UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prosto

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. prosty I

1. przed siebie

Definicja

nie zbaczając ani nie odchylając się w żadną stronę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

na wprost I, równo I, wprost I

Połączenia

prosto przed siebie
prosto jak strzała, jak strzelił
iść, jechać; siedzieć, stać, trzymać się prosto

Cytaty

	Ten las to Łagiewniki, jedź prosto, aż zobaczysz po lewej stronie cmentarze na Dołach. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998
	Aleja wiodła przez park, prosto jak strzelił. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1995
	Ojciec przywoził z Warszawy anielskie włosy [..], a także świeczki, które nigdy nie chciały trzymać się prosto w metalowych lichtarzykach. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994
	Sądziłem, że to wiek ją pochylił, ale odrzuciłem tę myśl, gdy popatrzyłem na jej wyprostowane plecy i wypukłą, wygorsetowaną pierś. Prościej nie można było siedzieć. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Sezon na papierówki, 2003

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy	prosto
stopień wyższy	prościej

Składnia

prosto

2. z garnka

Definicja

tak, że między punktem początkowym a końcowym nie ma innych obiektów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wprost I

Połączenia

prosto od krawca; od krowy; prosto po szkole; (słońce świeci) prosto w oczy; prosto z butelki, z garnka; z drzewa; z fabryki
patrzeć; spaść prosto na coś

Cytaty

	[...] rusza dalej, obok gmachu sądu skręca w lewo, kupuje w kiosku papierosy, idzie na dworzec prosto do kasy, prosi o bilet. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1995
	Spojrzała prosto w oczy swego dziecka. Były niewinne i czyste jak leśne jeziorka. O kolorze stali. źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997
	- Nie dalibyście, matko, mleka? Choć kwaterkę, ale ciepłego, prosto od krowy? źródło: NKJP: Halina Auderska: Babie lato, 1974
	Nic dziwnego, że pradziadek Walerian zakrztusił się gorącym barszczem - jak każdy smakosz, miał swoje dziwactwa; zupę uwielbiał jeść wrzącą, najchętniej prosto z garnka. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2008
	Prosto po szkole Stefan jako młody, dwudziestoparoletni chłopak został sędzią w sądzie wojskowym, gdzie odbywały się między innymi procesy polityczne. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Odmiana

część mowy: przysłówek

3. ubierać się

Definicja

skromnie, ograniczając się do minimum

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:

skromnie

Połączenia

ubierać się; żyć prosto

Cytaty

Na jej młodej twarzy nie było odrobiny makijażu, bujne włosy miała rozpuszczone. Ubrana prosto, w długą, ciemną spódnicę i białą bluzkę zapinaną pod szyję.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kumiński: Sekret Kroke, 2009

Ona nigdy nie robiła makijażu. Ubierała się najprościej jak można, niemal po męsku.

źródło: NKJP: Danuta Błaszak: Karuzela ku słońcu, 2003

Kupiła kiedyś z mężem farmę w Minnesocie, potem w południowym Missouri. Żyli prosto. Bez prądu, samochodu, bez telewizora. Hodowali zwierzęta i uprawiali ziemię.

źródło: NKJP: Ewa Winnicka: Ameryka przysłała Polakom to, co najlepsze: ludzi - mówi szef warszawskiego biura Korpusu Pokoju, Gazeta Wyborcza, 1995-05-04

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy	prosto
stopień wyższy	prościej

Składnia

prosto

4. odpowiedzieć

Definicja

w sposób nieskomplikowany

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	jasno
	antonimy:	zawile

Połączenia

odpowiedzieć; pisać; tłumaczyć, wyjaśniać prosto

Cytaty

	Co powinienem zrobić, wiem. Poprosić ją po śniadaniu na rozmowę i powiedzieć prosto i uczciwie, głosem, który nie drży: - Proszę mi wybaczyć, Suzanne, pomyliłem się. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
	Andrzej bardzo prosto wyłożył mi tę chrześcijańską zasadę wolności, którą wówczas uznałem za swoją. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995
	Po śmierci Jerzego Stempowskiego Terlecki napisał: „Niepostrzeżenie dla innych i dla siebie stał się sumieniem literatury emigracyjnej albo mówiąc prościej, ale jeszcze ciągle zbyt patetycznie, jej autorytetem moralnym [...]”. źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Klimat życia i klimat literatury: 1948-1967, 2001
	Tylko czy naprawdę muszę robić to, co słuszne? Czy nie prościej robić to, co wygodne? źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1993
	Dobrze znane gatunki tego rodzaju z pogranicza karbonu i permu są wyspecjalizowane anatomicznie i niewykluczone, że powstały z iglastych o prościej zbudowanych liściach. źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 2003

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy	prosto
stopień wyższy	prościej

Składnia

prosto

Frazeologizmy

ktoś śmieje się w twarz komuś
ktoś śmieje się prosto w twarz komuś
ktoś śmieje się prosto w oczy komuś
prosto w oczy
prosto z mostu

Data ostatniej modyfikacji: 25.04.2013