Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mostek |
mostki |
|
| D. | mostka mostku |
mostków |
|
| C. | mostkowi |
mostkom |
|
| B. | mostek |
mostki |
|
| N. | mostkiem |
mostkami |
|
| Ms. | mostku |
mostkach |
|
| W. | mostku |
mostki |
1. mały most
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | most |
Połączenia
- drewniany, betonowy, kamienny, metalowy, żelazny; mały, wąski; pobliski, przydrożny; stary; prowizoryczny; malowniczy, romantyczny; japoński mostek
- mostek nad potokiem, nad rzeczką, nad strumykiem
- mostek na rzece
- mostki i kładki; droga i mostek; mosty i mostki
- balustrada, barierka, konstrukcja, poręcz mostku
- wejście na mostek
- budować, naprawić, przerzucić, wybudować, zbudować; zerwać, zniszczyć mostek
- przejść/przechodzić przez mostek; uderzyć w mostek
- stać na mostku
Cytaty
|
Stanął przy balustradzie drewnianego mostku przerzuconego nad potokiem i wielką kraciastą chustką ocierał pot z twarzy. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 2000 |
|
|
Betonowa konstrukcja mostka nad rzeczką Breń popękała w znacznym stopniu. W obawie o bezpieczeństwo zmotoryzowanych, chcących przemierzyć popękany mostek, drogowcy ustawili na tym odcinku drogi znaki zakazu wjazdu wszelkich pojazdów. źródło: NKJP: Janusz Smoliński: Gmina oskarża gminę, Dziennik Polski, 2001-03-12 |
|
|
Uważaj, będziemy przechodzić przez rzeczkę, po kamiennym mostku. Nie wpadnij do wody. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992 |
|
|
Szliśmy ścieżkami, przechodziliśmy jakieś mostki, które miały poręcze z brzozowych żerdek, i to dobrze pamiętam. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Abecadło Miłosza, 1997 |
2. kość
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kość |
Połączenia
- żebra i mostek
- kość mostka
- ból, ucisk nad mostkiem; ból ucisk pod mostkiem; ból, ucisk za mostkiem
- uciskanie, złamanie mostka
- na wysokości mostka; w okolicach mostka
Cytaty
|
Przywarłszy do pleców Asteriona, Anna obejmuje go wpół. Kładzie dłonie poniżej mostka, w miejscu, gdzie w ciepłym wnętrzu spotykają się nerwy, tworząc pulsujący splot słoneczny. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
Tym razem atak nastąpił na wysokości serca. Ból promieniował spod mostka, płonął i przygasał między łopatkami jak rozdmuchiwany żar. Nie można było oddychać. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz!, 2000 |
|
|
Czuję ból. Sztywnieje mi z bólu lewa ręka. Kłucie za mostkiem wzmaga się. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998 |
|
|
Kierująca doznała obrażeń głowy, a jej córka złamania mostka i ogólnych potłuczeń. źródło: NKJP: (BAR): Z kroniki wypadków, Dziennik Polski, 2000-03-21 |
|
|
Wiktoria i Weronika przyszły na świat 26 maja. Dziewczynki mają wspólne niektóre organy - wątrobę, przeponę, worek osierdziowy oraz szkielet chrzęstno-kostny mostka i żeber. źródło: NKJP: Dziennik Polski, 1999-08-05 |
3. mięso
Definicja
Pochodzenie
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | mięso |
Połączenia
- mostek barani, cielęcy, wieprzowy; duszony, faszerowany, pieczony, smażony mostek
Cytaty
|
Tłusty, gruby mostek cielęcy wymoczyć z godzinę w wodzie zimnej, wypłukać i nasolić. źródło: NKJP: Smakosz, Dziennik Polski, 2001-01-27 |
|
|
Dobrze dobrany, czyli mięsisty, mostek jagnięcy pozbawiony łoju i błon należy po umyciu oddzielić od kości i pokroić w nieduże kawałki. źródło: NKJP: Piotr Adamczewski, Andrzej Garlicki: Sto lat!, Polityka, 2003-05-31 |
|
|
Prawdziwy smakosz nie pogardzi też mostkiem (20 zł), a łakomczuch ubogi, lecz wytrawny pocieszy się niekiepsko wyśmienitym karczkiem (15 zł). źródło: NKJP: Piotr Bikont, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1996-04-26 |
|
|
Potrawa prosta, często lekceważona - ot, gotuje się mięsiwo w rosole i podaje z sosem chrzanowym albo koperkowym i z ziemniaczkami. Po francusku robi się nieco inaczej, bo najpierw mięso biorą oni nieco inne: też mostek i łopatkę, ale dorzucają comber. źródło: NKJP: Francuski notes: „Sztukamięs” i kiełbaski albo z czym do „bojo”, Dziennik Polski, 2002-11-30 |
|
|
Z mniej cenionych części tuszy - karkówki, szyi, goleni, mostka z łatą - przygotowuje się gulasz, ragoût, risotto, potrawkę, kotlety mielone i farsze. Z mostka i łaty można też przyrządzać rolady. źródło: NKJP: Specjały, Kuchnia, 1998 |
4. na statku
Definicja
Pochodzenie
Kalka niem. Brücke lub ang. bridge; zob. most
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | nadbudówka |
Połączenia
- mostek kapitański, nawigacyjny
- wejść na mostek
- stać na mostku
Cytaty
|
Rozglądając się po śródokręciu nieprędko odnalazł Jaśkę na pokładzie w pobliżu rufy, umościły się z Ziutą pod osłoną nadbudówki, którą wieńczył wysoko mostek kapitański. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1998 |
|
|
Uzbrojony w potężną lunetę wyszedł na mostek. Długo przepatrywał horyzont; potem pochylił się nad otworem tuby akustycznej, by uprzedzić sternika o mających nastąpić manewrach i sprawdzić jego gotowość do ich wykonania. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1996 |
|
|
Piraci dość łatwo wdarli się na pokład i zaatakowali nawigacyjny mostek, gdzie schroniła się część załogi. źródło: NKJP: Henryk Mąka: Piraci znów atakują, 1995 |
|
|
Czterech uzbrojonych w pistolety rabusiów wdarło się o świcie na pokład i nawigacyjny mostek statku, a następnie usiłowało sforsować drzwi kabiny kpt. Stefana Gugały. źródło: NKJP: Henryk Mąka: Piraci znów atakują, 1995 |
|
|
Statek rzeczywiście wyszedł w swój ostatni rejs z trzema kapitanami na mostku. To rzecz w ogóle nie spotykana na morzu i pierwszy stopień do katastrofy. Na morzu nie ma miejsca na kolegialne dowództwo. źródło: NKJP: Ludzie z Gustloffa, Dziennik Polski, 2002-01-04 |
5. schodki
Definicja
Pochodzenie
Zob. most
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | trap |
Połączenia
- schodzić, wchodzić, wejść, zejść po mostku
Cytaty
|
Prom zabuczał [...]. Spojrzała na rdzawe spojenia, zwoje lin, owalne okna – czy nie lepiej być w środku? Bała się, lecz złapała rączkę walizki i ruszyła biegiem po mostku. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007 |
6. ćwiczenie
Definicja
Pochodzenie
Kalka niem. Brücke lub ang. bridge; zob. most
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ćwiczenie |
Połączenia
- mostek i szpagat
- robić, zrobić mostek
Cytaty
|
Niech pani zrobi mostek. - Czemu pani nie ćwiczy codziennie? źródło: NKJP: Jakież nowe dziś żądania, Dziennik Polski, 2004-04-24 |
|
|
Bez żadnego wysiłku wykonywała mostki, stójki, szpagaty i wszelkiego rodzaju łamańce. Umiała robić szpagat w powietrzu z lądowaniem w szpagacie jak francuskie tancerki oraz mostki z przerzutką. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Robiłbym mostki, gwiazdy, nawet salto mortale, żebyś się tylko uśmiechnęła. źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: Nauka pływania dla topielców: wypisy z histerii najnowszej 1989-1998, 1999 |
7. proteza
Definicja
Pochodzenie
Kalka niem. Brücke lub ang. bridge; zob. most
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne
Połączenia
- pełnoceramiczny, porcelanowy, złoty; dentystyczny; złamany mostek
- wstawić komuś mostek
Cytaty
|
W przypadku brakujących zębów, mostek chroni pozostałe zęby przed przesunięciem się. źródło: Internet |
|
|
Jestem zmuszony do usunięcia trzech zębów. Na ich miejsce chcę wstawić mostek. źródło: Internet |
|
|
Uśmiechnął się na powitanie, ukazując swój znak firmowy, brak czterech górnych zębów z przodu. Usunęli mu je tuż przed upadkiem państwowej służby stomatologicznej, dentysta nie zdążył zrobić darmowego mostka. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002 |
|
|
Mieszkaniec Rabki złożył na policji doniesienie, że został uderzony pięścią w twarz przez znanego sobie mężczyznę. Uderzenie musiało być potężne, skoro poszkodowany stracił 2 zęby, ma złamany mostek i złamaną górną szczękę. źródło: NKJP: Krótko, Dziennik Polski, 2002-05-08 |