Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *skr̥bъ 'troska, zmartwienie'
Rzeczownik od psł. *skr̥biti / *skr̥běti ‘starać się, troszczyć się’ (stąd: st.pol. skarbić ‘zbierać, gromadzić rzeczy cenne, dobra materialne i duchowe’).
Znaczenie ‘rzeczy cenne, majątek’ rozwinęło się z ‘to, co jest przedmiotem, rezultatem starań, troski (o dobra materialne)’.
1. zbiór kosztowności
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi
Połączenia
- bezcenny, cenny, drogocenny; królewski; ogromny skarb; wawelskie skarby; skarby archeologiczne
- skarb faraona, króla, książąt; Inków, Majów; katedry, kościoła; skarby kultury, sztuki
- poszukiwacz skarbów
- dostęp do skarbów
- skrzynia ze skarbami
- legenda o skarbie
- poszukiwać, szukać skarbów
- odkryć, wykopać, znaleźć; ukryć, zakopać skarb
Cytaty
|
Po śmierci starego grafa i wkroczeniu Armii Czerwonej [...]Platzek postanowił skorzystać z udzielonej mu informacji i przywłaszczyć sobie skarby Haubitzów. Odnalazł schowek w ruinach obserwatorium i zaczął wydobywać z niego, cenne przedmioty. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987 |
|
|
[...] zabieram się do mego głównego zadania, a będzie nim opowieść o człowieku, który znalazł na polu skarb i trzymał ten skarb dalej w zakopanym garnku, bo na nic schodziły próby zrobienia ze znalezionych bogactw jakiegoś użytku. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1994 |
|
|
Byli tacy, co nie wierzyli. Byli i tacy, których nęcił skarb templariuszy, podobno wciąż leżący gdzieś w podziemiach Sensenbergu. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
Od niedawna skarbów katedry wawelskiej i bezpieczeństwa turystów strzegą elektroniczne obiektywy 16 kamer. źródło: NKJP: Papież na Wawelu, Dziennik Polski, 1999-05-21 |
|
|
Maszerujący z zagrożonego Krakowa przez Pilicę i Częstochowę do Warszawy marszałek Arvid Wittenberg, uwożąc na 50 wozach skarby zrabowane w Małopolsce, zatrzymuje się około 14 lutego pod twierdzą „Jasna Góra”. źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skarb |
skarby |
|
| D. | skarbu |
skarbów |
|
| C. | skarbowi |
skarbom |
|
| B. | skarb |
skarby |
|
| N. | skarbem |
skarbami |
|
| Ms. | skarbie |
skarbach |
|
| W. | skarbie |
skarby |
2. w państwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Połączenia
- skarb gminy, miasta, państwa
- skarb i budżet, skarb i finanse, skarb i gospodarka
- komisja, minister, wiceminister; ministerstwo, resort; agenda, instytucja; akcje, dochód, majątek, mienie, należności, obligacje, zasoby; grunty, nieruchomości; własność skarbu
- dochody, należności, pieniądze; korzyści; strata, szkoda dla skarbu; wpływy do skarbu; długi, należności, wierzytelności, zadłużenie; roszczenia; obowiązki, zobowiązania wobec skarbu; dotacje, odszkodowanie, pieniądze, wydatki ze skarbu
- rozliczenie, umowa ze skarbem
- skarb płaci, pokrywa coś, refunduje coś, zapłaci; przejął coś
- obciążać; reprezentować skarb
- trafiać, wpłacić, wpłynąć, wrócić do skarbu; dzierżawić, kupić, nabyć, odkupić, otrzymać, przejąć, wykupić, wyłudzić; domagać się, żądać czegoś od skarbu; zasłużony wobec skarbu
Cytaty
|
W sferze monetarnej skarb państwa może bezpośrednio (np. przez emisję bonów i obligacji skarbowych) lub pośrednio brać udział w procesie kreowania pieniądza. źródło: NKJP: Bogusław Pietrzak (red.): System finansowy w Polsce, 1997 |
|
|
Przygotowany przez resort skarbu i transportu program prywatyzacji Lotu zakłada sprzedaż jego akcji w trzech etapach. źródło: NKJP: Paweł Wrabec: Prywatyzacja Lotu, Gazeta Wyborcza, 1999-04-21 |
|
|
O opinię w sprawie użyczenia gruntu stowarzyszeniu wystąpił do Rady Dzielnicy VII wydział skarbu miasta. źródło: NKJP: (LIG): Wieści z dzielnic, Gazeta Krakowska, 2004-02-17 |
|
|
Ministrowie często legitymizują swoją działalność stwierdzając, że działają w imieniu skarbu państwa [...]. źródło: NKJP: Stanisław Owsiak: Finanse publiczne, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skarb |
skarby |
|
| D. | skarbu |
skarbów |
|
| C. | skarbowi |
skarbom |
|
| B. | skarb |
skarby |
|
| N. | skarbem |
skarbami |
|
| Ms. | skarbie |
skarbach |
|
| W. | skarbie |
skarby |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. wartość niematerialna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- narodowy; prawdziwy; największy skarb
- skarby historii, przeszłości; dziedzictwa; ludzkości; duszy
- skarby z przeszłości
Cytaty
|
[...] Polska jest dla Żydów skarbem duchowym, a dla wielu z nich przechowuje ona klucze do żydowskiej tożsamości. źródło: NKJP: Marek Konopko: Czy Żydom grozi duchowy Holocaust?, Fronda nr 9-10, 1998 |
|
|
Skarby nauk całych wieków nie dają doskonałego wyjaśnienia [...]. źródło: NKJP: Agnieszka Kozyra: Filozofia zen, 2004 |
|
|
Prawda chrześcijańska to skarb, którego nie można trzymać pod korcem, ani w sejfie. źródło: NKJP: Andrzej Zwoliński: Obowiązek dzielenia się, Wychowawca nr 193, 2009 |
|
|
[...] dwuznaczność „Katechizmu” budzi również naturalną czujność tych wszystkich, dla których wolność [...] jest bezcennym skarbem ludzkości. źródło: NKJP: Leszek Kołakowski: W sobotę w Archikatedrze Warszawskiej odbędzie się uroczysta promocja „Katechizmu Kościoła Katolickiego”, Gazeta Wyborcza, 1995-03-18 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skarb |
skarby |
|
| D. | skarbu |
skarbów |
|
| C. | skarbowi |
skarbom |
|
| B. | skarb |
skarby |
|
| N. | skarbem |
skarbami |
|
| Ms. | skarbie |
skarbach |
|
| W. | skarbie |
skarby |
4. ukochana osoba
Definicja
Noty o użyciu
Najczęściej używane jako forma zwracania się do kogoś bliskiego.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Połączenia
- najdroższy; mój, nasz skarb
Cytaty
|
- Natalia? - szepnęła. Głos się jej łamał. Nie usłyszała odpowiedzi. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008 |
|
|
Nie pozwolę, żeby moje słodkie maleństwo cierpiało... Mój skarb wrócił do domu... Teraz wszystko będzie dobrze... źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie Odcinek 192, 2010 |
|
|
Dziecię zaciska piąstki i kopie nóżkami, uśmiecha się, uśmiecha półsennie! Czy wy wiecie, czy nie wiecie, że dzieciątko jest na świecie? Jego rączki cudne, kruche, uśmiech w tęczę świat zamienia. Tulisz swój najdroższy skarb, obdarowujesz ciepłymi pocałunkami [...]. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Żydówek nie obsługujemy, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skarb |
skarby |
|
| D. | skarbu |
skarbów |
|
| C. | skarbowi |
skarbom |
|
| B. | skarb |
skarby |
|
| N. | skarbem |
skarbami |
|
| Ms. | skarbie |
skarbach |
|
| W. | skarbie |
skarby |