Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *sъměti, *sъmějǫ 'mieć śmiałość, odwagę (w staraniu o coś, w dążeniu do czegoś)'
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- śmieć odezwać się, odmówić, przerywać, przeszkadzać, pytać, spytać, zadawać pytania, zapytać; narzucać, żądać; dowcipkować, krytykować, obrażać, żartować; nazwać, porównywać; uwierzyć; oddychać, odetchnąć, spojrzeć; dotknąć, podejść, poruszyć się, ruszyć się, wchodzić; zatrzymywać; marzyć
- gdzieżby, jakżeby śmiał
Cytaty
Ach, po cóż owijać w bawełnę - skoro On, Dostojny Rozmówca, okazał mi tyle zaufania, jakżebym śmiał nim wzgardzić! Straciłbym resztki szacunku dla siebie samego. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980 |
|
Zaniemówił. Oczy jakby mu znieruchomiały. I spokojnie, lecz z werwą, niczym rozkaz, rzucił: - Który śmiał coś takiego?! Niech natychmiast wstanie! źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007 |
|
Ab-Ram nie śmiał jej przerywać. Siedząc w bezruchu, wodził oczyma po świetlistym wzorze nieba i rozpamiętywał wszystko, co usłyszał. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1996 |
|
Jeszcze kilka lat temu nikt nawet nie śmiał marzyć o tym, że w polskich domach zagoszczą Siberian Husky, a co dopiero, że zdobędą taką popularność na Podhalu. źródło: NKJP: (rap): Z Syberii na Podhale, Gazeta Krakowska, 2003-11-13 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
śmiem |
śmiemy |
|||
2 os. |
śmiesz |
śmiecie |
|||
3 os. |
śmie |
śmieją śmią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
śmiałem +(e)m śmiał |
śmiałam +(e)m śmiała |
śmiałom +(e)m śmiało |
śmieliśmy +(e)śmy śmieli |
śmiałyśmy +(e)śmy śmiały |
2 os. |
śmiałeś +(e)ś śmiał |
śmiałaś +(e)ś śmiała |
śmiałoś +(e)ś śmiało |
śmieliście +(e)ście śmieli |
śmiałyście +(e)ście śmiały |
3 os. |
śmiał |
śmiała |
śmiało |
śmieli |
śmiały |
bezosobnik: śmiano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę śmiał będę śmieć |
będę śmiała będę śmieć |
będę śmiało będę śmieć |
będziemy śmieli będziemy śmieć |
będziemy śmiały będziemy śmieć |
2 os. |
będziesz śmiał będziesz śmieć |
będziesz śmiała będziesz śmieć |
będziesz śmiało będziesz śmieć |
będziecie śmieli będziecie śmieć |
będziecie śmiały będziecie śmieć |
3 os. |
będzie śmiał będzie śmieć |
będzie śmiała będzie śmieć |
będzie śmiało będzie śmieć |
będą śmieli będą śmieć |
będą śmiały będą śmieć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
śmiejmy |
|
2 os. |
śmiej |
śmiejcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
śmiałbym bym śmiał |
śmiałabym bym śmiała |
śmiałobym bym śmiało |
śmielibyśmy byśmy śmieli |
śmiałybyśmy byśmy śmiały |
2 os. |
śmiałbyś byś śmiał |
śmiałabyś byś śmiała |
śmiałobyś byś śmiało |
śmielibyście byście śmieli |
śmiałybyście byście śmiały |
3 os. |
śmiałby by śmiał |
śmiałaby by śmiała |
śmiałoby by śmiało |
śmieliby by śmieli |
śmiałyby by śmiały |
bezosobnik: śmiano by
bezokolicznik: śmieć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
śmiejąc
śmiąc
imiesłów przymiotnikowy czynny: śmiejący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | śmiejący śmiący |
śmiejący śmiący |
śmiejący śmiący |
śmiejące śmiące |
śmiejąca śmiąca |
D. | śmiejącego śmiącego |
śmiejącego śmiącego |
śmiejącego śmiącego |
śmiejącego śmiącego |
śmiejącej śmiącej |
C. | śmiejącemu śmiącemu |
śmiejącemu śmiącemu |
śmiejącemu śmiącemu |
śmiejącemu śmiącemu |
śmiejącej śmiącej |
B. | śmiejącego śmiącego |
śmiejącego śmiącego |
śmiejący śmiący |
śmiejące śmiące |
śmiejącą śmiącą |
N. | śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącą śmiącą |
Ms. | śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącej śmiącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | śmiejący śmiący |
śmiejący śmiący |
śmiejące śmiące |
śmiejące śmiące |
D. | śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
C. | śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
śmiejącym śmiącym |
B. | śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
śmiejące śmiące |
N. | śmiejącymi śmiącymi |
śmiejącymi śmiącymi |
śmiejącymi śmiącymi |
śmiejącymi śmiącymi |
Ms. | śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
śmiejących śmiących |
Składnia
Rzosobowy | + | śmieć | + |
BEZOKOLICZNIK
|