UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

staczać się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Zob. toczyć , ciec

1. o beczce

Definicja

przesuwać się po czymś niżej, obracając się wokół własnej osi

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

turlać się

Połączenia

staczać się stokiem, urwiskiem, zboczem
staczać się do jeziora, do rzeki, do szybu, do wody
staczać się na podłogę, na ziemię
staczać się po kamieniach, po stoku, po zboczu
staczać się w dół, w przepaść
staczać się z góry, z nasypu, z pagórka, ze schodów, ze skarpy, ze stoku, z wiaduktu, ze wzgórza, ze zbocza

Cytaty

	Wiatr niósł ziarna piachu. Staczały się z dachów, uderzały w twarz. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Kilkoma susami przesadził uliczkę Stacyjną, po której bruku staczał się w dół szeleszczący kłąb starej gazety. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959
	Kiedy wchodziła po schodach, pękła jedna z siatek i cała jej zawartość wypadła na stopnie. Ewa stała zrezygnowana i patrzyła, jak puszki z jedzeniem dla kota staczają się po schodach. źródło: NKJP: Laura Miller: Nie bądź ofiarą, Cosmopolitan, nr 9, 1999
	Staczał się po urwistym zboczu, chwytając dłońmi kolczaste gałęzie. źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	staczam się	staczamy się
2 os.	staczasz się	staczacie się
3 os.	stacza się	staczają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	staczałem się +(e)m się staczał	staczałam się +(e)m się staczała	staczałom się +(e)m się staczało	staczaliśmy się +(e)śmy się staczali	staczałyśmy się +(e)śmy się staczały
2 os.	staczałeś się +(e)ś się staczał	staczałaś się +(e)ś się staczała	staczałoś się +(e)ś się staczało	staczaliście się +(e)ście się staczali	staczałyście się +(e)ście się staczały
3 os.	staczał się	staczała się	staczało się	staczali się	staczały się

bezosobnik: staczano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się staczał będę się staczać	będę się staczała będę się staczać	będę się staczało będę się staczać	będziemy się staczali będziemy się staczać	będziemy się staczały będziemy się staczać
2 os.	będziesz się staczał będziesz się staczać	będziesz się staczała będziesz się staczać	będziesz się staczało będziesz się staczać	będziecie się staczali będziecie się staczać	będziecie się staczały będziecie się staczać
3 os.	będzie się staczał będzie się staczać	będzie się staczała będzie się staczać	będzie się staczało będzie się staczać	będą się staczali będą się staczać	będą się staczały będą się staczać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		staczajmy się
2 os.	staczaj się	staczajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	staczałbym się bym się staczał	staczałabym się bym się staczała	staczałobym się bym się staczało	staczalibyśmy się byśmy się staczali	staczałybyśmy się byśmy się staczały
2 os.	staczałbyś się byś się staczał	staczałabyś się byś się staczała	staczałobyś się byś się staczało	staczalibyście się byście się staczali	staczałybyście się byście się staczały
3 os.	staczałby się by się staczał	staczałaby się by się staczała	staczałoby się by się staczało	staczaliby się by się staczali	staczałyby się by się staczały

bezosobnik: staczano by się

bezokolicznik: staczać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: staczając się

gerundium: staczanie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	staczanie się	staczania się
D.	staczania się	staczań się
C.	staczaniu się	staczaniom się
B.	staczanie się	staczania się
N.	staczaniem się	staczaniami się
Ms.	staczaniu się	staczaniach się
W.	staczanie się	staczania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: staczający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	staczający się	staczający się	staczający się	staczające się	staczająca się
D.	staczającego się	staczającego się	staczającego się	staczającego się	staczającej się
C.	staczającemu się	staczającemu się	staczającemu się	staczającemu się	staczającej się
B.	staczającego się	staczającego się	staczający się	staczające się	staczającą się
N.	staczającym się	staczającym się	staczającym się	staczającym się	staczającą się
Ms.	staczającym się	staczającym się	staczającym się	staczającym się	staczającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	staczający się	staczający się	staczające się	staczające się
D.	staczających się	staczających się	staczających się	staczających się
C.	staczającym się	staczającym się	staczającym się	staczającym się
B.	staczających się	staczających się	staczających się	staczające się
N.	staczającymi się	staczającymi się	staczającymi się	staczającymi się
Ms.	staczających się	staczających się	staczających się	staczających się

odpowiednik aspektowy: stoczyć się

Składnia

+	staczać się	+	CZYM
+	staczać się	+	SKĄD
+	staczać się	+	DOKĄD

2. o gospodarce