UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dźwignąć się

Chronologizacja

1590, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dźwignę się	dźwigniemy się
2 os.	dźwigniesz się	dźwigniecie się
3 os.	dźwignie się	dźwigną się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźwignąłem się +(e)m się dźwignął	dźwignęłam się +(e)m się dźwignęła	dźwignęłom się +(e)m się dźwignęło	dźwignęliśmy się +(e)śmy się dźwignęli	dźwignęłyśmy się +(e)śmy się dźwignęły
2 os.	dźwignąłeś się +(e)ś się dźwignął	dźwignęłaś się +(e)ś się dźwignęła	dźwignęłoś się +(e)ś się dźwignęło	dźwignęliście się +(e)ście się dźwignęli	dźwignęłyście się +(e)ście się dźwignęły
3 os.	dźwignął się	dźwignęła się	dźwignęło się	dźwignęli się	dźwignęły się

bezosobnik: dźwignięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dźwignijmy się
2 os.	dźwignij się	dźwignijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźwignąłbym się bym się dźwignął	dźwignęłabym się bym się dźwignęła	dźwignęłobym się bym się dźwignęło	dźwignęlibyśmy się byśmy się dźwignęli	dźwignęłybyśmy się byśmy się dźwignęły
2 os.	dźwignąłbyś się byś się dźwignął	dźwignęłabyś się byś się dźwignęła	dźwignęłobyś się byś się dźwignęło	dźwignęlibyście się byście się dźwignęli	dźwignęłybyście się byście się dźwignęły
3 os.	dźwignąłby się by się dźwignął	dźwignęłaby się by się dźwignęła	dźwignęłoby się by się dźwignęło	dźwignęliby się by się dźwignęli	dźwignęłyby się by się dźwignęły

bezosobnik: dźwignięto by się

bezokolicznik: dźwignąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dźwignąwszy się

gerundium: dźwignięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dźwignięcie się	dźwignięcia się
D.	dźwignięcia się	dźwignięć się
C.	dźwignięciu się	dźwignięciom się
B.	dźwignięcie się	dźwignięcia się
N.	dźwignięciem się	dźwignięciami się
Ms.	dźwignięciu się	dźwignięciach się
W.	dźwignięcie się	dźwignięcia się

odpowiednik aspektowy: dźwigać się

Pochodzenie

Zob. dźwignąć

1. z podłogi

Definicja

z trudem wstać z pozycji leżącej, siedzącej lub klęczącej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ciężar

Relacje znaczeniowe

synonimy:

podnieść się, wstać

Połączenia

dźwignąć się na kolana, na nogi; na łokciu
dźwignąć się po upadku
dźwignąć się z klęczek, z kolan; z fotela, z krzesła, z ławki, z łóżka, z podłogi, z ziemi
ociężale powoli, szybko; z trudem, z wysiłkiem dźwignąć się
potrafić, usiłować, zdołać dźwignąć się

Cytaty

	Zachwiał się i spadł z krzesła. Dźwignął się niemrawo, ale próba wstania przerosła jego siły. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009
	Choć musiał być bardzo osłabiony, dźwignął się na nogi. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949
	Resztką sił, powoli, bezszelestnie dźwignęła się z podłogi i zakradła się za nim. źródło: NKJP: Detektyw, 1999, nr 4
	Pierwszy przeciwnik z trudem dźwignął się z kolan, ale znów opadł na bruk [...]. źródło: NKJP: Marcin Wroński: Officium Secretum: pies pański, 2010
	- No tak! - Kotielnikow z trudem dźwignął się zza stołu. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

Składnia

dźwignąć się

(SKĄD)

2. z kryzysu

Definicja

zacząć funkcjonować dobrze na nowo po jakichś trudnych wydarzeniach

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

dźwignąć się do roboty, do walki
dźwignąć się z upadku, z zapaści

Cytaty

	Po załamaniu się eksportu na Wschód na skutek kryzysu rosyjskiego polski przemysł odzieżowy wciąż nie może się dźwignąć. źródło: NKJP: (jm): Ciuchy z podziemia, Polityka, 2000-04-01
	To traumatyczne przeżycie, z którego nie sposób szybko się dźwignąć. źródło: NKJP: Janusz Weiss: Podpadłem skarbówce, Super Express, 2006
	[...] może się okazać, że kolejnych Festiwali Nauki może już nie być, bo nauka w naszym kraju nie dźwignie się z zapaści. źródło: NKJP: Magdalena Fikus: Czy będzie trzeci?, Wiedza i Życie, 1998, nr 12
	W strugach deszczu klęczanie próbowali jeszcze dźwignąć się do walki. Jednak w 83. minucie po faulu na własnym polu karnym przegrali wszystko. źródło: NKJP: P. Kwieciński: Zmoknięci zielarze, Gazeta Poznańska, 2003-05-23
	Z 1300 mieszkańców ocalało wówczas zaledwie 300, a zrujnowanemu miastu już nigdy nie udało się dźwignąć do dawnej świetności. źródło: NKJP: Internet

Składnia

dźwignąć się

(z CZEGO | do CZEGO)

3. z gruzów

Definicja

zostać odbudowanym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

dźwignąć się z gruzów, z ruin; ze zniszczeń

Cytaty

	[...] może już wkrótce zobaczymy się w odległej zaledwie kilkanaście kilometrów Warszawie, [...] która dźwignie się z gruzów i znów się zaludni [...]. źródło: NKJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Esfahanie, 2001
	Gazownia gdańska, która wielkim wysiłkiem pracy przy minimalnym nakładzie kosztów dźwignęła się z ruin, pracuje w specyficznych okolicznościach. źródło: NKJP: (mart): Czytasz i wiesz, Dziennik Bałtycki, 2004-02-22
	Kraj z trudem dźwignął się ze zniszczeń spowodowanych wojną domową lat 70. [...]. źródło: NKJP: Roman Frister: Popłynie jeszcze krew, Polityka, 2007-01-13
	Za panowania Kazimierza Odnowiciela miasto powoli dźwignęło się z ruiny, lecz nie odzyskało dawnej świetności. źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska : przewodnik, 1997

Składnia

dźwignąć się

z CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 29.10.2015