Chronologizacja
Pochodzenie
płn. psł. *dьľa 'w pobliżu, obok, koło, przy; według, stosownie do; z powodu, ze względu na, przez'
1. dla Basi
Definicja
Noty o użyciu
Forma dla występuje w połączeniu z zaimkiem osobowym on w postaci dlań .
Kategoria znaczeniowa
wykładnik relacji: obiekt - beneficjent
Cytaty
|
Po chwili wyjął męską koszulę w żółte koła. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Dyrektorze, to musi być numer jeden. Będę dla niej grał. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
|
|
Pracowała jako kelnerka za skromną pensję. Ale napiwki zabierała dla siebie. źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996 |
|
|
Wszystko jest dla pana (podsunęła mu owoce). źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
- Zapomniałem dla niego obola - Mock zamknął oczy i zasnął. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| dla KOGO / CZEGO Rz. - istota żywa |
||
| szyk: stały: antepozycja |
2. dla pszczół
Definicja
Noty o użyciu
Forma dla występuje w połączeniu z zaimkiem osobowym on w postaci dlań .
Kategoria znaczeniowa
wykładnik relacji: obiekt – przeznaczenie
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | do |
Cytaty
|
Mock przed rokiem przebywał dwa tygodnie w Pradze, gdzie prowadził szkolenie dla policjantów z Wydziału Kryminalnego tamtejszego Prezydium Policji. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
Spodziewamy się, że może być przede wszystkim wykorzystywana jako podręcznik akademicki dla studiujących ochronę środowiska i inżynierię środowiska. źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002 |
|
|
Ala wyskakuje z legowiska, w długiej do ziemi, nieprzeźroczystej - uwaga dla reżyserów o zbyt łatwych skojarzeniach - koszuli, pełnej zakładek, falbanek, aż wyglądającej raczej na strój niż na koszulę nocną. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1964 |
|
|
[...] gdyby chciała, to ciało po krótkim czasie odchudzającej diety stałoby się tak szczupłe i powabne jak kształty modelek, które Grek oglądał w duńskich („Alt for Damerne”) i francuskich („Elle”) pismach dla kobiet. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcgo, 1998 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| dla KOGO/CZEGO Rz: obiekt konkretny |
||
| szyk: stały: antepozycja |
3. dla zdrowia
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik relacji celowościowej
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | po |
Cytaty
|
Poza tym, krążą plotki, że one wszystko zrobią dla kasy. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
|
|
Dla żartu biła w gołe tyłki umazaną kałem łopatą. źródło: NKJP: Anna Pawełczyńska: Wartości a przemoc: zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, 1973 |
|
|
Lone studiowała wówczas języki wschodnie (/ostsprogene), do których na Uniwersytecie Kopenhaskim dla wygody zaliczano także języki Europy Wschodniej. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Póki co, dla uspokojenia, starałem się zachowywać tak, jak gdyby nic się nie zmieniło. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985 |
|
|
Straceńcy zrobią wszystko dla kolejnej szansy. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| dla CZEGO |
||
| szyk: stały: antepozycja |
4. szacunek dla
Definicja
Noty o użyciu
Forma dla występuje w połączeniu z zaimkiem osobowym on w postaci dlań .
Kategoria znaczeniowa
wykładnik relacji: obiekt - stosunek do niego
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | do, w stosunku do, wobec, względem |
Cytaty
|
Uspokaja ją. Jest dla niej bardzo czuły. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
(...) Polak, pragnąc się wypowiedzieć, lub po prostu zareagować na najzwyklejsze zdarzenie, coraz częściej musi i woli sięgać właśnie do tych kanałów polszczyzny, w których od wieków gromadzi się niechęć, abnegacja i pogarda dla życia (...) źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1985 |
|
|
Kiedy dziś się nad tym zastanawiam, to jestem pełen podziwu dla nich obojga. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
|
|
Być może, przychodząc tak wcześnie, młody dr Palle pragnął okazać pogardę dla wymogów »kwadransa akademickiego« [...] źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Obaj wiedzieli, że śląski nadradca rządowy von Schroetter prędzej znalazłby chyba zrozumienie dla słabostek Geissena niż dla arystokratycznej niepunktualności Leo Hartnera. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| dla KOGO/CZEGO w lewostronnym kontekście Rz nazwy uczuć, postaw |
||
| szyk: stały: antepozycja |
5. dla mnie
Definicja
Noty o użyciu
Forma dla występuje w połączeniu z zaimkiem osobowym on w postaci dlań .
Kategoria znaczeniowa
wykładnik relacji: obiekt – podmiot stosunku
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | w oczach II, według, zdaniem |
Cytaty
|
Bo on, widzisz pan, on jeden pamiętał ją z tamtych dawniejszych czasów. I dla niego to ona się wcale nie zmieniła. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1955 |
|
|
Był pewien, że ma przed sobą heglistkę (dla Hegla bowiem pojęcie pogodzenia, czyli mediacji było słowem-kluczem, otwierającym przyszłość), a doświadczenie podpowiadało mu, że heglistki są ciekawsze od innych dziewcząt. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Dla wszystkich było oczywiste, że zrealizuję marzenie... dziadka, a nie swoje. źródło: NKJP: Barbara Antonowicz-Wlazińska: Klucze do twojego wnętrza, 2001 |
|
|
Czas ma postać kulistą - najlepiej wiedzą o tym kobiety. Dla nich dzieli się na dziewięciomiesięczne cykle. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1955 |
|
|
- Pan wybaczy, ale to dla mnie mało zabawne. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| dla KOGO Rz. nazywający osobę, Zaimek przym. |
||
| szyk: stały: antepozycja |
6. biorąc pod uwagę
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik relacji: obiekt - odniesienie
Cytaty
|
Założono, że wskaźnik emisji będzie utrzymywał się na poziomie 7 Mjz/Mg (dolna granica 50-procentowego przedziału ufności dla lat 1996-97, średnia dla roku 1997). źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002 |
|
|
Najważniejszymi wynikami pomiaru zespołowego są: intensywność średnia dla okresu pięciominutowego (I5) i intensywność maksymalna chwilowa (I maksp/5). źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| dla KOGO / CZEGO | ||
| szyk: stały: antepozycja |
7. 1:0 dla Legii
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik odniesienia
Cytaty
|
- Dwa:jeden dla Legii - rzucił mi ojciec przez ramię. - Dziesięć minut do końca meczu. źródło: NKJP: Aleksander Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972 |
|
|
- Cztery jeden dla Millera. - Starałem się nie okazywać emocji. - Pół minuty walki. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008 |
|
|
Mogło być pięć, sześć do zera dla nas. Jeżeli jednak nie wykorzystuje się tak wielu sytuacji, to potem traci się punkty - mówi Wojciech Osyra, trener GKS-u II. źródło: NKJP: (greg): Potknięcie GKS - u: Dziennik Zachodni, 2006-09-15 |
Odmiana
część mowy: przyimek
Składnia
| ILEŚ dla KOGOŚ | ||
| szyk: stały: antepozycja |
8. dla uściślenia
Definicja
Noty o użyciu
używane parentetycznie
Kategoria znaczeniowa
wyrażenie komentujące własne czynności mowne
Cytaty
|
Głośno zadawano pytania, skąd młody polityk dorobił się tak ogromnych pieniędzy (dla przypomnienia: prezydent ma 337 tys. zł oszczędności na rachunku bankowym, 2.5-hektarową działkę, dwa ponadstumetrowe mieszkania, wkład w budowę trzech mieszkań pod wynajem, 200 akcji spółki Irena oraz kolekcję dzieł sztuki - w sumie ok. 2.1 mln zł). źródło: NKJP: Karolina Woźniak: Królestwo afer: Życie Warszawy, 2001 |
|
|
Czyli urządzono wybory. Tak, oczywiście, wybory. Dla jasności: wybory w mafii nie są demokratyczne, wybory w bandzie nie są demokratyczne, ponieważ ona, to znaczy mafia, nie jest demokratyczna, gang jest zaprzeczeniem demokracji. źródło: NKJP: Teresa Torańska, Oni, 1985 |
|
|
Mądrość - dla wyjaśnienia - to trudny do utrzymania stan szczególnej równowagi między dystansem do własnej wiedzy, emocjami oraz inteligencją, czyli zdolnością widzenia i kojarzenia faktów. źródło: NKJP: Michał Komar: O obrotach losów i ciał, 1998 |
Odmiana
część mowy: komentarz metatekstowy
Składnia
| dla CZEGO Rz odczasownikowy nazywający działania mentalne i mowne |
||
| szyk: względem komentowanego zdania zmienny: neutralna antepozycja |
9. zabawa dla zabawy
Definicja
Noty o użyciu
drugi człon może być rozbudowany wyrażeniem sam , por. chodzenie dla samego chodzenia
Kategoria znaczeniowa
wykładnik relacji celowej
Cytaty
|
Mam momentami wrażenie, że wampir u Wattsa to taki bajer dla bajeru, rzecz ładna, bez której obyłaby się ta książka. źródło: NKJP: Jacek Dukaj, Łukasz Orbitowski, Wit Szostak: S.O.D.: Ślepoczytanie: Esensja nr 03, 2009-04-08 |
|
|
Bowiem oboje byli zdania, że picie drogiego wina, to jest jednak dużo mniejszy występek, niż jedynie samo picie dla picia. źródło: NKJP: Andrzej Kwietniewski: Blondynka z miasta Łodzi, 2008 |
Odmiana
część mowy: spójnik
podklasa: niewłaściwy
Składnia
| COŚ dla CZEGOŚ w obu pozycjach ten sam Rz czynnościowy |
||
| szyk: stały: interpozycja |