Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. pętać
1. o diable
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy
Połączenia
- demon, diabeł, szatan, zły duch opętuje kogoś
- opętywać czyjąś duszę
Cytaty
Gdyby był średniowiecznym ascetą – uświadomił sobie – powinien się biczować, aby przegnać opętujące go demony. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003 |
|
Niekiedy duchy opętywały Kony'ego pojedynczo, po kolei, przedstawiając się z imienia. Innym zaś razem wstępowały w niego jednocześnie. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Nocni wędrowcy, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opętuję |
opętujemy |
|||
2 os. |
opętujesz |
opętujecie |
|||
3 os. |
opętuje |
opętują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opętywałem +(e)m opętywał |
opętywałam +(e)m opętywała |
opętywałom +(e)m opętywało |
opętywaliśmy +(e)śmy opętywali |
opętywałyśmy +(e)śmy opętywały |
2 os. |
opętywałeś +(e)ś opętywał |
opętywałaś +(e)ś opętywała |
opętywałoś +(e)ś opętywało |
opętywaliście +(e)ście opętywali |
opętywałyście +(e)ście opętywały |
3 os. |
opętywał |
opętywała |
opętywało |
opętywali |
opętywały |
bezosobnik: opętywano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę opętywał będę opętywać |
będę opętywała będę opętywać |
będę opętywało będę opętywać |
będziemy opętywali będziemy opętywać |
będziemy opętywały będziemy opętywać |
2 os. |
będziesz opętywał będziesz opętywać |
będziesz opętywała będziesz opętywać |
będziesz opętywało będziesz opętywać |
będziecie opętywali będziecie opętywać |
będziecie opętywały będziecie opętywać |
3 os. |
będzie opętywał będzie opętywać |
będzie opętywała będzie opętywać |
będzie opętywało będzie opętywać |
będą opętywali będą opętywać |
będą opętywały będą opętywać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opętujmy |
|
2 os. |
opętuj |
opętujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opętywałbym bym opętywał |
opętywałabym bym opętywała |
opętywałobym bym opętywało |
opętywalibyśmy byśmy opętywali |
opętywałybyśmy byśmy opętywały |
2 os. |
opętywałbyś byś opętywał |
opętywałabyś byś opętywała |
opętywałobyś byś opętywało |
opętywalibyście byście opętywali |
opętywałybyście byście opętywały |
3 os. |
opętywałby by opętywał |
opętywałaby by opętywała |
opętywałoby by opętywało |
opętywaliby by opętywali |
opętywałyby by opętywały |
bezosobnik: opętywano by
bezokolicznik: opętywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
opętując
gerundium: opętywanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opętywanie |
opętywania |
D. | opętywania |
opętywań |
C. | opętywaniu |
opętywaniom |
B. | opętywanie |
opętywania |
N. | opętywaniem |
opętywaniami |
Ms. | opętywaniu |
opętywaniach |
W. | opętywanie |
opętywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: opętujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opętujący |
opętujący |
opętujący |
opętujące |
opętująca |
D. | opętującego |
opętującego |
opętującego |
opętującego |
opętującej |
C. | opętującemu |
opętującemu |
opętującemu |
opętującemu |
opętującej |
B. | opętującego |
opętującego |
opętujący |
opętujące |
opętującą |
N. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującą |
Ms. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opętujący |
opętujący |
opętujące |
opętujące |
D. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujących |
C. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
B. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujące |
N. | opętującymi |
opętującymi |
opętującymi |
opętującymi |
Ms. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opętywany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opętywany |
opętywany |
opętywany |
opętywane |
opętywana |
D. | opętywanego |
opętywanego |
opętywanego |
opętywanego |
opętywanej |
C. | opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanej |
B. | opętywanego |
opętywanego |
opętywany |
opętywane |
opętywaną |
N. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywaną |
Ms. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opętywani |
opętywani |
opętywane |
opętywane |
D. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
C. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
B. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywane |
N. | opętywanymi |
opętywanymi |
opętywanymi |
opętywanymi |
Ms. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
odpowiednik aspektowy: opętać
Składnia
Rzosobowy | + | opętywać | + |
KOGO/CO
|
2. o uczuciu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka
Połączenia
- gniew, miłość, namiętność, nuda, obsesja, pragnienie, szaleństwo, szał, wściekłość, złość opętuje
Cytaty
Myślał, idąc w pachnącym po deszczu powietrzu, odurzony jak wówczas, gdy opętywała go wizja twórcza, pasja tworzenia. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Miraż miłości, miraż śmierci, 2001 |
|
Czuł, jak opętuje go żądza mordu. źródło: NKJP: Klątwa Upiora Mgieł, Esensja, nr 01 (LIII), 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opętuję |
opętujemy |
|||
2 os. |
opętujesz |
opętujecie |
|||
3 os. |
opętuje |
opętują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opętywałem +(e)m opętywał |
opętywałam +(e)m opętywała |
opętywałom +(e)m opętywało |
opętywaliśmy +(e)śmy opętywali |
opętywałyśmy +(e)śmy opętywały |
2 os. |
opętywałeś +(e)ś opętywał |
opętywałaś +(e)ś opętywała |
opętywałoś +(e)ś opętywało |
opętywaliście +(e)ście opętywali |
opętywałyście +(e)ście opętywały |
3 os. |
opętywał |
opętywała |
opętywało |
opętywali |
opętywały |
bezosobnik: opętywano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę opętywał będę opętywać |
będę opętywała będę opętywać |
będę opętywało będę opętywać |
będziemy opętywali będziemy opętywać |
będziemy opętywały będziemy opętywać |
2 os. |
będziesz opętywał będziesz opętywać |
będziesz opętywała będziesz opętywać |
będziesz opętywało będziesz opętywać |
będziecie opętywali będziecie opętywać |
będziecie opętywały będziecie opętywać |
3 os. |
będzie opętywał będzie opętywać |
będzie opętywała będzie opętywać |
będzie opętywało będzie opętywać |
będą opętywali będą opętywać |
będą opętywały będą opętywać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opętujmy |
|
2 os. |
opętuj |
opętujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opętywałbym bym opętywał |
opętywałabym bym opętywała |
opętywałobym bym opętywało |
opętywalibyśmy byśmy opętywali |
opętywałybyśmy byśmy opętywały |
2 os. |
opętywałbyś byś opętywał |
opętywałabyś byś opętywała |
opętywałobyś byś opętywało |
opętywalibyście byście opętywali |
opętywałybyście byście opętywały |
3 os. |
opętywałby by opętywał |
opętywałaby by opętywała |
opętywałoby by opętywało |
opętywaliby by opętywali |
opętywałyby by opętywały |
bezosobnik: opętywano by
bezokolicznik: opętywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
opętując
gerundium: opętywanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opętywanie |
opętywania |
D. | opętywania |
opętywań |
C. | opętywaniu |
opętywaniom |
B. | opętywanie |
opętywania |
N. | opętywaniem |
opętywaniami |
Ms. | opętywaniu |
opętywaniach |
W. | opętywanie |
opętywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: opętujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opętujący |
opętujący |
opętujący |
opętujące |
opętująca |
D. | opętującego |
opętującego |
opętującego |
opętującego |
opętującej |
C. | opętującemu |
opętującemu |
opętującemu |
opętującemu |
opętującej |
B. | opętującego |
opętującego |
opętujący |
opętujące |
opętującą |
N. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującą |
Ms. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opętujący |
opętujący |
opętujące |
opętujące |
D. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujących |
C. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
B. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujące |
N. | opętującymi |
opętującymi |
opętującymi |
opętującymi |
Ms. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opętywany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opętywany |
opętywany |
opętywany |
opętywane |
opętywana |
D. | opętywanego |
opętywanego |
opętywanego |
opętywanego |
opętywanej |
C. | opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanej |
B. | opętywanego |
opętywanego |
opętywany |
opętywane |
opętywaną |
N. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywaną |
Ms. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opętywani |
opętywani |
opętywane |
opętywane |
D. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
C. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
B. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywane |
N. | opętywanymi |
opętywanymi |
opętywanymi |
opętywanymi |
Ms. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
odpowiednik aspektowy: opętać
Składnia
Rznieżywotny | + | opętywać | + |
KOGO/CO
|
3. o człowieku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Połączenia
- opętywać dziewczynę, kobietę, mężczyznę; czyjś umysł
- opętywać doktrynami, ideologią
Cytaty
Wamp - jak wyjaśnia Władysław Kopaliński - to „typ kobiety niebezpiecznej dla mężczyzn, opętującej ich swą demoniczną urodą, aby ich doprowadzić do ruiny albo do zguby” . źródło: NKJP: Jacek Szczerba: Sto lat kina, Gazeta Wyborcza, 1995-12-29 |
|
Jak to wykonać? Opętać? [...] Daj mi dobrą radę na opętywanie takiego człowieka jak on. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1974 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opętuję |
opętujemy |
|||
2 os. |
opętujesz |
opętujecie |
|||
3 os. |
opętuje |
opętują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opętywałem +(e)m opętywał |
opętywałam +(e)m opętywała |
opętywałom +(e)m opętywało |
opętywaliśmy +(e)śmy opętywali |
opętywałyśmy +(e)śmy opętywały |
2 os. |
opętywałeś +(e)ś opętywał |
opętywałaś +(e)ś opętywała |
opętywałoś +(e)ś opętywało |
opętywaliście +(e)ście opętywali |
opętywałyście +(e)ście opętywały |
3 os. |
opętywał |
opętywała |
opętywało |
opętywali |
opętywały |
bezosobnik: opętywano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę opętywał będę opętywać |
będę opętywała będę opętywać |
będę opętywało będę opętywać |
będziemy opętywali będziemy opętywać |
będziemy opętywały będziemy opętywać |
2 os. |
będziesz opętywał będziesz opętywać |
będziesz opętywała będziesz opętywać |
będziesz opętywało będziesz opętywać |
będziecie opętywali będziecie opętywać |
będziecie opętywały będziecie opętywać |
3 os. |
będzie opętywał będzie opętywać |
będzie opętywała będzie opętywać |
będzie opętywało będzie opętywać |
będą opętywali będą opętywać |
będą opętywały będą opętywać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opętujmy |
|
2 os. |
opętuj |
opętujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opętywałbym bym opętywał |
opętywałabym bym opętywała |
opętywałobym bym opętywało |
opętywalibyśmy byśmy opętywali |
opętywałybyśmy byśmy opętywały |
2 os. |
opętywałbyś byś opętywał |
opętywałabyś byś opętywała |
opętywałobyś byś opętywało |
opętywalibyście byście opętywali |
opętywałybyście byście opętywały |
3 os. |
opętywałby by opętywał |
opętywałaby by opętywała |
opętywałoby by opętywało |
opętywaliby by opętywali |
opętywałyby by opętywały |
bezosobnik: opętywano by
bezokolicznik: opętywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
opętując
gerundium: opętywanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opętywanie |
opętywania |
D. | opętywania |
opętywań |
C. | opętywaniu |
opętywaniom |
B. | opętywanie |
opętywania |
N. | opętywaniem |
opętywaniami |
Ms. | opętywaniu |
opętywaniach |
W. | opętywanie |
opętywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: opętujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opętujący |
opętujący |
opętujący |
opętujące |
opętująca |
D. | opętującego |
opętującego |
opętującego |
opętującego |
opętującej |
C. | opętującemu |
opętującemu |
opętującemu |
opętującemu |
opętującej |
B. | opętującego |
opętującego |
opętujący |
opętujące |
opętującą |
N. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującą |
Ms. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opętujący |
opętujący |
opętujące |
opętujące |
D. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujących |
C. | opętującym |
opętującym |
opętującym |
opętującym |
B. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujące |
N. | opętującymi |
opętującymi |
opętującymi |
opętującymi |
Ms. | opętujących |
opętujących |
opętujących |
opętujących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: opętywany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | opętywany |
opętywany |
opętywany |
opętywane |
opętywana |
D. | opętywanego |
opętywanego |
opętywanego |
opętywanego |
opętywanej |
C. | opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanemu |
opętywanej |
B. | opętywanego |
opętywanego |
opętywany |
opętywane |
opętywaną |
N. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywaną |
Ms. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | opętywani |
opętywani |
opętywane |
opętywane |
D. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
C. | opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
opętywanym |
B. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywane |
N. | opętywanymi |
opętywanymi |
opętywanymi |
opętywanymi |
Ms. | opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
opętywanych |
odpowiednik aspektowy: opętać
Składnia
Rzosobowy | + | opętywać | + |
KOGO/CO +
(CZYM)
|