UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdecydowany

Chronologizacja

SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: zdecydować; zob. decydować

1.a stanowczy

Definicja

taki, który się nie waha i szybko oraz stanowczo podejmuje decyzje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  stanowczy
sprzeczne:  niezdecydowany
hiperonimy:  pewny

Połączenia

  • zdecydowany człowiek; zdecydowana kobieta
  • zdecydowany w ataku, w działaniu, w obronie
  • zdecydowany i energiczny, zdecydowany i konsekwentny, zdecydowany i odważny; ambitny i zdecydowany, kompetentny i zdecydowany, silny i zdecydowany
  • bardzo, mało zdecydowany

Cytaty

Sprawia wrażenie osoby zdecydowanej. Żadnego „wydaje mi się”. Ona ma swoje zdanie.

źródło: NKJP: Marcin Meller: Druga Jolanta prezydenta, Polityka, 2001-06-09

Znam go jako człowieka zdecydowanego, odważnie podejmującego decyzje.

źródło: NKJP: Krzysztof Zanussi: Świat pełen oszołomów, Polityka, 2002-05-25

Bardziej niż kiedykolwiek potrzebowała teraz mecenasa, opiekuna, który byłby także przyjacielem, delikatnym i wyrozumiałym, równocześnie zaś człowiekiem zdecydowanym, potrafiącym ją przekonać do pewnych kroków natury praktycznej [...].

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

Rühe jest politykiem ambitnym i zdecydowanym, zdaniem wielu jego zwolenników potrafi jak nikt inny wyprowadzić partię z kryzysu.

źródło: NKJP: Urna i kasa, Dziennik Polski, 2000-02-25

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zdecydowany
zdecydowany
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowana
D. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanej
C. zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanej
B. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowaną
N. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowaną
Ms. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zdecydowani
zdecydowani
zdecydowane
zdecydowane
D. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
C. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
B. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowane
N. zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
Ms. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych

1.b świadczący o stanowczości

Definicja

świadczący o tym, że ktoś się nie waha i szybko oraz stanowczo podejmuje decyzje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  energiczny, stanowczy
sprzeczne:  niezdecydowany
hiperonimy:  pewny

Połączenia

  • zdecydowany głos, ton; gest, krok, ruch; pogląd; opór, protest, sprzeciw; atak, nacisk, napór; zdecydowana postawa, wola; decyzja, deklaracja, krytyka, odmowa, odpowiedź, opinia; reakcja; akcja, gra, ingerencja, inicjatywa, interwencja, obrona, ofensywa, walka; polityka; reforma; zdecydowane stanowisko; wsparcie; rozwiązanie; zdecydowane działania
  • zdecydowany i energiczny, zdecydowany i jasny, zdecydowany i jednoznaczny, zdecydowany i klarowny, zdecydowany i konsekwentny, zdecydowany i ostry, zdecydowany i radykalny, zdecydowany i skuteczny, zdecydowany i stanowczy, zdecydowany i szybki, zdecydowany i twardy; bezwzględny i zdecydowany, głośny i zdecydowany, natychmiastowy i zdecydowany
  • bardzo zdecydowany

Cytaty

W każdym przypadku pacjent miał wystawić zdecydowaną opinię: zgadza się z daną myślą, czy nie.

źródło: NKJP: (PAP): Moralność z przodu, Dziennik Polski, 2000-05-06

Nazajutrz o godz. 15.30 na tej samej ulicy i w podobny sposób bandyci próbowali napaść na dwie kobiety. Dzięki ich zdecydowanej postawie i pomocy osób trzecich - sprawcy nie osiągnęli celu.

źródło: NKJP: Krzysztof Jakubowski: Kronika kryminalna, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-18

Zacząć muszę od zdecydowanego protestu przeciwko niektórym fałszywym tezom głoszonym przez rząd [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 09.11.1999

Po latach, sama władza, dysponując całym jej aparatem, nie była w stanie zdobyć się na zdecydowane działania w celu spacyfikowania konkurentów.

źródło: NKJP: Ernest Skalski: Portrety, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-01-21

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zdecydowany
zdecydowany
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowana
D. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanej
C. zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanej
B. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowaną
N. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowaną
Ms. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zdecydowani
zdecydowani
zdecydowane
zdecydowane
D. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
C. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
B. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowane
N. zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
Ms. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych

2. gotowy na coś

Definicja

taki, który dokonał wyboru

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  gotowy

Połączenia

  • zdecydowany na interwencję, na podjęcie działań, na walkę; na grę w jakiejś drużynie, na pracę, na udział w czymś; na podpisanie czegoś; na powrót, na pozostanie, na wyjazd; na kupno, na zakup; na aborcję, na śmierć
  • zdecydowany iść, odejść, wyjechać, wyjść; działać, poświęcić się czemuś, walczyć; bronić czegoś, doprowadzić do czegoś, poprzeć coś, przeciwstawić się czemuś; głosować, podpisać coś; kandydować; kupić coś, sprzedać coś
  • absolutnie, całkowicie zdecydowany

Cytaty

[...] Teodor Roosevelt był zdecydowany na budowę kanału w Panamie.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

Jeżeli Rosja będzie zdecydowana prowadzić politykę imperialną, rozbiór Polski — jak podkreśliłem uprzednio — wydaje się nieuchronny [...].

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

Marek był zdecydowany zostać we Francji na stałe. Nawet nie wiedząc, czy będzie tam miał z czego żyć.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

Do chirurga plastyka często zgłaszają się pacjentki, które nie mogą dłużej znieść pewnych defektów swojej urody [...]. Są zdecydowane na zabieg, licząc na radykalną i trwałą poprawę wyglądu.

źródło: NKJP: Andrzej Sankowski, Sławomir Łoń: Sztuka czy medycyna: przewodnik po chirurgii estetycznej, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zdecydowany
zdecydowany
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowana
D. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanej
C. zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanej
B. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowaną
N. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowaną
Ms. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zdecydowani
zdecydowani
zdecydowane
zdecydowane
D. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
C. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
B. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowane
N. zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
Ms. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych

Składnia

bez ograniczeń + zdecydowany +
na CO
szyk: tylko postpozycja
bez ograniczeń + zdecydowany +
BEZOKOLICZNIK
szyk: tylko postpozycja

3. wyraźny

Definicja

taki, który wyodrębnia się w zauważalny sposób

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:  niewyraźny, niezdecydowany

Połączenia

  • zdecydowany kolor, smak; zdecydowane światło
  • zdecydowany w smaku
  • mocny i zdecydowany

Cytaty

Posługiwano się zazwyczaj farbami o mocnych i zdecydowanych kolorach, które położone na szkle mieniły się w niskiej izbie feerią barwnych odcieni.

źródło: NKJP: Andrzej Warzecha: Na szkle malowane, Dziennik Polski, 2000-08-23

Integralną częścią dania jest sos chrzanowy, który winien mieć smak zdecydowany, lecz nie dominujący.

źródło: NKJP: Piotr Adamczewski, Andrzej Garlicki: Raki w kazamatach, Polityka, 2006-04-29

Na wystawie widzimy obrazy z lat 20. i 30., w których kształty są grube, mocno odcięte od tła, wydobyte zdecydowanym światłem.

źródło: NKJP: Dorota Jarecka: Pierwsza po 46 latach wystawa obrazów Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, Gazeta Wyborcza, 1995-07-12

Jak pan widzi, mamy tu wiele bardziej luksusowych alkoholi, ale o tej porze lubię trunki... by tak rzec... zdecydowane w smaku i bukiecie.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zdecydowany
zdecydowany
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowana
D. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanej
C. zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanej
B. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowaną
N. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowaną
Ms. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zdecydowani
zdecydowani
zdecydowane
zdecydowane
D. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
C. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
B. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowane
N. zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
Ms. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych

4. niewątpliwy

Definicja

taki, który nie budzi żadnych wątpliwości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • zdecydowany faworyt, lider, zwycięzca; przeciwnik, zwolennik; kandydat; sukces, triumf; postęp, rozwój, wzrost; spadek; przełom, zwrot; zdecydowana część, mniejszość, większość; przewaga, różnica; poprawa, zmiana; porażka; zdecydowane prowadzenie, zwycięstwo; przyspieszenie; pogorszenie
  • absolutnie zdecydowany

Cytaty

Zdecydowana większość Wilnian to rodziny od wieków tu zamieszkałe.

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1998

Wśród lasów zdecydowaną przewagę mają lasy iglaste.

źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1997

Nie ma w tym turnieju zdecydowanego faworyta. Kilka zespołów gra dobrze, ale poziom jest tak wyrównany, że w następnej rundzie może znaleźć się każdy.

źródło: NKJP: Dariusz Wołowski: Były trener piłkarskiej reprezentacji Argentyny Carlos Bilardo dla „Gazety”, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-07-06

Jefferson i Clinton odnieśli zdecydowane zwycięstwo. [...] uzyskali 162 głosy elektorskie, podczas gdy kandydaci federalistów - Charles Pinckney i Rufus King - tylko 14.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zdecydowany
zdecydowany
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowana
D. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowanej
C. zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanemu
zdecydowanej
B. zdecydowanego
zdecydowanego
zdecydowany
zdecydowane
zdecydowaną
N. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowaną
Ms. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zdecydowani
zdecydowani
zdecydowane
zdecydowane
D. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
C. zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
zdecydowanym
B. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowane
N. zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
zdecydowanymi
Ms. zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych
zdecydowanych

Frazeologizmy

zdecydowany na wszystko
Data ostatniej modyfikacji: 19.03.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj