Chronologizacja
Pochodzenie
ogsł. *orz-tačati (sę)
Zob. toczyć
1. o widoku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni
Relacje znaczeniowe
synonimy: | rozpościerać się |
Połączenia
- krajobraz, morze, panorama, polana, pole, puszcza, step, widok roztacza się
- roztaczać się przed kimś, przed czyimiś oczami
- roztaczać się z gabinetu, z góry, z okna, z peronu, z pokładu, ze szczytu, z tarasu, z wieży, z wierzchołka, ze wzgórza
Cytaty
Z zarośli na skraju lasu roztaczał się widok na rozległy wyrąb, na ustawione w równe sągi pnie. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001 |
|
Z okien roztaczał się naprawdę wspaniały widok na Rzym. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008 |
|
Przed nim bowiem roztaczała się wzdłuż fosy prawdziwa dżungla pokrzyw, tak gęsta, że trudno było przedrzeć się przez nią. źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962 |
|
Wokół roztaczał się step. W powietrzu rozgrzany wisiał piołun. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
roztaczam się |
roztaczamy się |
|||
2 os. |
roztaczasz się |
roztaczacie się |
|||
3 os. |
roztacza się |
roztaczają się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
roztaczałem się +(e)m się roztaczał |
roztaczałam się +(e)m się roztaczała |
roztaczałom się +(e)m się roztaczało |
roztaczaliśmy się +(e)śmy się roztaczali |
roztaczałyśmy się +(e)śmy się roztaczały |
2 os. |
roztaczałeś się +(e)ś się roztaczał |
roztaczałaś się +(e)ś się roztaczała |
roztaczałoś się +(e)ś się roztaczało |
roztaczaliście się +(e)ście się roztaczali |
roztaczałyście się +(e)ście się roztaczały |
3 os. |
roztaczał się |
roztaczała się |
roztaczało się |
roztaczali się |
roztaczały się |
bezosobnik: roztaczano się
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę się roztaczał będę się roztaczać |
będę się roztaczała będę się roztaczać |
będę się roztaczało będę się roztaczać |
będziemy się roztaczali będziemy się roztaczać |
będziemy się roztaczały będziemy się roztaczać |
2 os. |
będziesz się roztaczał będziesz się roztaczać |
będziesz się roztaczała będziesz się roztaczać |
będziesz się roztaczało będziesz się roztaczać |
będziecie się roztaczali będziecie się roztaczać |
będziecie się roztaczały będziecie się roztaczać |
3 os. |
będzie się roztaczał będzie się roztaczać |
będzie się roztaczała będzie się roztaczać |
będzie się roztaczało będzie się roztaczać |
będą się roztaczali będą się roztaczać |
będą się roztaczały będą się roztaczać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
roztaczajmy się |
|
2 os. |
roztaczaj się |
roztaczajcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
roztaczałbym się bym się roztaczał |
roztaczałabym się bym się roztaczała |
roztaczałobym się bym się roztaczało |
roztaczalibyśmy się byśmy się roztaczali |
roztaczałybyśmy się byśmy się roztaczały |
2 os. |
roztaczałbyś się byś się roztaczał |
roztaczałabyś się byś się roztaczała |
roztaczałobyś się byś się roztaczało |
roztaczalibyście się byście się roztaczali |
roztaczałybyście się byście się roztaczały |
3 os. |
roztaczałby się by się roztaczał |
roztaczałaby się by się roztaczała |
roztaczałoby się by się roztaczało |
roztaczaliby się by się roztaczali |
roztaczałyby się by się roztaczały |
bezosobnik: roztaczano by się
bezokolicznik: roztaczać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
roztaczając się
gerundium: roztaczanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | roztaczanie się |
roztaczania się |
D. | roztaczania się |
roztaczań się |
C. | roztaczaniu się |
roztaczaniom się |
B. | roztaczanie się |
roztaczania się |
N. | roztaczaniem się |
roztaczaniami się |
Ms. | roztaczaniu się |
roztaczaniach się |
W. | roztaczanie się |
roztaczania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: roztaczający się
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | roztaczający się |
roztaczający się |
roztaczający się |
roztaczające się |
roztaczająca się |
D. | roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczającej się |
C. | roztaczającemu się |
roztaczającemu się |
roztaczającemu się |
roztaczającemu się |
roztaczającej się |
B. | roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczający się |
roztaczające się |
roztaczającą się |
N. | roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającą się |
Ms. | roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającej się |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | roztaczający się |
roztaczający się |
roztaczające się |
roztaczające się |
D. | roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
C. | roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
B. | roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczające się |
N. | roztaczającymi się |
roztaczającymi się |
roztaczającymi się |
roztaczającymi się |
Ms. | roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
odpowiednik aspektowy: roztoczyć się
Składnia
Rznieżywotny | + | roztaczać się | + |
GDZIE
|
Rznieżywotny | + | roztaczać się | + |
SKĄD
|
2. o kryzysie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
synonimy: | rozprzestrzeniać się |
Połączenia
- kryzys, recesja, spokój, woń, zapach roztacza się
Cytaty
Były to kwiaty, w całym pokoju roztaczał się ich zapach. źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997 |
|
Boże Narodzenie to najweselsze i najbardziej wzruszające święta. Wszyscy cenimy sobie ich specyficzny klimat, który roztacza się przez wiele dni. źródło: NKJP: (iob), (bea): Jasełka przedszkolaków, Tygodnik Rybnicki, 2008-12-23 |
|
Oni byli ludźmi wiary, a oto wokół nich roztaczał się świat pogaństwa. Człowiek wiary był biały, poganin - czarny. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Wojna futbolowa, 2005 |
|
Któraś z pielęgniarek, sądząc po czepku i roztaczającej się wokół atmosferze ważności oddziałowa, spytała czy to poród, czy kpina, bo nie byłam w stanie leżeć na plecach. źródło: NKJP: Monika Rakusa: 39,9, 2008 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
roztaczam się |
roztaczamy się |
|||
2 os. |
roztaczasz się |
roztaczacie się |
|||
3 os. |
roztacza się |
roztaczają się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
roztaczałem się +(e)m się roztaczał |
roztaczałam się +(e)m się roztaczała |
roztaczałom się +(e)m się roztaczało |
roztaczaliśmy się +(e)śmy się roztaczali |
roztaczałyśmy się +(e)śmy się roztaczały |
2 os. |
roztaczałeś się +(e)ś się roztaczał |
roztaczałaś się +(e)ś się roztaczała |
roztaczałoś się +(e)ś się roztaczało |
roztaczaliście się +(e)ście się roztaczali |
roztaczałyście się +(e)ście się roztaczały |
3 os. |
roztaczał się |
roztaczała się |
roztaczało się |
roztaczali się |
roztaczały się |
bezosobnik: roztaczano się
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę się roztaczał będę się roztaczać |
będę się roztaczała będę się roztaczać |
będę się roztaczało będę się roztaczać |
będziemy się roztaczali będziemy się roztaczać |
będziemy się roztaczały będziemy się roztaczać |
2 os. |
będziesz się roztaczał będziesz się roztaczać |
będziesz się roztaczała będziesz się roztaczać |
będziesz się roztaczało będziesz się roztaczać |
będziecie się roztaczali będziecie się roztaczać |
będziecie się roztaczały będziecie się roztaczać |
3 os. |
będzie się roztaczał będzie się roztaczać |
będzie się roztaczała będzie się roztaczać |
będzie się roztaczało będzie się roztaczać |
będą się roztaczali będą się roztaczać |
będą się roztaczały będą się roztaczać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
roztaczajmy się |
|
2 os. |
roztaczaj się |
roztaczajcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
roztaczałbym się bym się roztaczał |
roztaczałabym się bym się roztaczała |
roztaczałobym się bym się roztaczało |
roztaczalibyśmy się byśmy się roztaczali |
roztaczałybyśmy się byśmy się roztaczały |
2 os. |
roztaczałbyś się byś się roztaczał |
roztaczałabyś się byś się roztaczała |
roztaczałobyś się byś się roztaczało |
roztaczalibyście się byście się roztaczali |
roztaczałybyście się byście się roztaczały |
3 os. |
roztaczałby się by się roztaczał |
roztaczałaby się by się roztaczała |
roztaczałoby się by się roztaczało |
roztaczaliby się by się roztaczali |
roztaczałyby się by się roztaczały |
bezosobnik: roztaczano by się
bezokolicznik: roztaczać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
roztaczając się
gerundium: roztaczanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | roztaczanie się |
roztaczania się |
D. | roztaczania się |
roztaczań się |
C. | roztaczaniu się |
roztaczaniom się |
B. | roztaczanie się |
roztaczania się |
N. | roztaczaniem się |
roztaczaniami się |
Ms. | roztaczaniu się |
roztaczaniach się |
W. | roztaczanie się |
roztaczania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: roztaczający się
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | roztaczający się |
roztaczający się |
roztaczający się |
roztaczające się |
roztaczająca się |
D. | roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczającej się |
C. | roztaczającemu się |
roztaczającemu się |
roztaczającemu się |
roztaczającemu się |
roztaczającej się |
B. | roztaczającego się |
roztaczającego się |
roztaczający się |
roztaczające się |
roztaczającą się |
N. | roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającą się |
Ms. | roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającej się |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | roztaczający się |
roztaczający się |
roztaczające się |
roztaczające się |
D. | roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
C. | roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
roztaczającym się |
B. | roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczające się |
N. | roztaczającymi się |
roztaczającymi się |
roztaczającymi się |
roztaczającymi się |
Ms. | roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
roztaczających się |
odpowiednik aspektowy: roztoczyć się
Składnia
Rznieżywotny | + | roztaczać się | + |
![]() |