UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odegnać

odgonić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odegnam	odegnamy
2 os.	odegnasz	odegnacie
3 os.	odegna	odegnają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odegnałem +(e)m odegnał	odegnałam +(e)m odegnała	odegnałom +(e)m odegnało	odegnaliśmy +(e)śmy odegnali	odegnałyśmy +(e)śmy odegnały
2 os.	odegnałeś +(e)ś odegnał	odegnałaś +(e)ś odegnała	odegnałoś +(e)ś odegnało	odegnaliście +(e)ście odegnali	odegnałyście +(e)ście odegnały
3 os.	odegnał	odegnała	odegnało	odegnali	odegnały

bezosobnik: odegnano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odegnajmy
2 os.	odegnaj	odegnajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odegnałbym bym odegnał	odegnałabym bym odegnała	odegnałobym bym odegnało	odegnalibyśmy byśmy odegnali	odegnałybyśmy byśmy odegnały
2 os.	odegnałbyś byś odegnał	odegnałabyś byś odegnała	odegnałobyś byś odegnało	odegnalibyście byście odegnali	odegnałybyście byście odegnały
3 os.	odegnałby by odegnał	odegnałaby by odegnała	odegnałoby by odegnało	odegnaliby by odegnali	odegnałyby by odegnały

bezosobnik: odegnano by

bezokolicznik: odegnać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odegnawszy

gerundium: odegnanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odegnanie	odegnania
D.	odegnania	odegnań
C.	odegnaniu	odegnaniom
B.	odegnanie	odegnania
N.	odegnaniem	odegnaniami
Ms.	odegnaniu	odegnaniach
W.	odegnanie	odegnania

imiesłów przymiotnikowy bierny: odegnany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odegnany	odegnany	odegnany	odegnane	odegnana
D.	odegnanego	odegnanego	odegnanego	odegnanego	odegnanej
C.	odegnanemu	odegnanemu	odegnanemu	odegnanemu	odegnanej
B.	odegnanego	odegnanego	odegnany	odegnane	odegnaną
N.	odegnanym	odegnanym	odegnanym	odegnanym	odegnaną
Ms.	odegnanym	odegnanym	odegnanym	odegnanym	odegnanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odegnani	odegnani	odegnane	odegnane
D.	odegnanych	odegnanych	odegnanych	odegnanych
C.	odegnanym	odegnanym	odegnanym	odegnanym
B.	odegnanych	odegnanych	odegnanych	odegnane
N.	odegnanymi	odegnanymi	odegnanymi	odegnanymi
Ms.	odegnanych	odegnanych	odegnanych	odegnanych

odpowiednik aspektowy: odganiać

Pochodzenie

Zob. gnać

1. muchę

Definicja

sprawić, że jakaś osoba lub zwierzę oddalają się od kogoś lub czegoś

Warianty

odgonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odpędzić, przegonić, przepędzić

Połączenia

odegnać precz

Cytaty

	Odegnałem, szturchając kosturem, jedną z ladacznic [...]. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006
	Był już w połowie drogi, gdy poczuł, że coś mu się pęta pod nogami. Ku swojemu zdziwieniu rozpoznał Ciapę. Z początku chciał go odegnać, ale okazało się, że to wcale nie takie łatwe. Szczeniak wracał z piskiem. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Przyszłam sama, więc pan Rozum odegnał mnie jak psa, tylko dlatego, że na liście były dwie osoby, a chciała wejść jedna. źródło: NKJP: Irena Morawska: Więźniowie rezydencji, Gazeta Wyborcza, 1996-07-30
	Jakkolwiek jesteśmy u celu, nie wiemy jeszcze, czy nie wyskoczy na nas jakiś cerber i nie odegna nas precz od tej upragnionej arki. źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005
	Gdy komisarz wyszedł zza równego rzędu świerków, rzucił się ku niemu, zaciekle ujadając, maleńki york z kretyńską wstążką między uszami. Lesik miał chęć odegnać go kopniakiem, jednak pohamował się, zresztą szczekacz i tak był zbyt sprytny, żeby skoczyć mu do nogawek. źródło: NKJP: Marcin Wroński: Officium Secretum: pies pański, 2010

Składnia

	+	odegnać	+	KOGO/CO + CZYM
	+	odegnać	+	KOGO/CO + SKĄD

2. myśli

Definicja

pozbyć się niepożądanych emocji, myśli czy stanów

Warianty

odgonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odpędzić, opędzić się

Połączenia

odegnać myśli
odegnać precz

Cytaty

Śmiać mi się chce i płakać. Bo nie da się odegnać myśli, że umrę, że miłość nasza skończy się na cmentarzu.

źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976

Zbigniewa nie chciał opuścić nieokreślony niepokój. Z trudem odegnał go od siebie.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

Wstał, podumał, wyjrzał przez okno (świat nadal istniał) i, ubierając się powoli, zaczął w myśli pierwiastkować kolejne liczby całkowite, które to zajęcie miało odegnać odeń lęk.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2000

Składnia

odegnać

CO + (od KOGO)

3. złe moce

Definicja

za pomocą magicznego oddziaływania lub działania sprawić, że jakieś złe, nadprzyrodzone zjawisko lub inne niekorzystne czynniki zewnętrzne tracą swoją moc

Warianty

odgonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odpędzić, przepędzić, wypędzić

Połączenia

odegnać złe duchy; moce, siły

Cytaty

	Znachorka coś z kurą robiła. Nagle ptak „zemdlał”. Wyglądał, jakby został uduszony, jednak Cyganka zaczęła wołać, że trzeba odegnać urok. A do tego są niezbędna pieniądze. źródło: NKJP: mac: Kura za siedem tysięcy, Trybuna Śląska, 2000-12-18
	Przed rozpoczęciem walki zawodnicy rzucają na arenę garść soli, widowiskowo kołyszą się z nogi na nogę, tupią i kucają – ma to odegnać złe moce. źródło: NKJP: (FREN): Zawodnicy wagi superciężkiej, Gazeta Krakowska, 2005-01-28
	Jeszcze zabrakło starych kobiet czyniących znak krzyża i spluwających przez ramię dla odegnania złego. źródło: NKJP: Internet
	Może się biczowałeś, by odegnać złego ducha z twego szlachetnego, wyzutego z emocji ciała? źródło: NKJP: Andrzej Żor: Jedenaście dialogów z porcelanową filiżanką w tle, 2009
	Krzyż poświęcony i te zioła odegnają śmierć. źródło: NKJP: Sylwia Chutnik: Dzidzia, 2009

Składnia

odegnać

Data ostatniej modyfikacji: 08.10.2018