UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odpędzić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odpędzę	odpędzimy
2 os.	odpędzisz	odpędzicie
3 os.	odpędzi	odpędzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odpędziłem +(e)m odpędził	odpędziłam +(e)m odpędziła	odpędziłom +(e)m odpędziło	odpędziliśmy +(e)śmy odpędzili	odpędziłyśmy +(e)śmy odpędziły
2 os.	odpędziłeś +(e)ś odpędził	odpędziłaś +(e)ś odpędziła	odpędziłoś +(e)ś odpędziło	odpędziliście +(e)ście odpędzili	odpędziłyście +(e)ście odpędziły
3 os.	odpędził	odpędziła	odpędziło	odpędzili	odpędziły

bezosobnik: odpędzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odpędźmy
2 os.	odpędź	odpędźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odpędziłbym bym odpędził	odpędziłabym bym odpędziła	odpędziłobym bym odpędziło	odpędzilibyśmy byśmy odpędzili	odpędziłybyśmy byśmy odpędziły
2 os.	odpędziłbyś byś odpędził	odpędziłabyś byś odpędziła	odpędziłobyś byś odpędziło	odpędzilibyście byście odpędzili	odpędziłybyście byście odpędziły
3 os.	odpędziłby by odpędził	odpędziłaby by odpędziła	odpędziłoby by odpędziło	odpędziliby by odpędzili	odpędziłyby by odpędziły

bezosobnik: odpędzono by

bezokolicznik: odpędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odpędziwszy

gerundium: odpędzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odpędzenie	odpędzenia
D.	odpędzenia	odpędzeń
C.	odpędzeniu	odpędzeniom
B.	odpędzenie	odpędzenia
N.	odpędzeniem	odpędzeniami
Ms.	odpędzeniu	odpędzeniach
W.	odpędzenie	odpędzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odpędzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odpędzony	odpędzony	odpędzony	odpędzone	odpędzona
D.	odpędzonego	odpędzonego	odpędzonego	odpędzonego	odpędzonej
C.	odpędzonemu	odpędzonemu	odpędzonemu	odpędzonemu	odpędzonej
B.	odpędzonego	odpędzonego	odpędzony	odpędzone	odpędzoną
N.	odpędzonym	odpędzonym	odpędzonym	odpędzonym	odpędzoną
Ms.	odpędzonym	odpędzonym	odpędzonym	odpędzonym	odpędzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odpędzeni	odpędzeni	odpędzone	odpędzone
D.	odpędzonych	odpędzonych	odpędzonych	odpędzonych
C.	odpędzonym	odpędzonym	odpędzonym	odpędzonym
B.	odpędzonych	odpędzonych	odpędzonych	odpędzone
N.	odpędzonymi	odpędzonymi	odpędzonymi	odpędzonymi
Ms.	odpędzonych	odpędzonych	odpędzonych	odpędzonych

odpowiednik aspektowy: odpędzać

Pochodzenie

Zob. pędzić

1. komary

Definicja

sprawić, że jakaś osoba, zwierzę lub coś innego oddalą się od kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odegnać, odgonić

Połączenia

odpędzić wroga, bandziorów, złodziei, natrętów, (nachalną,...) zgraję, dzieci; muchę, komary, osę; ptactwo; szczury; węża; psy, kocura, wilka, dziki; dym
odpędzić kijem; kamieniami; kopniakiem; gestem; przekleństwem, krzykiem, wrzaskiem
odpędzić od komputera, od telewizora
odpędzić, odgonić

Cytaty

	W pewnej chwili panna Kazimiera gwałtownym ruchem ręki odpędziła natrętną muchę od twarzy Alioszy. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958
	[...] Mieli strzałami odpędzić tygrysicę od potomstwa [...]. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Zostałem odpędzony od konfesjonału bez rozgrzeszenia, gdyż ksiądz stwierdził, że zamiast szczerego żalu za grzechy, przepełnia mnie pycha [...]. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008
	Po chwili jest już wymazany aż po łokcie, a kiedy nieostrożnym gestem usiłuje odpędzić natrętną muchę, robi sobie na nosie czarną smugę. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997
	Machnięciem ręki odpędził kilka riksz, pragnących zaofiarować mu usługi [...]. źródło: NKJP: Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan: Stawka większa niż życie, 1967

Składnia

odpędzić

KOGO/CO + (od KOGO/CZEGO) + (CZYM)

2. strach

Definicja

pozbyć się nieprzyjemnych i męczących emocji, myśli lub stanów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odegnać, odgonić

Połączenia

odpędzić głód, zimno, sen, senność, zmęczenie; gnuśność; niepokój, zdenerwowanie; jakąś pokusę; (zły,...) sen; samotność; lęki; podejrzenie; wspomnienia; jakieś pomysły
usiłować; (nie) móc odpędzić

Cytaty

	[...] Nie mogę odpędzić od siebie uczucia zniechęcenia. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007
	Wbił sobie paznokcie w ucho, by ostrym bólem odpędzić niechciane myśli. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu, 2002
	[...] zrozumiał, że tej nocy również nie odpędzi bezsenności żadną lekturą ani pigułką. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977
	Nuda znikła, odpędzona pełnym zadowolenia mruczeniem, przerywanym czasami psotami i odkrywaniem nowych kocich pomysłów. źródło: NKJP: Magdalena Mrozowska: Po co nam kot?, Kot, 2006-06

Składnia

odpędzić

CO + (od KOGO) + (CZYM)

3. złe duchy

Definicja

za pomocą magicznych działań sprawić, że jakieś złe, nadprzyrodzone zjawisko lub inne niekorzystne czynniki zewnętrzne stracą swoją moc oddziaływania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odegnać, odgonić

Połączenia

odpędzić diabła, demony; czarownice; zmorę, marę; (złe,...) duchy, moce; czary; zarazę, (zły,...) los; zimę
odpędzić wiarą
odpędzić, odegnać

Cytaty

	- Jestem czarownikiem białego, dobrego voodoo. Nie zabijam ludzi, lecz zapewniam im szczęście - mówi Jean-Pierre. Prosimy go więc, by odpędził od nas złe duchy. źródło: NKJP: Bartosz Węglarczyk: Karaiby, Gazeta Wyborcza, 1995-01-13
	Ten taniec miał na celu odpędzenie od siedzib ludzkich duszy zmarłego, żeby nie szkodziła żywym. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1957
	Zdarza się, że śmierć można odpędzić muzyką. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008
	- Panie, tchnieniem swoich ust odpędź złe duchy. Rozkaż im, aby się stąd wyniosły. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009
	Dźwięk dzwonów ma rozdzielić chmury, odpędzić deszcze i pioruny. źródło: NKJP: Leszek Matela: Sekrety katedr i miejsc mocy: wiedza tajemna chrześcijańskich mistrzów, 2004

Składnia

odpędzić

KOGO/CO + (od KOGO/CZEGO) + (CZYM)

4. spirytus

Definicja

pot.

wprowadzić ciecz w stan pary, a następnie skroplić ją w celu oczyszczenia i wyodrębnienia składników

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Cytaty

Odpędzenie spirytusu jest możliwe dzięki różnicy punktów wrzenia alkoholu etylowego, wrzącego przy 78,3 C i wody o temperaturze wrzenia 100 C.

źródło: Internet: grupy.senior.pl

Niektóre gazy promieniotwórcze, odpędzone z wody chłodniczej reaktora, przechowuje się w zbiornikach rozkładowych przed wypuszczeniem do atmosfery przez wentylatory z filtrem.

źródło: NKJP: Piotr Bein: Czego nie wolno wiedzieć: eksploatacyjne emisje promieniotwórcze z reaktorów atomowych, Zielone Brygady, 2002-04-01

Składnia

odpędzić

Data ostatniej modyfikacji: 08.12.2015