Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przysłówek
| stopień równy | ostro |
|---|---|
| stopień wyższy | ostrzej |
Pochodzenie
Zob. ostry
1. zaostrzony
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe
Połączenia
- ostro zakończony, zaostrzony (nóż), zatemperowany (ołówek)
Cytaty
|
Wziął do ręki długi, ostro zakończony nóż i sprawnie ponacinał skórę w kilku miejscach. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008 |
|
|
Wyjął z kieszeni specjalnie przygotowany przyrząd - metalową rurkę z jednej strony ostro zaostrzoną. Przyłożył ją do rogu obrazu i mocno uderzył w rękojeść, rurka przeszła na wylot. źródło: NKJP: Antoni Kapelański: Wielki koneser, 2006 |
|
|
Kazimierz wziął [...] gruby notatnik, założony ostro zatemperowanym ołówkiem. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003 |
2. zatarty
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe
Połączenia
- zatrzeć/zacierać na ostro
Cytaty
|
Ostateczną warstwę uzyskuje się poprzez zacieranie powierzchni na ostro przy użyciu pacy styropianowej lub drewnianej, natomiast gdy wymagana jest szczególnie gładka powierzchnia - przy użyciu pacy stalowej. źródło: NKJP: G: Trzymaj poziom na posadzce..., Gazeta Wrocławska, 2001-07-17 |
3. skręcić
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek
Połączenia
- ostro skręcić/skręcać, wejść w zakręt
Cytaty
|
Śmigłowiec ostro skręcił w prawo i pochylił się ku przodowi. źródło: NKJP: Dariusz Rekosz: Czarny Maciek i wenecki starodruk, 2010 |
|
|
Gdy siadałem w wagoniku, czułem wspaniałą ulgę. Potem kolejka ruszała powoli, do góry, a za chwilę mknęła, rzucając ostro na zakrętach. źródło: NKJP: Mateusz Wójcicki: Kolekcjoner, Esensja, 2009-07-02 |
|
|
Najbardziej lubię skakać i ostro wchodzić w zakręty. źródło: NKJP: Mariusz Przepiórka: Wyścigi w deszczu i błocie, Dziennik Zachodni, 2003-10-06 |
4. w dół
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek
Połączenia
- ostro piąć się (pod górę), schodzić (w dół)
Cytaty
|
[...] trasa finiszu będzie się pięła ostro pod górę, ponieważ wytyczono ją na terenie, w którym najczęściej rywalizują nie biegacze, a alpejczycy, co najlepiej świadczy o skali trudności. źródło: NKJP: Rafał Musioł: Ostry start Kowalczyk!, Dziennik Zachodni, 2007-12-29 |
|
|
Podróżuje się żółtymi tramwajami. Szyny prowadzą ostro w górę i w dół. źródło: NKJP: (mim): Miasto wielkich odkrywców, Dziennik Zachodni, 2006-12-16 |
|
|
W pewnym momencie ścieżka schodzi ostro w dół i przeprowadza nas kładką nad strumykiem, by za chwilę równie ostro pójść w górę. źródło: NKJP: BEM: Słoneczne strony, Gazeta Poznańska, 2002-07-31 |
5. czerwony
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- ostro czerwony, pomarańczowy, różowy
Cytaty
|
Z góry zeszła Ela w lśniącej bielą bluzce i ostro czerwonej chuście zawiązanej w węzeł częściowo schowany pod kołnierzykiem. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wióry, 1980 |
|
|
Niezmiennym zainteresowaniem cieszą się pasemka i balejaż, zarówno w odcieniu ciepłym [...], jak też zimnym (na blond włosach pasemka czarne lub ostro czerwone). źródło: NKJP: (mona): Oryginalna fryzura na zimową porę, Dziennik Bałtycki, 2003-01-15 |
6. jaskrawo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- ostro świecić, zaświecić
Cytaty
|
W sypialni, pokoju dziennym czy wypoczynkowym chcemy odpocząć po ciężkim dniu, pobyć z rodziną, zrelaksować się. Tu nie zainstalujemy już ostro świecących halogenów. źródło: NKJP: asz: Malowanie światłem, Trybuna Śląska, 2003-09-10 |
|
|
Na dworze wciąż zimno, ale według prognoz zbliżają się upały i słońce ostro nam zaświeci. Przed jego natarczywymi promieniami ochraniają nas rolety. źródło: NKJP: SOB: Aktualności meble, Gazeta Poznańska, 2006-06-07 |
7. hałaśliwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- ostro brzmieć, grać, zadźwięczeć
Cytaty
|
Na płycie [...] znalazło się 11 świeżych, czasami ostro brzmiących, ale także romantycznych i melancholijnych, a zarazem prostych w formie, utworów. źródło: NKJP: (pd): Bombowe U2, Dziennik Zachodni, 2004-11-30 |
|
|
Ostro grają afrykańskie gitary. źródło: NKJP: Jakub Ciećkiewicz: Horoskop, Dziennik Polski, 2008-02-05 |
8. pachnieć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy
Połączenia
- ostro cuchnąć, pachnieć, śmierdzieć
Cytaty
|
Nasycone smołą podkłady pachniały ostro w spiekocie. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
|
|
Podporucznik [...] ze zlewki powoli wlewał brunatną zawiesinę ostro śmierdzącą amoniakiem, osad z bibułowego sączka zgarniał szklanym pręcikiem. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998 |
|
|
Ostro cuchnął kibel - w takim upale rozkład postępował szybko. źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: ARCHIPELAG GUŁag. Tom 1, 1977 |
9. pikantnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie przyprawy, smaki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | pikantnie |
Połączenia
- ostro doprawiony, przyprawiony
- doprawiony, przyprawiony na ostro
Cytaty
|
Miejscowa kuchnia należy do najbardziej pikantnych na świecie, choć nie wszyscy Tunezyjczycy jadają ostro (wielu preferuje sałatki, ryby i owoce, czyli kuchnię śródziemnomorską). źródło: NKJP: Leszek Sadkowski: Tunezja - lato w zimie, Dziennik Zachodni, 2008-01-19 |
|
|
Powinno się unikać potraw ostro przyprawionych, kawy, mocnej herbaty, alkoholu, słodkich napojów gazowanych. źródło: NKJP: Zygmunt Chabowski: Bolesne siusianie,czyli drażliwy problem kobiet, Dziennik Łódzki, 2005-04-02 |
|
|
Na niewielkiej ilości dobrze rozgrzanej oliwy podsmażam chudą, drobno zmieloną wołowinę, doprawioną na ostro (sól, pieprz, chili). źródło: NKJP: Maria Janicka: Można mnie uwieść przyprawami, Trybuna Śląska, 2001-08-31 |
10. boleć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Cytaty
|
Krzyczałam, bolało krótko i ostro, byłam cała mokra. źródło: NKJP: Bogdan Nowak: Gdy o głowę i kręgosłup dbasz, to spokojne życie masz, Wieczór Wybrzeża, 1998-07-31 |
|
|
Jak mnie bolało (ostro i napadowo), to wylądowałam na patologii ciąży. źródło: NKJP: Internet |
11. wiać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro smagnąć, trzymać, wiać
Cytaty
|
Wiatr wiał ostro z zachodu, pędząc na przemian bure i czarne chmury. źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996 |
|
|
Do 30 grudnia mróz trzyma ostro. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977 |
12. słyszeć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Cytaty
|
Pomału przyzwyczajał się do upału; przestał też tak ostro słyszeć panujący w mieście hałas. źródło: Robert Silverberg: Autostrada w mrok, 1993 (superfon.myftp.org:9080) |
13. zarysowany
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro kontrastować się z czymś, rysować się (na horyzoncie)
- ostro narysowany, zarysowany
- ostro widoczny
Cytaty
|
Ostro zarysowana, kolorowa linia styczności bojowej wojsk przecina zieleń mapy z góry w dół. źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle. Lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996 |
|
|
Na jednej z tkanin są tylko szkice trzech postaci przy stole, których ostro nie potrafię narysować – przyznaje artystka. źródło: NKJP: (MAJ): Artystka z Zakopanego, Gazeta Krakowska, 2006-03-13 |
|
|
W górach jest z jednej strony lepiej, z drugiej gorzej. Lepiej, bo po niezbyt ostro widocznych zboczach snują się leniwie ładne pasma białych obłoków - zapowiadających dalsze opady deszczu [...]. źródło: NKJP: Andrzej Mroczek: Książka o fotografowaniu. Wydanie III rozszerzone, 2009 |
14. surowo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- ostro karać, krytykować, krzyknąć, mówić, naciskać, ocenić/oceniać, odmówić, oświadczyć, piętnować, polemizować, potępić/potępiać, potraktować, przeciwstawić się/przeciwstawiać się, przerwać/przerywać komuś, reagować, sformułować, skarcić, skomentować, skrytykować, spierać się, sprzeciwić się/sprzeciwiać się, upomnieć/upominać, wypowiadać się, zapowiedzieć, zaprotestować, zareagować, zwalczać coś
Cytaty
|
Amerykańskie plany ostro skrytykowali prezydenci Rosji i Chin obradujący w Moskwie. źródło: NKJP: Tydzień na świecie, Polityka, 2001-07-21 |
|
|
Pracownik MPO ostro mnie upomniał, grożąc, że za [...] zaśmiecanie dostanę mandat w wysokości 500 zł. źródło: NKJP: (psz): Do dzwonu siłą, Dziennik Polski, 2008-01-18 |
|
|
Być może niektóre osoby zbyt ostro oceniły działalność Państwowej Inspekcji Pracy, być może wypowiedzi były zbyt radykalne, czasem za mało obiektywne, za mało precyzyjne. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.04.1995 |
15. spojrzeć na kogoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- ostro spojrzeć na kogoś
Cytaty
|
Spojrzała ostro dziedziczka na ojca, jakby ją czymś rozdrażnił albo też wstrętna wydała jej się ta jego zgoda pokorna. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967 |
|
|
- Nie będę się bogaciła na dziecka krzywdzie - odrzekła ostro. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1992 |
16. szczekać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Cytaty
|
Nasz pies ostro zareagował na jeden ze świeczników. źródło: NKJP: Bartłomiej Czekański: Papież pod bronią, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-04-09 |
|
|
Trzy psy ostro szczekają, ale jeden z nich zaraz ucieka do stodoły. źródło: NKJP: Koniec świata w Głupiej Wsi, Dziennik Polski, 2000-06-10 |
17. brutalnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro atakować, bić, dośrodkować, grać, rywalizować, sfaulować, zaatakować, zagrać
Cytaty
|
W ostatnich dwóch minutach spotkania zespół z Bytomia ostro faulował, trzy zawodniczki [...] opuściły boisko za 5 fauli. źródło: NKJP: Marcin Kasprzyk: Krok od koszykarskiego półfinału, Dziennik Zachodni, 2003-03-17 |
|
|
Piłkarze Odry w meczu z liderem walczyli bardzo ostro, często na pograniczu faulu. źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Popłynęli Odrą, Gazeta Poznańska, 2002-03-21 |
|
|
Rzuciła się na mnie. Zaczęła mnie ostro bić. źródło: NKJP: Internet |
18. o chorobie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro przebiegać
Cytaty
|
Z obserwacji i badań 1987 ostro zatrutych pacjentów w Centrum Medycznym w Zagrzebiu (dokonanych w latach 1972-1993) lekarze toksykolodzy wyciągnęli [...] wnioski następujące: 32% chorych zatrutych było pestycydami, 31,9% - lekami, 22,6% - środkami czystości [...]. źródło: NKJP: Teresa Bętkowska: W zatrutym kręgu, Przekrój, 1995 |
|
|
W każdym przypadku nagłej, a także ostro przebiegającej choroby pacjent powinien być przyjęty w dniu zgłoszenia się do lekarza. źródło: NKJP: X: Dyżur, Polska Głos Wielkopolski, 2006-02-18 |
19. pisać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro pisać, napisać
Cytaty
|
Język Jelinek to dzieło samo w sobie. Pisze ostro, celnie, poetycko i metaforycznie jednocześnie [...]. źródło: NKJP: (domi): Bydgoszcz: Język Jelinek to osobne dzieło, Gazeta Pomorska, 2010-03-02 |
|
|
Potrafił napisać ostro o każdym - tzw. komunie albo ówczesnej opozycji - kto zrobił coś głupiego. źródło: NKJP: Kisiel u Pawłowskiego, Dziennik Polski, 2002-12-16 |
20. intensywnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro ćwiczyć, odchudzać się, trenować; popracować, pracować, uczyć się, wziąć się (do pracy), zabrać się (do pracy), zacząć (pracować)
Cytaty
|
Zobaczymy dwie dziewczyny, które ignorując własne zdrowie, ostro się odchudzały. źródło: NKJP: Rafał Stanowski: Polecamy, Dziennik Polski, 2006-11-30 |
|
|
Zaczyna się powtarzać historia z rundy jesiennej, kiedy po kilku porażkach Koszarawa wzięła się ostro do pracy i rozkręcała z meczu na mecz. źródło: NKJP: Tomasz Wolff: Walka do końca, Dziennik Zachodni, 2002-04-24 |
|
|
Naprawdę ostro harowałem i z niejednego pieca chleb jadłem. źródło: NKJP: Anna Wielowiejska: Spałem w butach Riedla, Gazeta Poznańska, 2005-08-12 |
21. szybko
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro jechać, jeździć, przyspieszyć, ruszyć/ruszać, wystartować; hamować, przyhamować, zahamować
Cytaty
|
Część osób szykowała się już do wysiadania, kiedy autobus zaczął ostro hamować. źródło: NKJP: AND: Z regionu, Gazeta Poznańska, 2006-01-30 |
|
|
Jedzie ostro, wymijając auta. Nerwowo trąbi, kiedy ktoś nie ustępuje jej miejsca. źródło: NKJP: Radosław Figura: Magda M., 2006 |
|
|
Pewien mocy swojego samochodu ostro przyspieszył, ale wóz policyjny nie dawał za wygraną. źródło: NKJP: Andrzej Niczyperowicz: Ilustrowany dodatek nienadzwyczajny, Gazeta Poznańska, 2004-10-16 |
22. imprezować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- ostro balangować, bawić się, imprezować, pić, popić, zabawić się
Cytaty
|
Tuż po północy na ul. Mickiewicza zatrzymano rowerzystę, który ostro imprezował. źródło: NKJP: AK: Koło. Gazeta Poznańska, 2002-06-20 |
|
|
Kumpel otwarcie powiedział mi, że w przeddzień były urodziny kolegi, na których ostro popił. źródło: NKJP: Marek Kempski: Dwie prawdy, Dziennik Zachodni, 2004-12-17 |
|
|
Tajemnicza, bardziej pesymistka niż optymistka, jak ją się rozkręci, to potrafi się ostro zabawić. źródło: NKJP: Internet |
23. zdefiniować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| sprzeczne: | nieostro |
Cytaty
|
[...] dla sensownego dyskursu niezbędne są ostro zdefiniowane terminy, pojęcia i relacje, w przeciwnym przypadku będzie to bicie mętnej piany. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Prawa człowieka na tym etapie rozwoju demokracji, na jakim jesteśmy, są też jeszcze niezbyt ostro określone. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 25. posiedzenia Senatu RP w dniu 30 października 1992 r. |