UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zieleń

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. zielony

1.a kolor

Definicja

kolor zielony

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zieloność
	hiperonimy:	barwa, kolor

Połączenia

butelkowa, morska, oliwkowa, sraczkowata, szmaragdowa, trawiasta, turkusowa, wojskowa, zgniła; ciemna, jasna zieleń; głęboka, jaskrawa, mocna, soczysta zieleń
zieleń oczu; drzewa, lasu, liści, trawy
barwa, kolor, odcień; domieszka; przewaga zieleni
mienić się, połyskiwać zielenią
przechodzić w zieleń; przechodzący w zieleń; wpadający w zieleń
kontrastować z zielenią

Cytaty

	Najnowsze obrazy z lat 90. (z cyklu „Obrazów dla Walerii” lub oznaczone tylko datami) to obszary najbardziej wyrafinowanych i niezwykłych barw, wśród których dominują zielenie, błękity, lekko zaróżowione biele i kolory, których nie da się opisać za pomocą utartych określeń. źródło: NKJP: Dorota Jarecka: Gazeta Wyborcza nr 142 - 1996/06/20
	Mimo że przez pewien okres mieściły się tu magazyny, we wnętrzach zachował się kolorowy fryz oraz oryginalna zieleń ścian. źródło: NKJP: Krzysztof Urbański: Leksykon dziejów ludności żydowskiej Kielc 1789-2000
	Przez ten czas studiowałem kształt jej szyi, żyłkę pulsującą na skroni, wywinięte zalotnie rzęsy, zieleń tęczówki poprzecinaną smużkami błękitu [...]. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna
	[...]ta kombinacja nie tylko świetnie smakuje, ale także tworzy doskonałą kompozycję kolorystyczną - ciemna szpinakowa zieleń, na niej biel białka i delikatnie prześwitujące żółtko. źródło: NKJP: smakosz: Dziennik Polski - 2001-04-07 - Pejzaż - Jajeczne przekąski
	[...] całe lata kasztanowiec biały należał do najzdrowszych drzew, zachowując zieleń liści aż do jesieni. źródło: NKJP: Kazimierz Wiech: Dziennik Polski - 2002-07-24 - Dom - Żółkną jak w jesieni

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zieleń	zielenie
D.	zieleni	zieleni

C.	zieleni	zieleniom
B.	zieleń	zielenie
N.	zielenią	zieleniami
Ms.	zieleni	zieleniach
W.	zieleni	zielenie

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

zieleń

(CZEGO)

1.b barwnik

Definicja

barwnik, farba lub pigment w kolorze zielonym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

barwnik, pigment

Połączenia

zieleń chromowa, malachitowa, miedziana, paryska
zieleń Veronese'a
odcienie zieleni
używać zieleni
stosować zieleń

Cytaty

Zieleń chromowa jest zalecana do pigmentacji wszelkiego rodzaju farb o różnych rodzajach spoiwa.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zieleń	zielenie
D.	zieleni	zieleni

C.	zieleni	zieleniom
B.	zieleń	zielenie
N.	zielenią	zieleniami
Ms.	zieleni	zieleniach
W.	zieleni	zielenie

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

zieleń

JAKA

1.c ubranie

Definicja

ubranie w kolorze zielonym

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Połączenia

ktoś w zieleni
nosić zielenie
odziany, spowity, ubrany w zieleń
chodzić w zieleni
komuś (jest) do twarzy w zieleni

Cytaty

Trudno było ich nie zauważyć: wyniosłe napięcie męskich wysportowanych sylwetek w czerwieni, żółci, zieleni, stylistyką podobnych do wszechobecnych pomników bohaterów niedawnych czasów.

źródło: NKJP: Anna Kluz: Gazeta Wyborcza nr 281, z dnia 1994/12/03-1994/12/04

Teskę również od stóp do głów spowijały brązy i zgniłe zielenie, ale przecież nie kojarzyła się z deszczem czy ciemnością.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zieleń	zielenie
D.	zieleni	zieleni

C.	zieleni	zieleniom
B.	zieleń	zielenie
N.	zielenią	zieleniami
Ms.	zieleni	zieleniach
W.	zieleni	zielenie

2. roślinność

Definicja

zielona roślinność, np. trawy, krzewy oraz drzewa, a także tereny porośnięte tą roślinnością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

roślinność

Połączenia

miejska, osiedlowa; majowa, wiosenna; ciemna, jasna; bujna, gęsta; młoda, soczysta, świeża zieleń
enklawa, gąszcz, morze, oaza, obszar, skrawek, pas, teren, ściana; ochrona, niszczenie, utrzymanie; architektura, konserwacja, projektowanie, renowacja; architekt, konserwator, projektant zieleni
zieleń porasta coś
chronić, niszczyć, szanować zieleń
opiekować się, zajmować się; okrywać się, pokryć się; obsadzić, pachnieć, porastać, wybuchać zielenią; obrośnięty, otoczony, porośnięty zielenią
dbać o zieleń, obfitować w zieleń; przeznaczony na zieleń; przeznaczony pod zieleń; spowity w zieleń
stawać, tonąć, zanurzyć się w zieleni; schowany, skąpany, ukryty, utopiony, zatopiony w zieleni

Cytaty

	[...]rzucił się na wznak w chwasty i przez chwil kilka tarzał wśród zieleni niczym źrebak, przez czas cały rycząc i śmiejąc się na przemian. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm
	Otoczenie tego kompleksu dekoruje starannie zaprojektowana zieleń i ciągi komunikacyjne z bruku. źródło: NKJP: Krzysztofa Bik-Jurkow: Dziennik Polski - 2001-09-26 - Dom - Z trzema gwiazdkami
	Jechali jasnobrązową, wypaloną równiną, pozbawioną zieleni. źródło: NKJP: Max Cegielski: Masala
	Do tej pory dzielnica sfinansowała już przygotowanie projektu rewaloryzacji i przeprowadzenie inwentaryzacji zieleni parkowej. źródło: NKJP: (WT): Dziennik Polski - 2001-03-29 - Kraków - Zrewaloryzowany z boiskiem

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zieleń	zielenie
D.	zieleni	zieleni

C.	zieleni	zieleniom
B.	zieleń	zielenie
N.	zielenią	zieleniami
Ms.	zieleni	zieleniach
W.	zieleni	zielenie

Inne uwagi

Zwykle lp

3. do dekorowania

Definicja

ścięte zielone gałęzie krzewów lub drzew służące do dekorowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dekoracja, ozdoba

Połączenia

girlandy zieleni
dekorować/udekorować, ugarnirować, umaić, zdobić/ozdobić coś zielenią; ozdobiony, przystrojony, udekorowany, umajony zielenią
uwity z zieleni;
przybrany, ubrany w zieleń

Cytaty

Sery przeznaczone do święcenia miały niekiedy specjalną formę, przepasywano je czerwoną wstążką, zdobiono zielenią.

źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2003-04-19 - Pejzaż - Przy wielkanocnym stole

Bramy bywają rozmaite; majone zielenią, robione z kawałka drąga, a nawet sznurka.

źródło: NKJP: (WH): Dziennik Polski - 2000-07-10 - Podkarpacie - W sobotę, w Niebieszczanach

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zieleń	zielenie
D.	zieleni	zieleni

C.	zieleni	zieleniom
B.	zieleń	zielenie
N.	zielenią	zieleniami
Ms.	zieleni	zieleniach
W.	zieleni	zielenie

Inne uwagi

Zwykle lp

4. marihuana

Definicja

środ.

w języku osób zażywających narkotyki: marihuana

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie uzależnienia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	gandzia, marihuana, szuwaks, trawa, trawka, ziele, zielone, zielonka
	hiperonimy:	narkotyk

Cytaty

Między 21 a 24 rokiem życia wtargałem kilkaset gram różnego ch[...] – od zieleni przez biel po brown (ale helenki nie tknąłem).

źródło: Internet: insomnia.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zieleń	zielenie
D.	zieleni	zieleni

C.	zieleni	zieleniom
B.	zieleń	zielenie
N.	zielenią	zieleniami
Ms.	zieleni	zieleniach
W.	zieleni	zielenie

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

ciałko zieleni

Data ostatniej modyfikacji: 21.05.2024