UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

próżny

Chronologizacja

SStp, SPXVI: prożny, SKN: prożny, SJPXVII, STR: prożny, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *porzdьnъ 'pusty wewnątrz, niezapełniony, nienapełniony'

1.a zarozumiały

Definicja

taki, który bardzo lubi, gdy inni go podziwiają i chwalą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dumny, pyszny, wyniosły, zarozumiały

Połączenia

próżny człowiek, próżna osoba
próżny i zadufany w sobie, ambitny i próżny
bardzo próżny

Cytaty

Nie myśl, że jestem próżny, Siostro, że unoszę się pychą.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

My aktorzy jesteśmy bardzo próżni i żyjemy tym, że nas nagradzają i doceniają - dodał.

źródło: NKJP: Gwiazdy małego ekranu, Dziennik Polski, 1999-02-22

Justus Schottel pojaśniał, jak każdy artysta próżny i łasy na pochwały.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna
D.	próżnego	próżnego	próżnego	próżnego	próżnej
C.	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnej
B.	próżnego	próżnego	próżny	próżne	próżną
N.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżną
Ms.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżnej
W.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżni	próżni	próżne	próżne
D.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
C.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym
B.	próżnych	próżnych	próżnych	próżne
N.	próżnymi	próżnymi	próżnymi	próżnymi
Ms.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
W.	próżni	próżni	próżne	próżne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżniejszy	próżniejszy	próżniejszy	próżniejsze	próżniejsza
D.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszej
C.	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszej
B.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszy	próżniejsze	próżniejszą
N.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszą
Ms.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżniejsi	próżniejsi	próżniejsze	próżniejsze
D.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych
C.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym
B.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejsze
N.	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi
Ms.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

1.b świadczący o zarozumiałości

Definicja

świadczący o zamiłowaniu do bycia podziwianym i chwalonym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

próżna chwała, satysfakcja

Cytaty

[...] w Piśmie Świętym w najdoskonalszy sposób ukazany jest obraz ludzkiej niewoli z powodu pieniądza, próżnej chwały i pychy.

źródło: NKJP: Henryk Dziadosz: Doświadczyć Boga: życie chrześcijańskie w Ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000

Zdaniem Montmorina, Gustaw III nic nie zyska na planowanej przez siebie wojnie prócz próżnej sławy.

źródło: NKJP: Zbigniew Anusik: Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, 2000

Nie chciałem marnować życia na rzeczy, które przyniosłyby mi pieniądze i próżną satysfakcję, ale nie dałyby możliwości mówienia istotnych rzeczy.

źródło: NKJP: Bramy ziemskiego raju, Dziennik Polski, 2004-04-02

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna
D.	próżnego	próżnego	próżnego	próżnego	próżnej
C.	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnej
B.	próżnego	próżnego	próżny	próżne	próżną
N.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżną
Ms.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżnej
W.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżni	próżni	próżne	próżne
D.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
C.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym
B.	próżnych	próżnych	próżnych	próżne
N.	próżnymi	próżnymi	próżnymi	próżnymi
Ms.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
W.	próżni	próżni	próżne	próżne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżniejszy	próżniejszy	próżniejszy	próżniejsze	próżniejsza
D.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszej
C.	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszej
B.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszy	próżniejsze	próżniejszą
N.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszą
Ms.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżniejsi	próżniejsi	próżniejsze	próżniejsze
D.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych
C.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym
B.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejsze
N.	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi
Ms.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

2.a pusty wewnętrznie

Definicja

taki, dla którego najważniejszy jest wygląd, prosta rozrywka lub inne sprawy pozbawione głębszego znaczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pusty

Połączenia

próżny człowiek, próżna księżniczka

Cytaty

Arthur uchodził za człowieka próżnego. Lubił wesołe towarzystwo, dobre jedzenie, najlepsze trunki i wystawne przyjęcia.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

A jako że była kobietą bardzo próżną, jej wygląd zewnętrzny miał największe znaczenie.

źródło: Internet

Jeśli miałabym się stać chudą tyką do grochu albo chłopobabą, to niech mnie lepiej zaraz diabli wezmą. Nie jestem próżna, po prostu wiem, co ładne.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna
D.	próżnego	próżnego	próżnego	próżnego	próżnej
C.	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnej
B.	próżnego	próżnego	próżny	próżne	próżną
N.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżną
Ms.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżnej
W.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżni	próżni	próżne	próżne
D.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
C.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym
B.	próżnych	próżnych	próżnych	próżne
N.	próżnymi	próżnymi	próżnymi	próżnymi
Ms.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
W.	próżni	próżni	próżne	próżne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżniejszy	próżniejszy	próżniejszy	próżniejsze	próżniejsza
D.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszej
C.	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszej
B.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszy	próżniejsze	próżniejszą
N.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszą
Ms.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżniejsi	próżniejsi	próżniejsze	próżniejsze
D.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych
C.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym
B.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejsze
N.	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi
Ms.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

2.b świadczący o pustce wewnętrznej

Definicja

świadczący o tym, że dla kogoś najważniejszy jest wygląd, prosta rozrywka lub inne sprawy pozbawione głębszego znaczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pusty

Połączenia

próżna ciekawość

Cytaty

Gardzisz kobietami, które poszukują rozrywek i coraz to nowych sensacji albo towarzystwa do plotek. Masz im za złe ich próżne i powierzchowne życie.

źródło: NKJP: Rozwiązanie psychozabawy ze strony 9-tej, Przekrój nr 771, 1960

Kalendarz Pirelli to takie eleganckie pudełko z czekoladkami. Przerost formy, próżne fotki, które służą wyłącznie temu, żeby coś sprzedać.

źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Co dziewczyny mają wspólnego z oponami?, Gazeta Wyborcza, 1997-12-30

Zamiast należytej czci, jaka im w grobach nawet przystoi, groby te stały się teraz raczej próżnej ciekawości przedmiotem.

źródło: NKJP: Głos trąby anioła..., Dziennik Polski, 2001-11-03

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna
D.	próżnego	próżnego	próżnego	próżnego	próżnej
C.	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnej
B.	próżnego	próżnego	próżny	próżne	próżną
N.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżną
Ms.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżnej
W.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżni	próżni	próżne	próżne
D.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
C.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym
B.	próżnych	próżnych	próżnych	próżne
N.	próżnymi	próżnymi	próżnymi	próżnymi
Ms.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
W.	próżni	próżni	próżne	próżne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżniejszy	próżniejszy	próżniejszy	próżniejsze	próżniejsza
D.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszej
C.	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszej
B.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszy	próżniejsze	próżniejszą
N.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszą
Ms.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżniejsi	próżniejsi	próżniejsze	próżniejsze
D.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych
C.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym
B.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejsze
N.	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi
Ms.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

3. bezskuteczny

Definicja

taki, który nie przynosi oczekiwanych efektów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bezskuteczny, czczy, daremny, płonny
	antonimy:	skuteczny
	hiperonimy:	niepotrzebny

Połączenia

próżny gest, trud; próżna dyskusja, gadanina; nadzieja; próżne domysły, obawy, słowa, wysiłki, żale
próżne gadanie

Cytaty

Wprawdzie M. się odgrażał, ale W. mówi, że to tylko próżne gesty, słowa bez pokrycia, argumenty bez podstaw.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1997

Stałem przy oknie i próbowałem coś zobaczyć. Próżny trud. W odległości dziesięciu metrów nie było niczego ciekawego, a dalej w ogóle już nic.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1996

[...] od dzieciństwa marzył o tym, że kiedyś jednak uda mu się poprowadzić lokomotywę. I co? Ktoś powie - próżne nadzieje. Nieprawda, zrealizował swoje marzenia.

źródło: NKJP: Świat, znany ze słyszenia, Dziennik Polski, 2002-02-02

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna
D.	próżnego	próżnego	próżnego	próżnego	próżnej
C.	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnej
B.	próżnego	próżnego	próżny	próżne	próżną
N.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżną
Ms.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżnej
W.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżni	próżni	próżne	próżne
D.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
C.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym
B.	próżnych	próżnych	próżnych	próżne
N.	próżnymi	próżnymi	próżnymi	próżnymi
Ms.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
W.	próżni	próżni	próżne	próżne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżniejszy	próżniejszy	próżniejszy	próżniejsze	próżniejsza
D.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszej
C.	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszej
B.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszy	próżniejsze	próżniejszą
N.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszą
Ms.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżniejsi	próżniejsi	próżniejsze	próżniejsze
D.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych
C.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym
B.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejsze
N.	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi
Ms.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

4. niewypełniony

Definicja

taki, który nie jest niczym wypełniony

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	pusty
	antonimy:	pełny

Połączenia

próżny pociąg; próżne butelki, szklanki

Cytaty

Wszędzie walały się próżne butelki lub rozbite szkło.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Na dworcu w Sandomierzu stoi parę próżnych pociągów po wyładowanym wojsku, czekając na wyjazd do Przemyśla po świeże wojsko.

źródło: NKJP: R.K.: Niech się pan legitymuje, Nowiny Raciborskie, 2006-08-23

Na zapleczu dudnią pełne beczki, a próżne pobrzękują.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: O graczach, Gazeta Wyborcza, 1999-04-15

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna
D.	próżnego	próżnego	próżnego	próżnego	próżnej
C.	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnemu	próżnej
B.	próżnego	próżnego	próżny	próżne	próżną
N.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżną
Ms.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym	próżnej
W.	próżny	próżny	próżny	próżne	próżna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżni	próżni	próżne	próżne
D.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
C.	próżnym	próżnym	próżnym	próżnym
B.	próżnych	próżnych	próżnych	próżne
N.	próżnymi	próżnymi	próżnymi	próżnymi
Ms.	próżnych	próżnych	próżnych	próżnych
W.	próżni	próżni	próżne	próżne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	próżniejszy	próżniejszy	próżniejszy	próżniejsze	próżniejsza
D.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszej
C.	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszemu	próżniejszej
B.	próżniejszego	próżniejszego	próżniejszy	próżniejsze	próżniejszą
N.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszą
Ms.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	próżniejsi	próżniejsi	próżniejsze	próżniejsze
D.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych
C.	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym	próżniejszym
B.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejsze
N.	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi	próżniejszymi
Ms.	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych	próżniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

Frazeologizmy

ktoś przelewa z pustego w próżne
z pustymi rękami
z próżnymi rękami
z próżnymi rękoma

Przysłowia

Z próżnego i Salomon nie naleje

Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2014