UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

porządny

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	porządny	porządny	porządny	porządne	porządna
D.	porządnego	porządnego	porządnego	porządnego	porządnej
C.	porządnemu	porządnemu	porządnemu	porządnemu	porządnej
B.	porządnego	porządnego	porządny	porządne	porządną
N.	porządnym	porządnym	porządnym	porządnym	porządną
Ms.	porządnym	porządnym	porządnym	porządnym	porządnej
W.	porządny	porządny	porządny	porządne	porządna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	porządni	porządni	porządne	porządne
D.	porządnych	porządnych	porządnych	porządnych
C.	porządnym	porządnym	porządnym	porządnym
B.	porządnych	porządnych	porządnych	porządne
N.	porządnymi	porządnymi	porządnymi	porządnymi
Ms.	porządnych	porządnych	porządnych	porządnych
W.	porządni	porządni	porządne	porządne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	porządniejszy	porządniejszy	porządniejszy	porządniejsze	porządniejsza
D.	porządniejszego	porządniejszego	porządniejszego	porządniejszego	porządniejszej
C.	porządniejszemu	porządniejszemu	porządniejszemu	porządniejszemu	porządniejszej
B.	porządniejszego	porządniejszego	porządniejszy	porządniejsze	porządniejszą
N.	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszą
Ms.	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	porządniejsi	porządniejsi	porządniejsze	porządniejsze
D.	porządniejszych	porządniejszych	porządniejszych	porządniejszych
C.	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszym	porządniejszym
B.	porządniejszych	porządniejszych	porządniejszych	porządniejsze
N.	porządniejszymi	porządniejszymi	porządniejszymi	porządniejszymi
Ms.	porządniejszych	porządniejszych	porządniejszych	porządniejszych

Pochodzenie

Zob. porządek

1. robota

Definicja

oceniany pozytywnie pod względem wykonania, wyglądu, przydatności lub poziomu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dobry I

Połączenia

porządny samochód, sprzęt; remont; hotel; porządna robota; restauracja; porządne miasto, mieszkanie; ubranie; gimnazjum, przygotowanie, wykształcenie; porządne wakacje; meble; drogi; studia

Cytaty

	Pan Jankowiak zdjął kitel, strzepnął go i starannie rozwiesił na drewnianym ramiączku, jeszcze przedwojennym, politurowanym. Bardzo porządna robota, kiedyś to nawet ramiączka robiło się ze staraniem i elegancko. źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993
	W ręce niosłem walizkę tekturową, ale nową, porządną, tak że z daleka nikt by nie rozpoznał, że nie jest ona z prawdziwej skóry. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1995
	To zwykły dom, nie ma tu nawet grzyba. Przydałby mu się tylko remont i porządniejsze sprzątanie... źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2003
	Dopiero tak oczyszczony mózg jest w stanie właściwie analizować rzeczywistość, a właśnie najbardziej brakuje porządnej analizy. źródło: NKJP: Edwin Benedyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002
	Koniec końców postanowiła jednak ukończyć porządne studia dziennikarskie. źródło: NKJP: Katarzyna Sowula: Fototerpia, 2004

2.a człowiek

Definicja

postępujący zgodnie z powszechnie przyjętymi normami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	prawy, przyzwoity, uczciwy
	antonimy:	nieuczciwy

Połączenia

porządny chłopak, człowiek, obywatel; chłop, facet, gość; porządna dziewczyna, kobieta; rodzina

Cytaty

Był bardzo porządnym facetem, dbał o nas, karmił uczciwie.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Biedni, ale honorowi. Dzieci wychowali na porządnych ludzi, a nie było im łatwo.

źródło: NKJP: Adam Strączek: Wyznanie lekarza-łapownika, 2005

Życie ze Stefkiem Konopczykiem będzie miała dobre. Rodzina porządna, pracowita i z tradycjami.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

2.b dom

Definicja

tworzony lub zamieszkały przez ludzi postępujących zgodnie z powszechnie przyjętymi normami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przyzwoity, uczciwy

Połączenia

porządny dom; porządna firma; dzielnica, kamienica

Cytaty

- Ten jeden chłopak to z porządnego domu, tam ojciec krótko dzieci trzyma - mówi pani Jadwiga.

źródło: NKJP: Zbigniew Pendel, Marek Nycz, Katarzyna Kęsicka: Pirackie radio z Bielska-Białej, Gazeta Wyborcza, 1997-04-08

Po co nam jakieś cholerstwo pod nosem. Jeszcze innych zarazi, a to przecież porządna kamienica.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

Jestem zwykłym robolem. Konserwacje, naprawy, wszystko się robi. Budynkiem zarządza porządna firma, płaci [...] premie, można nawet z firmy wziąć pożyczkę.

źródło: NKJP: Artur Pawlak: Dwa brzegi, Polityka, 2003-11-29

3. gospodarz

Definicja

lubiący porządek i dbający o jego utrzymanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

nieporządny

Połączenia

porządna gospodyni

Cytaty

Spały u Małgorzaty: rano zastała pościelone łóżko, pozmywane naczynia, posprzątane mieszkanie. Pod tym względem, mówi, Katarzyna do dziś się nie zmieniła, jest grzeczna i porządna do przesady.

źródło: Martyna Bunda: Top Polki: Anja Rubik i Kasia Struss, Polityka, 2009-01-03

[...] nie rozwalam ubrań, nie wieszam ich byle gdzie, zdejmuję buty - jestem bardzo porządny.

źródło: NKJP: Internet

Daisy mieszka ze swoim panem, w mieszkaniu ma jednak wydzielone swoje miejsce i pudełko z piaskiem. Jak mówi pan Zdzisław jest porządna i czysta.

źródło: NKJP: Małgorzata Moczulska: Wielkomiejska gęś Daisy, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2004-06-29

4. mróz

Definicja

pot.

mający duże rozmiary lub znaczną intensywność

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

synonimy:

niezły, spory

Połączenia

porządny obiad; łyk; kawał roboty; mróz; porządna pensja; porządne śniadanie; lanie

Cytaty

	Wszedł do knajpy, usiadł wygodnie przy stoliku, zamówił porządny obiad. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990
	Uczciwa praca, dobre kwalifikacje, porządna pensja. U nas nie do pomyślenia! U nas to musiał być CUD. źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996
	Na razie wszystko uchodzi jej na sucho, ale kiedyś miarka się przebierze i ktoś spuści jej porządne lanie. źródło: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
	- Pogoda może być dokładnie taka sama jak w zeszłym roku - wyjaśnia Włodzimierz Mateusiak. - Styczeń trochę cieplejszy niż zwykle, a porządny mróz złapie w lutym. źródło: NKJP: (ALP): Zabraknie tylko gradu..., Express Ilustrowany, 2004-01-13

Data ostatniej modyfikacji: 21.03.2023