Chronologizacja
1. o śniegu
Definicja
Pochodzenie
Zob. topić (wosk)
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Połączenia
- lód, śnieg roztapia się
Cytaty
|
Po raz kolejny doceniłem podgrzewaną elektrycznie przednią szybę [...]. Dzięki niej nie trzeba drapać, po kilkudziesięciu sekundach lód roztapia się i spływa z szyby. źródło: NKJP: Piotr Myszor: Wrażenia z jazdy - Ford Fiesta, Dziennik Zachodni, 2011-01-05 |
|
|
Leniwie opadające płatki mokrego śniegu roztapiały się w cieple jej kurpiowskiej chustki, osiadały na haczykowatym nosie, pomarszczonych, zapadłych policzkach. źródło: NKJP: Piotr Rowicki: Przed górami, przed lasami, 2005 |
|
|
[...] lud tańczył ochoczo oberka, rzeźwiąc się w szałasach lodami, które szybko roztapiały się od gorąca. źródło: NKJP: Zielone dni, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-06-02 |
|
|
Okazać się może, że lód będzie szybciej roztapiał się, niż przewodził ciepło. źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
roztapiam się |
roztapiamy się |
|||
| 2 os. |
roztapiasz się |
roztapiacie się |
|||
| 3 os. |
roztapia się |
roztapiają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
roztapiałem się +(e)m się roztapiał |
roztapiałam się +(e)m się roztapiała |
roztapiałom się +(e)m się roztapiało |
roztapialiśmy się +(e)śmy się roztapiali |
roztapiałyśmy się +(e)śmy się roztapiały |
| 2 os. |
roztapiałeś się +(e)ś się roztapiał |
roztapiałaś się +(e)ś się roztapiała |
roztapiałoś się +(e)ś się roztapiało |
roztapialiście się +(e)ście się roztapiali |
roztapiałyście się +(e)ście się roztapiały |
| 3 os. |
roztapiał się |
roztapiała się |
roztapiało się |
roztapiali się |
roztapiały się |
bezosobnik: roztapiano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się roztapiał będę się roztapiać |
będę się roztapiała będę się roztapiać |
będę się roztapiało będę się roztapiać |
będziemy się roztapiali będziemy się roztapiać |
będziemy się roztapiały będziemy się roztapiać |
| 2 os. |
będziesz się roztapiał będziesz się roztapiać |
będziesz się roztapiała będziesz się roztapiać |
będziesz się roztapiało będziesz się roztapiać |
będziecie się roztapiali będziecie się roztapiać |
będziecie się roztapiały będziecie się roztapiać |
| 3 os. |
będzie się roztapiał będzie się roztapiać |
będzie się roztapiała będzie się roztapiać |
będzie się roztapiało będzie się roztapiać |
będą się roztapiali będą się roztapiać |
będą się roztapiały będą się roztapiać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
roztapiajmy się |
|
| 2 os. |
roztapiaj się |
roztapiajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
roztapiałbym się bym się roztapiał |
roztapiałabym się bym się roztapiała |
roztapiałobym się bym się roztapiało |
roztapialibyśmy się byśmy się roztapiali |
roztapiałybyśmy się byśmy się roztapiały |
| 2 os. |
roztapiałbyś się byś się roztapiał |
roztapiałabyś się byś się roztapiała |
roztapiałobyś się byś się roztapiało |
roztapialibyście się byście się roztapiali |
roztapiałybyście się byście się roztapiały |
| 3 os. |
roztapiałby się by się roztapiał |
roztapiałaby się by się roztapiała |
roztapiałoby się by się roztapiało |
roztapialiby się by się roztapiali |
roztapiałyby się by się roztapiały |
bezosobnik: roztapiano by się
bezokolicznik: roztapiać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
roztapiając się
gerundium: roztapianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | roztapianie się |
roztapiania się |
| D. | roztapiania się |
roztapiań się |
| C. | roztapianiu się |
roztapianiom się |
| B. | roztapianie się |
roztapiania się |
| N. | roztapianiem się |
roztapianiami się |
| Ms. | roztapianiu się |
roztapianiach się |
| W. | roztapianie się |
roztapiania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: roztapiający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | roztapiający się |
roztapiający się |
roztapiający się |
roztapiające się |
roztapiająca się |
| D. | roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiającej się |
| C. | roztapiającemu się |
roztapiającemu się |
roztapiającemu się |
roztapiającemu się |
roztapiającej się |
| B. | roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiający się |
roztapiające się |
roztapiającą się |
| N. | roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającą się |
| Ms. | roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | roztapiający się |
roztapiający się |
roztapiające się |
roztapiające się |
| D. | roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
| C. | roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
| B. | roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiające się |
| N. | roztapiającymi się |
roztapiającymi się |
roztapiającymi się |
roztapiającymi się |
| Ms. | roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
odpowiednik aspektowy: roztopić się
Składnia
| Rznieżywotny | + | roztapiać się | + |
|
2. we mgle
Definicja
Pochodzenie
Zob. topić . Możliwa podwójna motywacja: 'tonąc zniknąć we mgle' (zob. topić 1. ) lub 'zniknąć (rozpłynąć się, rozpuścić się jak ciało stałe pod wpływem ciepła)' (zob. topić 3. ).
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- czyjaś sylwetka roztapia się; kontury czegoś roztapiają się
- roztapiać się w ciemnościach, w mroku, we mgle
Cytaty
|
[Wisia] Roztapiała się powoli w szarudze wspomaganej przez zmierzch wczesnego wieczoru. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
|
|
[...] gestykulowała żywo i głośno mówiła, lecz brzmienie słów roztapiało się w wyciu wiatru. źródło: NKJP: Dariusz Żukowski: Miłość morderców, 2009 |
|
|
Wichura dławi dech w piersiach, wóz rusza, natychmiast roztapia się w zamieci i tylko ciemność atakuje nas kłębami śniegu. źródło: NKJP: Sługa Boży, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-10-07 |
|
|
- To ja. Proszę mnie wpuścić - usłyszała w szumie deszczu roztapiający się głos męski. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
roztapiam się |
roztapiamy się |
|||
| 2 os. |
roztapiasz się |
roztapiacie się |
|||
| 3 os. |
roztapia się |
roztapiają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
roztapiałem się +(e)m się roztapiał |
roztapiałam się +(e)m się roztapiała |
roztapiałom się +(e)m się roztapiało |
roztapialiśmy się +(e)śmy się roztapiali |
roztapiałyśmy się +(e)śmy się roztapiały |
| 2 os. |
roztapiałeś się +(e)ś się roztapiał |
roztapiałaś się +(e)ś się roztapiała |
roztapiałoś się +(e)ś się roztapiało |
roztapialiście się +(e)ście się roztapiali |
roztapiałyście się +(e)ście się roztapiały |
| 3 os. |
roztapiał się |
roztapiała się |
roztapiało się |
roztapiali się |
roztapiały się |
bezosobnik: roztapiano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się roztapiał będę się roztapiać |
będę się roztapiała będę się roztapiać |
będę się roztapiało będę się roztapiać |
będziemy się roztapiali będziemy się roztapiać |
będziemy się roztapiały będziemy się roztapiać |
| 2 os. |
będziesz się roztapiał będziesz się roztapiać |
będziesz się roztapiała będziesz się roztapiać |
będziesz się roztapiało będziesz się roztapiać |
będziecie się roztapiali będziecie się roztapiać |
będziecie się roztapiały będziecie się roztapiać |
| 3 os. |
będzie się roztapiał będzie się roztapiać |
będzie się roztapiała będzie się roztapiać |
będzie się roztapiało będzie się roztapiać |
będą się roztapiali będą się roztapiać |
będą się roztapiały będą się roztapiać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
roztapiajmy się |
|
| 2 os. |
roztapiaj się |
roztapiajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
roztapiałbym się bym się roztapiał |
roztapiałabym się bym się roztapiała |
roztapiałobym się bym się roztapiało |
roztapialibyśmy się byśmy się roztapiali |
roztapiałybyśmy się byśmy się roztapiały |
| 2 os. |
roztapiałbyś się byś się roztapiał |
roztapiałabyś się byś się roztapiała |
roztapiałobyś się byś się roztapiało |
roztapialibyście się byście się roztapiali |
roztapiałybyście się byście się roztapiały |
| 3 os. |
roztapiałby się by się roztapiał |
roztapiałaby się by się roztapiała |
roztapiałoby się by się roztapiało |
roztapialiby się by się roztapiali |
roztapiałyby się by się roztapiały |
bezosobnik: roztapiano by się
bezokolicznik: roztapiać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
roztapiając się
gerundium: roztapianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | roztapianie się |
roztapiania się |
| D. | roztapiania się |
roztapiań się |
| C. | roztapianiu się |
roztapianiom się |
| B. | roztapianie się |
roztapiania się |
| N. | roztapianiem się |
roztapianiami się |
| Ms. | roztapianiu się |
roztapianiach się |
| W. | roztapianie się |
roztapiania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: roztapiający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | roztapiający się |
roztapiający się |
roztapiający się |
roztapiające się |
roztapiająca się |
| D. | roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiającej się |
| C. | roztapiającemu się |
roztapiającemu się |
roztapiającemu się |
roztapiającemu się |
roztapiającej się |
| B. | roztapiającego się |
roztapiającego się |
roztapiający się |
roztapiające się |
roztapiającą się |
| N. | roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającą się |
| Ms. | roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | roztapiający się |
roztapiający się |
roztapiające się |
roztapiające się |
| D. | roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
| C. | roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
roztapiającym się |
| B. | roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiające się |
| N. | roztapiającymi się |
roztapiającymi się |
roztapiającymi się |
roztapiającymi się |
| Ms. | roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
roztapiających się |
odpowiednik aspektowy: roztopić się
Składnia
|
|
+ | roztapiać się | + |
(w CZYM)
|