UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

usmażyć

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  smażyć 

1. frytki

Definicja

przygotować do spożycia, poddawszy działaniu rozgrzanego tłuszczu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  przygotować

Połączenia

  • usmażyć befsztyk, bliny, cebulę, faworki, frytki, jabłka, jajecznicę, jajka, jarzyny, kaszankę, kiełbasę, kotlety, kurczaka, łososia, mięso, naleśniki, omlet, pączki, pieczarki, placki, racuszki, rybę, rydze, schabowego, słoninę, stek, sznycel, udko, warzywa, wątróbkę, ziemniaki, żeberka
  • usmażyć na boczku, na pomidorach, na wędzonce; na maśle, na oleju, na oliwie, na smalcu; na grillu, na kuchence, na ognisku, na patelni; na obiad
  • usmażyć przy ognisku
  • usmażyć w cieście, w maśle, w miodzie, w oleju; w rondlu; w domu
  • usmażyć według przepisu
  • usmażyć z cebulką, z cukrem; z dwóch stron
  • usmażyć nierówno, osobno, starannie, szybko; na brązowo, na chrupko, na złocisto, na złocisty kolor, na złoto
  • chcieć, kazać, móc, musieć, nie potrafić, zamierzać usmażyć
  • usmażyć i posolić, usmażyć i przyrządzić, usmażyć i spożyć, usmażyć i zjeść; rzucić na rozgrzany tłuszcz i usmażyć, umaczać w jajku i bułce i usmażyć; panierowany i usmażony

Cytaty

Wyjęła patelnię i usmażyła wielki, złocisty omlet biszkoptowy, taki sam jak ten ze wspomnień Diany.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Na łyżce masła usmażyć pokrojone w kostki grzanki. Zupę rozlać na talerze, dodać gorące grzanki i posypać świeżą rzeżuchą.

źródło: NKJP: Zupa z rzeżuchy, 1998, prasa

Na maleńkiej kuchence usmażył jajecznicę, ciągle patrząc na zegarek.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Paweł siedział sobie teraz na swym wysokim taborecie w kuchni i jadł smażonego selera. Grube plastry usmażone w oleju na patelni.

źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usmażę
 usmażymy
2 os. usmażysz
 usmażycie
3 os. usmaży
 usmażą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usmażyłem
+(e)m usmażył
 usmażyłam
+(e)m usmażyła
 usmażyłom
+(e)m usmażyło
 usmażyliśmy
+(e)śmy usmażyli
 usmażyłyśmy
+(e)śmy usmażyły
2 os. usmażyłeś
+(e)ś usmażył
 usmażyłaś
+(e)ś usmażyła
 usmażyłoś
+(e)ś usmażyło
 usmażyliście
+(e)ście usmażyli
 usmażyłyście
+(e)ście usmażyły
3 os. usmażył
 usmażyła
 usmażyło
 usmażyli
 usmażyły

bezosobnik: usmażono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usmażmy
2 os. usmaż
 usmażcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usmażyłbym
bym usmażył
 usmażyłabym
bym usmażyła
 usmażyłobym
bym usmażyło
 usmażylibyśmy
byśmy usmażyli
 usmażyłybyśmy
byśmy usmażyły
2 os. usmażyłbyś
byś usmażył
 usmażyłabyś
byś usmażyła
 usmażyłobyś
byś usmażyło
 usmażylibyście
byście usmażyli
 usmażyłybyście
byście usmażyły
3 os. usmażyłby
by usmażył
 usmażyłaby
by usmażyła
 usmażyłoby
by usmażyło
 usmażyliby
by usmażyli
 usmażyłyby
by usmażyły

bezosobnik: usmażono by

bezokolicznik: usmażyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usmażywszy

gerundium: usmażenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: usmażony

odpowiednik aspektowy: smażyć

Składnia

Rzosobowy + usmażyć +
CO + (na CZYM | w CZYM)

2. konfitury

Definicja

zrobić gęstą masę z owoców, podgrzawszy je i odparowawszy z nich sok

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

  • usmażyć konfitury, powidła

Cytaty

Takiej żony i matki wszyscy by chcieli. Ciastem uraczy, powidła usmaży.

źródło: Internet

Warto poświęcić nieco czasu i usmażyć domowe konfitury z wiśni, by móc zachwycać się ich smakiem przy popołudniowej herbatce.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usmażę
 usmażymy
2 os. usmażysz
 usmażycie
3 os. usmaży
 usmażą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usmażyłem
+(e)m usmażył
 usmażyłam
+(e)m usmażyła
 usmażyłom
+(e)m usmażyło
 usmażyliśmy
+(e)śmy usmażyli
 usmażyłyśmy
+(e)śmy usmażyły
2 os. usmażyłeś
+(e)ś usmażył
 usmażyłaś
+(e)ś usmażyła
 usmażyłoś
+(e)ś usmażyło
 usmażyliście
+(e)ście usmażyli
 usmażyłyście
+(e)ście usmażyły
3 os. usmażył
 usmażyła
 usmażyło
 usmażyli
 usmażyły

bezosobnik: usmażono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usmażmy
2 os. usmaż
 usmażcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usmażyłbym
bym usmażył
 usmażyłabym
bym usmażyła
 usmażyłobym
bym usmażyło
 usmażylibyśmy
byśmy usmażyli
 usmażyłybyśmy
byśmy usmażyły
2 os. usmażyłbyś
byś usmażył
 usmażyłabyś
byś usmażyła
 usmażyłobyś
byś usmażyło
 usmażylibyście
byście usmażyli
 usmażyłybyście
byście usmażyły
3 os. usmażyłby
by usmażył
 usmażyłaby
by usmażyła
 usmażyłoby
by usmażyło
 usmażyliby
by usmażyli
 usmażyłyby
by usmażyły

bezosobnik: usmażono by

bezokolicznik: usmażyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usmażywszy

gerundium: usmażenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: usmażony

odpowiednik aspektowy: smażyć

Składnia

Rzosobowy + usmażyć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 27.04.2010
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN