UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obrać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *obbьrati 'obrać, ściągnąć, zedrzeć, oczyścić; wybrać; wezbrać (nanieść)'

Zob. brać I

1. ziemniaki

Definicja

usunąć łupinę, skórkę lub inną wierzchnią warstwę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

obrać cebulę, cukinię, cytrynę, gruszkę, grzyby, jabłko, jajko, kalarepę, kartofle, pomidory, warzywa; skórkę
obrać na spaghetti, na zupę
obrać z korzonków, z liści, z łupinek, z łuski, z ości, ze skorupek, ze skorupy, ze skórki
obrać starannie; do czysta
trzeba obrać
obrać i opłukać, obrać i pokrajać w cząstki, obrać i pokroić w plastry, obrać i posiekać, obrać i poszatkować, obrać i ugotować, obrać i włożyć do garnka, obrać i wydrążyć gniazda nasienne, obrać i zemleć; oczyścić i obrać, sparzyć i obrać, ugotować, obrać i przekroić; obrane i pokrajane, obrane i podzielone na ćwiartki, obrane i przecięte na pół, obrane i wydrążone, obrane i wymoczone, obrane i wymyte

Cytaty

Żona mówiła, że [pomidory] trzeba sparzyć wrzątkiem i obrać ze skórki, ale on chciał poczuć smak zapamiętany w dzieciństwie.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Co niektórzy próbowali wywabić atramentową plamę domowym sposobem: gotowane jajko na miękko po obraniu ze skorupy przykładano do plamy.

źródło: NKJP: Eugenia Czyż: Kącik wspomnień, Nakielski Czas, 2006-08-30

Cytryny wyszorować szczoteczką pod bieżącą wodą, cienko obrać skórkę i drobno ją pokroić.

źródło: NKJP: Zaprosili nas Jolanta i Bolesław Marschallowie, Kuchnia, 1998, prasa

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obiorę	obierzemy
2 os.	obierzesz	obierzecie
3 os.	obierze	obiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałem +(e)m obrał	obrałam +(e)m obrała	obrałom +(e)m obrało	obraliśmy +(e)śmy obrali	obrałyśmy +(e)śmy obrały
2 os.	obrałeś +(e)ś obrał	obrałaś +(e)ś obrała	obrałoś +(e)ś obrało	obraliście +(e)ście obrali	obrałyście +(e)ście obrały
3 os.	obrał	obrała	obrało	obrali	obrały

bezosobnik: obrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obierzmy
2 os.	obierz	obierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałbym bym obrał	obrałabym bym obrała	obrałobym bym obrało	obralibyśmy byśmy obrali	obrałybyśmy byśmy obrały
2 os.	obrałbyś byś obrał	obrałabyś byś obrała	obrałobyś byś obrało	obralibyście byście obrali	obrałybyście byście obrały
3 os.	obrałby by obrał	obrałaby by obrała	obrałoby by obrało	obraliby by obrali	obrałyby by obrały

bezosobnik: obrano by

bezokolicznik: obrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obrawszy

gerundium: obranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obranie	obrania
D.	obrania	obrań
C.	obraniu	obraniom
B.	obranie	obrania
N.	obraniem	obraniami
Ms.	obraniu	obraniach
W.	obranie	obrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: obrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obrany	obrany	obrany	obrane	obrana
D.	obranego	obranego	obranego	obranego	obranej
C.	obranemu	obranemu	obranemu	obranemu	obranej
B.	obranego	obranego	obrany	obrane	obraną
N.	obranym	obranym	obranym	obranym	obraną
Ms.	obranym	obranym	obranym	obranym	obranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obrani	obrani	obrane	obrane
D.	obranych	obranych	obranych	obranych
C.	obranym	obranym	obranym	obranym
B.	obranych	obranych	obranych	obrane
N.	obranymi	obranymi	obranymi	obranymi
Ms.	obranych	obranych	obranych	obranych

odpowiednik aspektowy: obierać

Składnia

Rz_osobowy

obrać

CO + (z CZEGO)

2. z owoców

Definicja

zdjąć coś z kogoś lub z czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

obrać gałązkę
obrać z owoców

Cytaty

Dziecko zasypia, a dorośli, już z obranym z waty i rozebranym w przedpokoju z futra Klary stryjem Guciem, siedzą dalej przy stole, łupiąc orzechy i popijając kompot.

źródło: NKJP: Święta i dzieci, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-12-24

Markiz wyrzucił przez okno obraną z owoców gałązkę winogron.

źródło: NKJP: (ECZ): Będzie słonecznie, Dziennik Polski - Podhale, 2001-08-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obiorę	obierzemy
2 os.	obierzesz	obierzecie
3 os.	obierze	obiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałem +(e)m obrał	obrałam +(e)m obrała	obrałom +(e)m obrało	obraliśmy +(e)śmy obrali	obrałyśmy +(e)śmy obrały
2 os.	obrałeś +(e)ś obrał	obrałaś +(e)ś obrała	obrałoś +(e)ś obrało	obraliście +(e)ście obrali	obrałyście +(e)ście obrały
3 os.	obrał	obrała	obrało	obrali	obrały

bezosobnik: obrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obierzmy
2 os.	obierz	obierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałbym bym obrał	obrałabym bym obrała	obrałobym bym obrało	obralibyśmy byśmy obrali	obrałybyśmy byśmy obrały
2 os.	obrałbyś byś obrał	obrałabyś byś obrała	obrałobyś byś obrało	obralibyście byście obrali	obrałybyście byście obrały
3 os.	obrałby by obrał	obrałaby by obrała	obrałoby by obrało	obraliby by obrali	obrałyby by obrały

bezosobnik: obrano by

bezokolicznik: obrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obrawszy

gerundium: obranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obranie	obrania
D.	obrania	obrań
C.	obraniu	obraniom
B.	obranie	obrania
N.	obraniem	obraniami
Ms.	obraniu	obraniach
W.	obranie	obrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: obrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obrany	obrany	obrany	obrane	obrana
D.	obranego	obranego	obranego	obranego	obranej
C.	obranemu	obranemu	obranemu	obranemu	obranej
B.	obranego	obranego	obrany	obrane	obraną
N.	obranym	obranym	obranym	obranym	obraną
Ms.	obranym	obranym	obranym	obranym	obranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obrani	obrani	obrane	obrane
D.	obranych	obranych	obranych	obranych
C.	obranym	obranym	obranym	obranym
B.	obranych	obranych	obranych	obrane
N.	obranymi	obranymi	obranymi	obranymi
Ms.	obranych	obranych	obranych	obranych

odpowiednik aspektowy: obierać

Składnia

Rz_osobowy

obrać

KOGO/CO + z CZEGO

3. z fantazji

Definicja

pozbawić czegoś ważnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pozbawić

Połączenia

obrać z fantazji

Cytaty

Widząc, że sprytny szwagier prawie do cna obrał ich z mienia, uderzyli w wielki lament.

źródło: KWSJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Akuratni aż do przegięcia, obrani z fantazji i poczucia humoru, żyjący wyłącznie po to, żeby wymuszać na innych przestrzeganie prawa. Nie wiem: misja czy obłęd? A może obłędna misja?

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obiorę	obierzemy
2 os.	obierzesz	obierzecie
3 os.	obierze	obiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałem +(e)m obrał	obrałam +(e)m obrała	obrałom +(e)m obrało	obraliśmy +(e)śmy obrali	obrałyśmy +(e)śmy obrały
2 os.	obrałeś +(e)ś obrał	obrałaś +(e)ś obrała	obrałoś +(e)ś obrało	obraliście +(e)ście obrali	obrałyście +(e)ście obrały
3 os.	obrał	obrała	obrało	obrali	obrały

bezosobnik: obrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obierzmy
2 os.	obierz	obierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałbym bym obrał	obrałabym bym obrała	obrałobym bym obrało	obralibyśmy byśmy obrali	obrałybyśmy byśmy obrały
2 os.	obrałbyś byś obrał	obrałabyś byś obrała	obrałobyś byś obrało	obralibyście byście obrali	obrałybyście byście obrały
3 os.	obrałby by obrał	obrałaby by obrała	obrałoby by obrało	obraliby by obrali	obrałyby by obrały

bezosobnik: obrano by

bezokolicznik: obrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obrawszy

gerundium: obranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obranie	obrania
D.	obrania	obrań
C.	obraniu	obraniom
B.	obranie	obrania
N.	obraniem	obraniami
Ms.	obraniu	obraniach
W.	obranie	obrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: obrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obrany	obrany	obrany	obrane	obrana
D.	obranego	obranego	obranego	obranego	obranej
C.	obranemu	obranemu	obranemu	obranemu	obranej
B.	obranego	obranego	obrany	obrane	obraną
N.	obranym	obranym	obranym	obranym	obraną
Ms.	obranym	obranym	obranym	obranym	obranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obrani	obrani	obrane	obrane
D.	obranych	obranych	obranych	obranych
C.	obranym	obranym	obranym	obranym
B.	obranych	obranych	obranych	obrane
N.	obranymi	obranymi	obranymi	obranymi
Ms.	obranych	obranych	obranych	obranych

odpowiednik aspektowy: obierać

Składnia

obrać

KOGO/CO + z CZEGO

4. cel

Definicja

zdecydować się na jedną z wielu możliwości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wybrać

Połączenia

obrać azymut, cel, drogę, dyscyplinę, formę, hasło, kierunek, koncepcję, kryteria, kurs, linię, metodę, model, nazwę, opcję, powołanie, pracę, program, punkt widzenia, rolę, scenariusz, sposób, siedzibę, specjalność, standardy, strategię, stylistykę, ścieżkę, taktykę, temat, termin, trasę, tryb pracy, wariant, zawód
obrać jako cel, jako dewizę życiową, jako kierunek, jako priorytet, jako teren działania
obrać na miejsce pracy, na rezydencję, na siedlisko, na siedzibę; na początku
obrać przed laty
obrać z powodzeniem
obrać za bazę wypadową, za cel, za kwaterę, za priorytet, za profesję, za przedmiot, za punkt wyjścia, za sens życia, za siedzibę, za ulubione miejsce, za temat, za wzorzec, za zadanie
obrać chętnie, dowolnie, nagle, niewłaściwie, prędko, trafnie, właściwie
chcieć, móc, musieć, potrafić obrać; należy obrać
obrana i opracowana metoda, obrana i przestrzegana zasada; realizować i obrać

Cytaty

	Cel postawili sobie szczytny, jedynie metody obrali szokujące. „Milczeć, nie dyskutować”, brr! źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007
	Być może na początku naszych refleksji „pełnia” ta nie jest całkiem widoczna. W takim razie obierzemy jako nić przewodnią badań coś, co narzuca się najbardziej, co jest „najbliższe”. źródło: NKJP: Józef Tischner: Świat ludzkiej nadziei: wybór szkiców filozoficznych 1966-1975, 1975
	Były to czasy rozkwitu osobliwych stowarzyszeń, takich jak Towarzystwo Krzewienia Występku, Klub Ognia Piekielnego czy owo Stowarzyszenie Poskramiania Cnoty, które obrało na siedzibę Brighton. źródło: NKJP: Jan Gondowicz: Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1993-03-12
	Dzięki gminie Kraków związek, który obrał sobie za priorytet realizację inwestycji proekologicznych, miałby także większą siłę przebicia w kręgach decyzyjnych. źródło: NKJP: (GM): Działa, nie działa? Dziennik Polski - Oświęcim, 2001-08-20
	Poprzez akcje strajkowe próbuje się nas zepchnąć z obranej drogi postępowania. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.05.1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obiorę	obierzemy
2 os.	obierzesz	obierzecie
3 os.	obierze	obiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałem +(e)m obrał	obrałam +(e)m obrała	obrałom +(e)m obrało	obraliśmy +(e)śmy obrali	obrałyśmy +(e)śmy obrały
2 os.	obrałeś +(e)ś obrał	obrałaś +(e)ś obrała	obrałoś +(e)ś obrało	obraliście +(e)ście obrali	obrałyście +(e)ście obrały
3 os.	obrał	obrała	obrało	obrali	obrały

bezosobnik: obrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obierzmy
2 os.	obierz	obierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałbym bym obrał	obrałabym bym obrała	obrałobym bym obrało	obralibyśmy byśmy obrali	obrałybyśmy byśmy obrały
2 os.	obrałbyś byś obrał	obrałabyś byś obrała	obrałobyś byś obrało	obralibyście byście obrali	obrałybyście byście obrały
3 os.	obrałby by obrał	obrałaby by obrała	obrałoby by obrało	obraliby by obrali	obrałyby by obrały

bezosobnik: obrano by

bezokolicznik: obrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obrawszy

gerundium: obranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obranie	obrania
D.	obrania	obrań
C.	obraniu	obraniom
B.	obranie	obrania
N.	obraniem	obraniami
Ms.	obraniu	obraniach
W.	obranie	obrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: obrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obrany	obrany	obrany	obrane	obrana
D.	obranego	obranego	obranego	obranego	obranej
C.	obranemu	obranemu	obranemu	obranemu	obranej
B.	obranego	obranego	obrany	obrane	obraną
N.	obranym	obranym	obranym	obranym	obraną
Ms.	obranym	obranym	obranym	obranym	obranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obrani	obrani	obrane	obrane
D.	obranych	obranych	obranych	obranych
C.	obranym	obranym	obranym	obranym
B.	obranych	obranych	obranych	obrane
N.	obranymi	obranymi	obranymi	obranymi
Ms.	obranych	obranych	obranych	obranych

odpowiednik aspektowy: obierać

Składnia

Rz_osobowy

obrać

CO + (jako CO | na CO | za CO)

5. papieża

Definicja

książk.

wspólnie wyznaczyć do pełnienia jakiejś funkcji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wybrać

Połączenia

obrać atamana, dyrektora, następcę, szefową
obrać burmistrzem, hetmanem, królem, kuratorem, papieżem, patronem, prezesem, prezydentem, skarbnikiem, sołtysem
obrać na patrona, na patronkę
obrać za inwestora strategicznego, za kapitana, za patrona, za patronkę, za pomocnika, za powierniczkę, za prezesa

Cytaty

	Oblegani byli przez ordę budziacką, a w trakcie zaciętych walk zginął nieszczęśliwie hetman Doroszeńko. Kozacy obrali nowego atamana Mojrzenicę i nacierali dalej. źródło: NKJP: Między ordą a chanatem, Dziennik Polski - Magazyn, 2001-12-28
	Po śmierci Bonifacego VIII i krótkim pontyfikacie jego następcy, Benedykta XI (1303-1304), został obrany na papieża, dzięki poparciu króla, arcybiskup Bordeaux, Francuz Rajmund Bertrand, który przybrał imię Klemensa V (1305-1314). źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
	Od rana do Podola-Górowej z całego kraju zjeżdżały delegacje ze szkół, które za patrona obrały sobie papieża Polaka. źródło: NKJP: Papieska rodzina, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2001-03-31
	[...] naród polski obrał go prezydentem Rzeczypospolitej. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obiorę	obierzemy
2 os.	obierzesz	obierzecie
3 os.	obierze	obiorą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałem +(e)m obrał	obrałam +(e)m obrała	obrałom +(e)m obrało	obraliśmy +(e)śmy obrali	obrałyśmy +(e)śmy obrały
2 os.	obrałeś +(e)ś obrał	obrałaś +(e)ś obrała	obrałoś +(e)ś obrało	obraliście +(e)ście obrali	obrałyście +(e)ście obrały
3 os.	obrał	obrała	obrało	obrali	obrały

bezosobnik: obrano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obierzmy
2 os.	obierz	obierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obrałbym bym obrał	obrałabym bym obrała	obrałobym bym obrało	obralibyśmy byśmy obrali	obrałybyśmy byśmy obrały
2 os.	obrałbyś byś obrał	obrałabyś byś obrała	obrałobyś byś obrało	obralibyście byście obrali	obrałybyście byście obrały
3 os.	obrałby by obrał	obrałaby by obrała	obrałoby by obrało	obraliby by obrali	obrałyby by obrały

bezosobnik: obrano by

bezokolicznik: obrać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obrawszy

gerundium: obranie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obranie	obrania
D.	obrania	obrań
C.	obraniu	obraniom
B.	obranie	obrania
N.	obraniem	obraniami
Ms.	obraniu	obraniach
W.	obranie	obrania

imiesłów przymiotnikowy bierny: obrany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obrany	obrany	obrany	obrane	obrana
D.	obranego	obranego	obranego	obranego	obranej
C.	obranemu	obranemu	obranemu	obranemu	obranej
B.	obranego	obranego	obrany	obrane	obraną
N.	obranym	obranym	obranym	obranym	obraną
Ms.	obranym	obranym	obranym	obranym	obranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obrani	obrani	obrane	obrane
D.	obranych	obranych	obranych	obranych
C.	obranym	obranym	obranym	obranym
B.	obranych	obranych	obranych	obrane
N.	obranymi	obranymi	obranymi	obranymi
Ms.	obranych	obranych	obranych	obranych

odpowiednik aspektowy: obierać

Składnia

Rz_osobowy	+	obrać	+	KOGO + (KIM)
Rz_osobowy	+	obrać	+	KOGO + (na KOGO \| za KOGO)

Frazeologizmy

ktoś obrał lepszą cząstkę

Data ostatniej modyfikacji: 17.10.2010