UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

babcia

Chronologizacja

1833, Wincenty Thullie, Komedyje, t. 1, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. babcia
babcie
D. babci
babci
neut
babć
char
C. babci
babciom
B. babcię
babcie
N. babcią
babciami
Ms. babci
babciach
W. babciu
babcie

Pochodzenie

Zob. baba 4

1. w rodzinie

Definicja

matka ojca lub matki w stosunku do ich dziecka

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny

Relacje znaczeniowe

synonimy:  baba, babka, babunia
hiperonimy:  krewna

Połączenia

  • kochana, ukochana; kochająca; szczęśliwa; chora; cioteczna babcia
  • babcia i dziadek, babcia i mama, babcia i matka; dziadek i babcia, mama i babcia, matka i babcia
  • emerytura; opieka; śmierć; święto; urodziny babci; Dzień Babci
  • spadek po babci
  • kochać; odwiedzać babcię
  • zostać babcią; opiekować się babcią
  • odziedziczyć po babci

Cytaty

Radością są wnuki, których babcia Kolonowska ma sześcioro. Odwiedzają babcię często.

źródło: NKJP: S.Żagiel: Sołtys z Boguszewca, Tygodnik Ciechanowski, 2007-06-01

Wysyłał listy do babci, która chwaliła się listonoszowi lub sąsiadkom kopertami ze starannym charakterem pisma ukochanego wnuka.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Babcia, moja babcia dziewięćdziesięcioletnia, babcia zwykle drepcąca po domu w jakiejś starej wdowiej kapotce i rozczłapanych butach, babcia przygarbiona i niemrawa, pojawia się w splendorze kijowskich salonów roku 1900; dokładnie taka, jak ją przedstawiał portret wiszący nad kominkiem.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2006

Sala Wiejskiego Domu Ludowego w Siedlcu wypełniła się ostatniej niedzieli babciami i dziadkami, którzy wraz z bliskimi przybyli obejrzeć przygotowane specjalnie z okazji ich święta występy.

źródło: NKJP: (PB): Serduszko od wnuków, Dziennik Polski, 2001-01-23

Zawiozła japońskiej babci męża na Okinawę prezent – góralską chustę w kwiaty. Ciężko chora staruszka dostała ją w szpitalu.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Polka, 2001

Składnia

bez ograniczeń + babcia +
CZYJA
bez ograniczeń + babcia +
KOGO

2. staruszka

Definicja

pot. 
stara kobieta

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

Relacje znaczeniowe

synonimy:  babunia, staruszka

Połączenia

  • stara, starsza babcia

Cytaty

Pozostaje zatem ścigać babcie nielegalnie sprzedające marchewkę oraz pijaków sikających na skwerach i w parkach.

źródło: NKJP: W.Hagedorny: Rozsądek i okolice: Żegnaj Basiu czyli rekonstrukcja rządu, Tygodnik Ciechanowski, 2002-07-20

Po powrocie do Szczecina polubił ławki, drzewa, krzaki i gołębie. Obserwował grupy dziadków zajętych roszadami, zwyczajnych przechodniów, babcie karmicielki ptaków, psiarzy oraz meneli.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Wojna się dawno skończyła, strony, które wojowały, żyją ze sobą w przyjaźni, a dzieci czy po prostu zwykli grzybiarze, ludzie, którzy idą na spacer lub idą sobie grzybów pozbierać czy jagód, czy jakaś babcia zbierająca jagody - nagle wylatują w powietrze, bo natrafili na minę.

źródło: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.07.2003

Doceniam socjalne udogodnienia – bezpłatne szpitale, opiekę nad staruszkami. Po babcię, mieszkającą obok nas, codziennie podjeżdża darmowa taksówka, wywożąca ją na zakupy albo do lekarza.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Polka, 2001

Czy młodzi ludzie chętnie odmawiają różaniec? Modlitwa różańcowa kojarzy się raczej ze starszą babcią, która siedzi w kościele albo w tramwaju i przesuwa paciorki.

źródło: NKJP: Modlitwa i radość, Dziennik Polski, 2001-05-12

Frazeologizmy

babcia klozetowa
jak Boga kocham
jak babcię kocham
ktoś odmraża sobie uszy na złość mamie
ktoś odmraża sobie uszy na złość babci
ktoś odmroził sobie uszy na złość mamie
ktoś odmroził sobie uszy na złość babci
moherowe berety
skończyło się babci sranie

Przysłowia

Gdyby babcia miała wąsy, toby była dziadkiem
Gdyby babcia miała wąsy
Data ostatniej modyfikacji: 20.02.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj