UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pospieszać

pośpieszać

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. pośpieszyć , śpieszyć

1. do domu

Definicja

książk.

iść szybko dokądś

Warianty

pośpieszać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

pospieszać do wyjścia
pospieszać za przewodnikiem

Cytaty

Łapię Tadzia: - Chodź. prawdziwe Godzinki. Tadzio pospiesza za mną drzwiczkami bocznymi. Bierzemy składane krzesełka. Siadamy.

źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Donosy rzeczywistości, 1973

Czternastoletnia Warszawę musiała opuścić; poróżnieni z królem Czartoryscy zamieszkali w Puławach, a w ślad pospieszali tam za nimi na dłużej lub krócej luminarze polskiej kultury i myśli politycznej [...].

źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga Opowieści z pobocza drogi, 2010

Od Hrubieszowa pośpieszali przez Dubienkę, Dorohusk, Włodawę, przez własne, sapieżyńskie już włości.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pospieszam	pospieszamy
2 os.	pospieszasz	pospieszacie
3 os.	pospiesza	pospieszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pospieszałem +(e)m pospieszał	pospieszałam +(e)m pospieszała	pospieszałom +(e)m pospieszało	pospieszaliśmy +(e)śmy pospieszali	pospieszałyśmy +(e)śmy pospieszały
2 os.	pospieszałeś +(e)ś pospieszał	pospieszałaś +(e)ś pospieszała	pospieszałoś +(e)ś pospieszało	pospieszaliście +(e)ście pospieszali	pospieszałyście +(e)ście pospieszały
3 os.	pospieszał	pospieszała	pospieszało	pospieszali	pospieszały

bezosobnik: pospieszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pospieszał będę pospieszać	będę pospieszała będę pospieszać	będę pospieszało będę pospieszać	będziemy pospieszali będziemy pospieszać	będziemy pospieszały będziemy pospieszać
2 os.	będziesz pospieszał będziesz pospieszać	będziesz pospieszała będziesz pospieszać	będziesz pospieszało będziesz pospieszać	będziecie pospieszali będziecie pospieszać	będziecie pospieszały będziecie pospieszać
3 os.	będzie pospieszał będzie pospieszać	będzie pospieszała będzie pospieszać	będzie pospieszało będzie pospieszać	będą pospieszali będą pospieszać	będą pospieszały będą pospieszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pospieszajmy
2 os.	pospieszaj	pospieszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pospieszałbym bym pospieszał	pospieszałabym bym pospieszała	pospieszałobym bym pospieszało	pospieszalibyśmy byśmy pospieszali	pospieszałybyśmy byśmy pospieszały
2 os.	pospieszałbyś byś pospieszał	pospieszałabyś byś pospieszała	pospieszałobyś byś pospieszało	pospieszalibyście byście pospieszali	pospieszałybyście byście pospieszały
3 os.	pospieszałby by pospieszał	pospieszałaby by pospieszała	pospieszałoby by pospieszało	pospieszaliby by pospieszali	pospieszałyby by pospieszały

bezosobnik: pospieszano by

bezokolicznik: pospieszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pospieszając

gerundium: pospieszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pospieszanie	pospieszania
D.	pospieszania	pospieszań
C.	pospieszaniu	pospieszaniom
B.	pospieszanie	pospieszania
N.	pospieszaniem	pospieszaniami
Ms.	pospieszaniu	pospieszaniach
W.	pospieszanie	pospieszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pospieszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pospieszający	pospieszający	pospieszający	pospieszające	pospieszająca
D.	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającej
C.	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającej
B.	pospieszającego	pospieszającego	pospieszający	pospieszające	pospieszającą
N.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającą
Ms.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pospieszający	pospieszający	pospieszające	pospieszające
D.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszających
C.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym
B.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszające
N.	pospieszającymi	pospieszającymi	pospieszającymi	pospieszającymi
Ms.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszających

odpowiednik aspektowy: pospieszyć

Składnia

	+	pospieszać	+	DOKĄD
	+	pospieszać	+	za KIM/CZYM

2. z pomocą

Definicja

książk.

podejmować szybko określone działanie

Warianty

pośpieszać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

pospieszać z pomocą; z odpowiedzią, z wyjaśnieniami, z zapewnieniem

Cytaty

Czyjekolwiek imię padnie, zaraz ktoś pospiesza z informacją, że to złodziej, oszust, osoba złego prowadzenia, karierowicz, dwulicowiec, kretyn, bezbożnik, aferzysta, aż do wyczerpania oczerniających inwektyw.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: As w rękawie, 1998

Jeden zaledwie z zachowanych autorów odbiega od szablonu, lecz natychmiast pospiesza usprawiedliwić się, oświadczając, że jest przedstawicielem ludu.

źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe : 1929-1941, 2001

Panowie d'Estissac i Montaigne (w tej kolejności zawsze, jako że ród Estissaców znaczniejszy) pośpieszają odwiedzać zakonnice, każdą w jej mieszkaniu, wszędzie ładne mebelki.

źródło: NKJP: Józef Hen: Ja, Michał z Montaigne?, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pospieszam	pospieszamy
2 os.	pospieszasz	pospieszacie
3 os.	pospiesza	pospieszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pospieszałem +(e)m pospieszał	pospieszałam +(e)m pospieszała	pospieszałom +(e)m pospieszało	pospieszaliśmy +(e)śmy pospieszali	pospieszałyśmy +(e)śmy pospieszały
2 os.	pospieszałeś +(e)ś pospieszał	pospieszałaś +(e)ś pospieszała	pospieszałoś +(e)ś pospieszało	pospieszaliście +(e)ście pospieszali	pospieszałyście +(e)ście pospieszały
3 os.	pospieszał	pospieszała	pospieszało	pospieszali	pospieszały

bezosobnik: pospieszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pospieszał będę pospieszać	będę pospieszała będę pospieszać	będę pospieszało będę pospieszać	będziemy pospieszali będziemy pospieszać	będziemy pospieszały będziemy pospieszać
2 os.	będziesz pospieszał będziesz pospieszać	będziesz pospieszała będziesz pospieszać	będziesz pospieszało będziesz pospieszać	będziecie pospieszali będziecie pospieszać	będziecie pospieszały będziecie pospieszać
3 os.	będzie pospieszał będzie pospieszać	będzie pospieszała będzie pospieszać	będzie pospieszało będzie pospieszać	będą pospieszali będą pospieszać	będą pospieszały będą pospieszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pospieszajmy
2 os.	pospieszaj	pospieszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pospieszałbym bym pospieszał	pospieszałabym bym pospieszała	pospieszałobym bym pospieszało	pospieszalibyśmy byśmy pospieszali	pospieszałybyśmy byśmy pospieszały
2 os.	pospieszałbyś byś pospieszał	pospieszałabyś byś pospieszała	pospieszałobyś byś pospieszało	pospieszalibyście byście pospieszali	pospieszałybyście byście pospieszały
3 os.	pospieszałby by pospieszał	pospieszałaby by pospieszała	pospieszałoby by pospieszało	pospieszaliby by pospieszali	pospieszałyby by pospieszały

bezosobnik: pospieszano by

bezokolicznik: pospieszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pospieszając

gerundium: pospieszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pospieszanie	pospieszania
D.	pospieszania	pospieszań
C.	pospieszaniu	pospieszaniom
B.	pospieszanie	pospieszania
N.	pospieszaniem	pospieszaniami
Ms.	pospieszaniu	pospieszaniach
W.	pospieszanie	pospieszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pospieszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pospieszający	pospieszający	pospieszający	pospieszające	pospieszająca
D.	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającej
C.	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającej
B.	pospieszającego	pospieszającego	pospieszający	pospieszające	pospieszającą
N.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającą
Ms.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pospieszający	pospieszający	pospieszające	pospieszające
D.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszających
C.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym
B.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszające
N.	pospieszającymi	pospieszającymi	pospieszającymi	pospieszającymi
Ms.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszających

odpowiednik aspektowy: pospieszyć

Składnia

	+	pospieszać	+	z CZYM
	+	pospieszać	+	BEZOKOLICZNIK

3. kogoś

Definicja

książk.

nakłaniać kogoś do szybszego działania

Warianty

pośpieszać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

pospieszać turystów, zwiedzających
pospieszać krzykiem

Cytaty

Urszula podała Maurycemu dłoń, z błąkającym się w kącikach uśmiechem, bez jednej sugestii we wzroku, pospieszana przez wołającą z bramy ciotkę i zabójczo uprzejma - taką ją miał zapamiętać na cały miesiąc, aż do następnego spotkania. znikającą w bramie tajemnicę.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Jeszcze jeden rzut oka i trzeba jechać dalej. - Wychodzimy, wychodzimy - pospiesza przewodniczka. Do obserwatorium chce wejść następna wycieczka.

źródło: NKJP: Piotr Gillert: KOREA, Gazeta Wyborcza, 1998-04-30

Musimy przyzwyczaić się do specyfiki chińskiego rynku. Tam wszystko idzie znacznie wolniej niż na Zachodzie. Partner jest grzeczny, lubi obiecywać, ale nie można go pośpieszać - uspokaja dyrektor [...] ze śląskiej Hydrobudowy, która stara się o tamtejsze kontrakty.

źródło: NKJP: Jacek Pawlicki: Polska-Chiny, Gazeta Wyborcza, 1995-09-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pospieszam	pospieszamy
2 os.	pospieszasz	pospieszacie
3 os.	pospiesza	pospieszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pospieszałem +(e)m pospieszał	pospieszałam +(e)m pospieszała	pospieszałom +(e)m pospieszało	pospieszaliśmy +(e)śmy pospieszali	pospieszałyśmy +(e)śmy pospieszały
2 os.	pospieszałeś +(e)ś pospieszał	pospieszałaś +(e)ś pospieszała	pospieszałoś +(e)ś pospieszało	pospieszaliście +(e)ście pospieszali	pospieszałyście +(e)ście pospieszały
3 os.	pospieszał	pospieszała	pospieszało	pospieszali	pospieszały

bezosobnik: pospieszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pospieszał będę pospieszać	będę pospieszała będę pospieszać	będę pospieszało będę pospieszać	będziemy pospieszali będziemy pospieszać	będziemy pospieszały będziemy pospieszać
2 os.	będziesz pospieszał będziesz pospieszać	będziesz pospieszała będziesz pospieszać	będziesz pospieszało będziesz pospieszać	będziecie pospieszali będziecie pospieszać	będziecie pospieszały będziecie pospieszać
3 os.	będzie pospieszał będzie pospieszać	będzie pospieszała będzie pospieszać	będzie pospieszało będzie pospieszać	będą pospieszali będą pospieszać	będą pospieszały będą pospieszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pospieszajmy
2 os.	pospieszaj	pospieszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pospieszałbym bym pospieszał	pospieszałabym bym pospieszała	pospieszałobym bym pospieszało	pospieszalibyśmy byśmy pospieszali	pospieszałybyśmy byśmy pospieszały
2 os.	pospieszałbyś byś pospieszał	pospieszałabyś byś pospieszała	pospieszałobyś byś pospieszało	pospieszalibyście byście pospieszali	pospieszałybyście byście pospieszały
3 os.	pospieszałby by pospieszał	pospieszałaby by pospieszała	pospieszałoby by pospieszało	pospieszaliby by pospieszali	pospieszałyby by pospieszały

bezosobnik: pospieszano by

bezokolicznik: pospieszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pospieszając

gerundium: pospieszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pospieszanie	pospieszania
D.	pospieszania	pospieszań
C.	pospieszaniu	pospieszaniom
B.	pospieszanie	pospieszania
N.	pospieszaniem	pospieszaniami
Ms.	pospieszaniu	pospieszaniach
W.	pospieszanie	pospieszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pospieszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pospieszający	pospieszający	pospieszający	pospieszające	pospieszająca
D.	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającego	pospieszającej
C.	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającemu	pospieszającej
B.	pospieszającego	pospieszającego	pospieszający	pospieszające	pospieszającą
N.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającą
Ms.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pospieszający	pospieszający	pospieszające	pospieszające
D.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszających
C.	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym	pospieszającym
B.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszające
N.	pospieszającymi	pospieszającymi	pospieszającymi	pospieszającymi
Ms.	pospieszających	pospieszających	pospieszających	pospieszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: pospieszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pospieszany	pospieszany	pospieszany	pospieszane	pospieszana
D.	pospieszanego	pospieszanego	pospieszanego	pospieszanego	pospieszanej
C.	pospieszanemu	pospieszanemu	pospieszanemu	pospieszanemu	pospieszanej
B.	pospieszanego	pospieszanego	pospieszany	pospieszane	pospieszaną
N.	pospieszanym	pospieszanym	pospieszanym	pospieszanym	pospieszaną
Ms.	pospieszanym	pospieszanym	pospieszanym	pospieszanym	pospieszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pospieszani	pospieszani	pospieszane	pospieszane
D.	pospieszanych	pospieszanych	pospieszanych	pospieszanych
C.	pospieszanym	pospieszanym	pospieszanym	pospieszanym
B.	pospieszanych	pospieszanych	pospieszanych	pospieszane
N.	pospieszanymi	pospieszanymi	pospieszanymi	pospieszanymi
Ms.	pospieszanych	pospieszanych	pospieszanych	pospieszanych

odpowiednik aspektowy: pospieszyć

Składnia

pospieszać

KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 13.11.2017