadało	opadali	opadały

bezosobnik: opadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę opadał będę opadać	będę opadała będę opadać	będę opadało będę opadać	będziemy opadali będziemy opadać	będziemy opadały będziemy opadać
2 os.	będziesz opadał będziesz opadać	będziesz opadała będziesz opadać	będziesz opadało będziesz opadać	będziecie opadali będziecie opadać	będziecie opadały będziecie opadać
3 os.	będzie opadał będzie opadać	będzie opadała będzie opadać	będzie opadało będzie opadać	będą opadali będą opadać	będą opadały będą opadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opadajmy
2 os.	opadaj	opadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opadałbym bym opadał	opadałabym bym opadała	opadałobym bym opadało	opadalibyśmy byśmy opadali	opadałybyśmy byśmy opadały
2 os.	opadałbyś byś opadał	opadałabyś byś opadała	opadałobyś byś opadało	opadalibyście byście opadali	opadałybyście byście opadały
3 os.	opadałby by opadał	opadałaby by opadała	opadałoby by opadało	opadaliby by opadali	opadałyby by opadały

bezosobnik: opadano by

bezokolicznik: opadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: opadając

gerundium: opadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opadanie	opadania
D.	opadania	opadań
C.	opadaniu	opadaniom
B.	opadanie	opadania
N.	opadaniem	opadaniami
Ms.	opadaniu	opadaniach
W.	opadanie	opadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: opadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opadający	opadający	opadający	opadające	opadająca
D.	opadającego	opadającego	opadającego	opadającego	opadającej
C.	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającemu	opadającej
B.	opadającego	opadającego	opadający	opadające	opadającą
N.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającą
Ms.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym	opadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opadający	opadający	opadające	opadające
D.	opadających	opadających	opadających	opadających
C.	opadającym	opadającym	opadającym	opadającym
B.	opadających	opadających	opadających	opadające
N.	opadającymi	opadającymi	opadającymi	opadającymi
Ms.	opadających	opadających	opadających	opadających

odpowiednik aspektowy: opaść

Składnia

Rz nieżywotny

opadać

KOGO

Frazeologizmy

ktoś opada z sił
ręce opadają komuś
skrzydła komuś opadają
szczęka opada
kopara opada
szczena opada

Data ostatniej modyfikacji: 13.11.2014