Chronologizacja
Inne znaczenie: 'człowiek, mężczyzna'
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | mąż |
mężowie |
ndepr |
męże |
depr | ||
D. | męża |
mężów |
|
C. | mężowi |
mężom |
|
B. | męża |
mężów |
|
N. | mężem |
mężami |
|
Ms. | mężu |
mężach |
|
W. | mężu |
mężowie |
ndepr |
męże |
depr |
Pochodzenie
psł. *mǫžь 'mężczyzna'
1. w małżeństwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny
Połączenia
- pierwszy, drugi (trzeci...); były, niedoszły, przyszły; poprzedni; cudzy, własny; ślubny; młody, stary; zmarły; bogaty; dobry, wspaniały, zły; przykładny; kochający; kochany, ukochany; zazdrosny mąż;
- mąż alkoholik, pijak
- mąż i żona, mąż i brat, mąż i teść, mąż i ojciec, mąż i syn, mąż i córka, mąż i kochanek; żona i mąż, brat i mąż, teść i mąż, ojciec i mąż, syn i mąż, córka i mąż
- kochanka; zdrada; śmierć męża
- miłość do męża
- kandydat, materiał na męża
- szukać męża
- łapać, złapać, znaleźć; mieć; kochać; oszukiwać, zdradzić/zdradzać; opuścić/opuszczać, rzucić/rzucać, zostawić/zostawiać; utracić męża
Cytaty
Mama gotuje najważniejsze dla nas danie, czyli kapustę z grzybami, robi też fasolę z grzybami, gotuje susz. Mąż siostry przygotowuje rybę w galarecie i śledzie w różnych postaciach. źródło: NKJP: M.Barwicka: Elżbieta Jakubiak: Wigilia zawsze jest rodzinna, Tygodnik Ciechanowski, 2007-12-25 |
|
Chcieliśmy wraz z mężem pokazać naszemu synkowi, Cyprianowi, co to jest święto narodowe. źródło: NKJP: Łukasz Żyła: Prawie dwa wieki, Tygodnik Rybnicki, 2008-11-18 |
|
W drodze powrotnej Marek zaparkował przy restauracji, której nazwę pamiętał z dzieciństwa: przyjeżdżali tam na obiady z ciotką i jej drugim mężem Klausem z Hamburga. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
|
– No widzi pan, panie Murzyński, ja męża trzydzieści lat starszego miałam, bardzo złym mężem był, ale nigdy bym go nie zostawiła. źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005 |
|
No niech pan sam powie, ile pan słyszał kobiet opowiadających o tym, że są bite przez mężów albo zaniedbywane, albo oszukiwane, a ile historii o wspaniałych nocnych figlach, słodkich pieszczotach. O tym się nie mówi. źródło: NKJP: Marek Soból: Mojry, 2005 |
Składnia
+ | mąż | + |
CZYJ
|
|
+ | mąż | + |
KOGO
|
2. mężczyzna szanowany
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
Połączenia
- uczony; dzielny, odważny, waleczny; wielki, zacny, zasłużony mąż
Cytaty
Jako nieustraszony rzecznik człowieka oraz jego nienaruszalnych praw w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym i narodowym stał się zmarły prymas szczególnym przykładem żywej miłości ojczyzny i musi być policzony jako jeden z największych mężów w jej dziejach. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.10.2000 |
|
Nie Michałowski, nie Malczewski, Makowski i cała plejada innych, bardziej dla sztuki zasłużonych mężów, lecz właśnie Kossak. źródło: NKJP: Zdolne szelmy, te Kossaki, Dziennik Polski, 2000-08-09 |
|
Zacny i uczony mąż, Jeremy Bentham - którego zresztą mieliśmy już zaszczyt gościć na tych łamach - angielski prawnik z XVIII stulecia, skądinąd reformator prawa karnego i więziennictwa, pierwszy wpadł na pomysł zastąpienia kata urządzeniem mechanicznym [...]. źródło: Jan Rogóż: Mechaniczny kat, Dziennik Polski, 2001-08-18 |
|
Wówczas Aod, odważny mąż z plemienia Beniamina, postanowił położyć kres uciskowi. Aod był mańkutem. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
[...] najbogatszym źródłem wszelkich maksym, „przewodniczek żywota” czy znanych powiedzeń okazuje się być ów mąż niezrównany, czyli pan Jan Onufry Zagłoba. źródło: NKJP: Barbara Jarska: Sentencje pana Zagłoby w Trylogii Henryka Sienkiewicza, 2005 |
Składnia
+ | mąż | + |
(JAKI)
|