Chronologizacja
W SJPDor cytowane z pism B. Prusa (1847-1912).
Pochodzenie
Zob. trzymać
Definicja
Wymowa
[pofstszymywać sie ] lub pot. [pofsszczymywać sie ], lub pot. [pofszczszymywać sie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | hamować się | |
hiperonimy: | opanowywać się |
Połączenia
- powstrzymywać się siłą woli
- powstrzymywać się od działania, od komentarzy, od łez, od ocen, od palenia, od picia, od płaczu, od pytania, od pracy, od przemocy, od śmiechu, od udziału w czymś
- powstrzymywać się przed agresją, przed zrobieniem czegoś
- powstrzymywać się z trudem, z wysiłkiem
- powstrzymywać się długo
- musieć, nie móc, nie potrafić, nie umieć, woleć powstrzymywać się
Cytaty
Agnieszka z trudem powstrzymywała się, by nie odpowiedzieć wybuchem na moje wrzaski. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |
|
[...] całą siłą woli powstrzymywał się przed padnięciem na kolana i żebraniem o pomoc. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
|
Była to oczywiście pochwała na wyrost, którą Dyna skwitował niechętnym mruknięciem, powstrzymując się jednak od komentarza. źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009 |
|
Protestanci generalnie nie uznają odpustów, kultu świętych, ich relikwii i wizerunków ani postu w rozumieniu powstrzymywania się od spożywania potraw mięsnych, przywiązują natomiast dużą wagę do śpiewanych w trakcie nabożeństw psalmów i pieśni. źródło: NKJP: Tygodnik Ciechanowski, 2007-03-13 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
powstrzymuję się |
powstrzymujemy się |
|||
2 os. |
powstrzymujesz się |
powstrzymujecie się |
|||
3 os. |
powstrzymuje się |
powstrzymują się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
powstrzymywałem się +(e)m się powstrzymywał |
powstrzymywałam się +(e)m się powstrzymywała |
powstrzymywałom się +(e)m się powstrzymywało |
powstrzymywaliśmy się +(e)śmy się powstrzymywali |
powstrzymywałyśmy się +(e)śmy się powstrzymywały |
2 os. |
powstrzymywałeś się +(e)ś się powstrzymywał |
powstrzymywałaś się +(e)ś się powstrzymywała |
powstrzymywałoś się +(e)ś się powstrzymywało |
powstrzymywaliście się +(e)ście się powstrzymywali |
powstrzymywałyście się +(e)ście się powstrzymywały |
3 os. |
powstrzymywał się |
powstrzymywała się |
powstrzymywało się |
powstrzymywali się |
powstrzymywały się |
bezosobnik: powstrzymywano się
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę się powstrzymywał będę się powstrzymywać |
będę się powstrzymywała będę się powstrzymywać |
będę się powstrzymywało będę się powstrzymywać |
będziemy się powstrzymywali będziemy się powstrzymywać |
będziemy się powstrzymywały będziemy się powstrzymywać |
2 os. |
będziesz się powstrzymywał będziesz się powstrzymywać |
będziesz się powstrzymywała będziesz się powstrzymywać |
będziesz się powstrzymywało będziesz się powstrzymywać |
będziecie się powstrzymywali będziecie się powstrzymywać |
będziecie się powstrzymywały będziecie się powstrzymywać |
3 os. |
będzie się powstrzymywał będzie się powstrzymywać |
będzie się powstrzymywała będzie się powstrzymywać |
będzie się powstrzymywało będzie się powstrzymywać |
będą się powstrzymywali będą się powstrzymywać |
będą się powstrzymywały będą się powstrzymywać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
powstrzymujmy się |
|
2 os. |
powstrzymuj się |
powstrzymujcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
powstrzymywałbym się bym się powstrzymywał |
powstrzymywałabym się bym się powstrzymywała |
powstrzymywałobym się bym się powstrzymywało |
powstrzymywalibyśmy się byśmy się powstrzymywali |
powstrzymywałybyśmy się byśmy się powstrzymywały |
2 os. |
powstrzymywałbyś się byś się powstrzymywał |
powstrzymywałabyś się byś się powstrzymywała |
powstrzymywałobyś się byś się powstrzymywało |
powstrzymywalibyście się byście się powstrzymywali |
powstrzymywałybyście się byście się powstrzymywały |
3 os. |
powstrzymywałby się by się powstrzymywał |
powstrzymywałaby się by się powstrzymywała |
powstrzymywałoby się by się powstrzymywało |
powstrzymywaliby się by się powstrzymywali |
powstrzymywałyby się by się powstrzymywały |
bezosobnik: powstrzymywano by się
bezokolicznik: powstrzymywać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
powstrzymując się
gerundium: powstrzymywanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | powstrzymywanie się |
powstrzymywania się |
D. | powstrzymywania się |
powstrzymywań się |
C. | powstrzymywaniu się |
powstrzymywaniom się |
B. | powstrzymywanie się |
powstrzymywania się |
N. | powstrzymywaniem się |
powstrzymywaniami się |
Ms. | powstrzymywaniu się |
powstrzymywaniach się |
W. | powstrzymywanie się |
powstrzymywania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: powstrzymujący się
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | powstrzymujący się |
powstrzymujący się |
powstrzymujący się |
powstrzymujące się |
powstrzymująca się |
D. | powstrzymującego się |
powstrzymującego się |
powstrzymującego się |
powstrzymującego się |
powstrzymującej się |
C. | powstrzymującemu się |
powstrzymującemu się |
powstrzymującemu się |
powstrzymującemu się |
powstrzymującej się |
B. | powstrzymującego się |
powstrzymującego się |
powstrzymujący się |
powstrzymujące się |
powstrzymującą się |
N. | powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującą się |
Ms. | powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującej się |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | powstrzymujący się |
powstrzymujący się |
powstrzymujące się |
powstrzymujące się |
D. | powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
C. | powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
powstrzymującym się |
B. | powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
powstrzymujące się |
N. | powstrzymującymi się |
powstrzymującymi się |
powstrzymującymi się |
powstrzymującymi się |
Ms. | powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
powstrzymujących się |
odpowiednik aspektowy: powstrzymać się
Składnia
+ | powstrzymywać się | + |
przed CZYM | od CZEGO +
(by) BEZOKOLICZNIK
|