UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

surowo

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  surowy 

1. bez gotowania

Definicja

bez gotowania, smażenia, pieczenia lub wędzenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

  • jeść, pić, przechowywać, spożywać, zjeść coś na surowo; coś (najlepiej) smakuje na surowo

Cytaty

Mamy także wędzonkę świąteczną na stół wielkanocny. Nasi klienci mogą ją spożywać na surowo lub na ciepło po ugotowaniu w przyprawach według własnego smaku.

źródło: NKJP: (raj): Biała kiełbasa króluje, Nowiny Raciborskie, 2007-04-03

- Ja, jak i cała moja rodzina, nadal kupujemy i spożywamy drób - stwierdziła jedna z klientek [...]. - Przecież mięsa tego nie jemy na surowo, a po ugotowaniu czy usmażeniu nie możemy się zarazić bakcylem ptasiej grypy.

źródło: NKJP: MN, ST: Kiedy miną restrykcyjne zakazy?, Nakielski Czas, 2005-11-09

Wiosna stwarza wręcz nieskończone możliwości kulinarne. Wspomniana na początku młoda cebulka, świetna do chrupania na surowo, doskonała do past i sałatek, może też pojawić się na stole w innej postaci.

źródło: NKJP: Smakosz: Wiosna na talerzu, Dziennik Polski, 2001-05-12

Także poziomki najlepiej smakują na surowo, zwłaszcza jeżeli zerwało się je późnym latem, wczesną jesienią, na polanach - dojrzałe, ciemne, lekko podsuszone.

źródło: NKJP: Smakosz: Wiosenne owoce, Dziennik Polski, 2001-06-16

Naszą wodę można pić na surowo i wtedy ma najlepsze właściwości.

źródło: NKJP: /ATA/ Najlepsza z kranu, Echo Dnia, 2006-03-22

Odmiana

część mowy: przysłówek

Składnia

Cz + surowo + bez ograniczeń

2. spojrzeć

Definicja

w sposób świadczący o byciu wymagającym wobec innych i bezwzględnym w egzekwowaniu obowiązków lub posłuszeństwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  srogo

Połączenia

  • marszczyć/ściągać brwi, patrzyć, spoglądać, spojrzeć; powiedzieć, rzec surowo

Cytaty

Zameldowałem się sześć minut po siódmej. Druh Kazimierz nie odpowiedział na moje powitanie. Spojrzał surowo i kazał zrobić sześć karnych przysiadów. Poczekalnia była pełna ludzi, więc bąknąłem, że może kiedy indziej. Spojrzał jeszcze surowiej i zawołał półgłosem: - Baczność!

źródło: NKJP: Antoni Kroh: Starorzecza, 2010

Spojrzał na Studenta i ściągnął surowo brwi. Oj, Dziadek tu zaraz zrobi porządek, oj, już widzę w oczach Dziadka, a być może Ojca w jednej osobie ogniki, groźne ogniki.

źródło: NKJP: Dawid Bieńkowsk: BIAŁO-CZERWONY, 2007

Przechodząc, powiedziałam jej dzień dobry. Zatrzymała mnie. - Słyszałam, że popisujesz się na lekcji religii - rzekła surowo. - Nigdy się nie popisuję - odrzekłam grzecznie.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1994

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy surowo
stopień wyższy surowiej

Składnia

Cz + surowo + bez ograniczeń

3. karać

Definicja

książk. 
nie uznając żadnych okoliczności łagodzących ani ustępstw

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bezwzględnie, srogo
antonimy:  łagodnie

Połączenia

  • karać, potraktować/traktować, skarcić, ukarać, upominać; wychowywać; krytykować, ocenić/oceniać, osądzać, piętnować, potępiać, rozliczać kogoś; obejść się z kimś; nakazać, przykazać/przykazywać, wzbronić, zabronić, zakazać (komuś) czegoś surowo; surowo egzekwować coś od kogoś; badać, skontrolować, sprawdzać coś
  • bardzo, dość, za, zbyt surowo

Cytaty

[...] znęcanie się nad zwierzętami powinno być surowo karane.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 05.03.1997

Na każdych zajęciach poświęcamy 15-20 minut wyłącznie na trening strzelecki. Wypada to całkiem nieźle, ale gdy przychodzi mecz, nagle gdzieś blokują się i nie potrafią wykorzystać najbardziej dogodnych okazji - trener Bańdura surowo ocenił występ swoich podopiecznych.

źródło: NKJP: Strzelać im nie kazano?, Dziennik Polski, 2002-09-24

Ofiara przemocy często słyszy „to twoja wina” i jest traktowana surowiej niż ci, którzy ją krzywdzili.

źródło: NKJP: Anna Stępień: Z przemocą spotykamy się coraz częściej, Gazeta Częstochowska, 2006-07-13

Alix czuła [...] niechęć do dworskiego blichtru, nie gustowała w balach, surowo potępiała romanse pozamałżeńskie - w efekcie zraziła do siebie większość arystokratycznych rodzin, a życie dworskie niemal zamarło.

źródło: NKJP: Aleksander Porada: Niechciana niemiecka oblubienica, Polityka, 2007-01-27

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy surowo
stopień wyższy surowiej

Składnia

Cz + surowo + bez ograniczeń

4. wyglądać

Definicja

bez elementów urozmaicających, upiększających

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ascetycznie
hiperonimy:  prosto

Połączenia

  • surowo i oszczędnie
  • wyglądać surowo; udekorowany, wykończony surowo
  • surowo ascetyczny

Cytaty

Protestanckie kościoły wyglądają surowo, katolickie bogato, zbory pomniejszych wyznań różnie, zazwyczaj skromnie.

źródło: NKJP: Tatulek z Wielebniczkiem pod rękę, Dziennik Polski, 2002-07-26

Efektowny dekolt sukienki ozdobiony jest surowo wykończoną falbanką i wiązaniem. Całość modna i efektowna.

źródło: Internet

Na wzgórzu można oglądać najprzeróżniejsze krzyże: od najbardziej wyrazistych kompozycji rzeźbiarskich i ozdobionych koronkami z drewna do surowo ascetycznych krzyży.

źródło: Internet

Surowo i oszczędnie. Biel w wielu tonacjach zestawiona z błękitem stanowi idealne tło dla złoconych karniszy nadających wnętrzu iście pałacowy blask.

źródło: Internet

[...] opisuje szczegółowiej żywotne grupy łużyckie różniące się strojem. Dwie jego odmiany noszone są w Łużycach górnych (południowych): bogaciej i kolorowiej ubierają się katoliczki 100 wiosek okręgu Kamieńca, surowiej zaś i skromniej ewangeliczki w 25 wsiach koło Wojerecy.

źródło: NKJP: Jan Broda.: Łużyckie stroje ludowe, prasa, 1957

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy surowo
stopień wyższy surowiej

Składnia

Cz + surowo + bez ograniczeń

5. żyć

Definicja

w sposób pozbawiony wygód, udogodnień i przyjemności

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • doświadczony surowo
  • bardzo surowo

Cytaty

Ojcowie pustyni żyli bardzo surowo. Na swoje schronienie wybierali groty, stare grobowce lub budowali sobie cele z naturalnie dostępnego materiału […]. Mieszkali zazwyczaj samotnie […]. Ich dzień upływał w milczeniu, był wypełniony modlitwą.

źródło: Internet

Naszym pragnieniem jest stworzyć podwaliny pod przyjacielskie więzi między młodymi, pełnymi entuzjazmu ludźmi, lecz nie tylko z obu wspomnianych, tak surowo doświadczonych przez historię krajów.

źródło: Internet

Do bytowskiego Stowarzyszenia na Rzecz Dzieci Specjalnej Troski należą dzieci z miasta i okolic Bytowa, które zostały nieco surowiej doświadczone przez los.

źródło: NKJP: (kos): „Tęcza“ to sama radość, Dziennik Powiatu Bytowskiego, 1999-04-23

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy surowo
stopień wyższy surowiej

Składnia

Cz + surowo + bez ograniczeń
Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN