UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zagonić

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagonię
 zagonimy
2 os. zagonisz
 zagonicie
3 os. zagoni
 zagonią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagoniłem
+(e)m zagonił
 zagoniłam
+(e)m zagoniła
 zagoniłom
+(e)m zagoniło
 zagoniliśmy
+(e)śmy zagonili
 zagoniłyśmy
+(e)śmy zagoniły
2 os. zagoniłeś
+(e)ś zagonił
 zagoniłaś
+(e)ś zagoniła
 zagoniłoś
+(e)ś zagoniło
 zagoniliście
+(e)ście zagonili
 zagoniłyście
+(e)ście zagoniły
3 os. zagonił
 zagoniła
 zagoniło
 zagonili
 zagoniły

bezosobnik: zagoniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zagońmy
2 os. zagoń
 zagońcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zagoniłbym
bym zagonił
 zagoniłabym
bym zagoniła
 zagoniłobym
bym zagoniło
 zagonilibyśmy
byśmy zagonili
 zagoniłybyśmy
byśmy zagoniły
2 os. zagoniłbyś
byś zagonił
 zagoniłabyś
byś zagoniła
 zagoniłobyś
byś zagoniło
 zagonilibyście
byście zagonili
 zagoniłybyście
byście zagoniły
3 os. zagoniłby
by zagonił
 zagoniłaby
by zagoniła
 zagoniłoby
by zagoniło
 zagoniliby
by zagonili
 zagoniłyby
by zagoniły

bezosobnik: zagoniono by

bezokolicznik: zagonić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zagoniwszy

gerundium: zagonienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zagoniony

odpowiednik aspektowy: zaganiać

1. rywala

Definicja

zmusić kogoś do intensywnego biegania skutkującego wielkim zmęczeniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zmęczyć

Połączenia

  • zagoniony pies

Cytaty

Na tle przeciwnika, który zebrał się raptem dwa tygodnie temu, wypadliśmy blado. Przecież chłopcy trenują od maja, z krótką przerwą na wakacje i jakoś nie potrafiliśmy zagonić przeciwnika.

źródło: NKJP: Jerzy Zaborski: Nadchodzi czas rozliczeń, Dziennik Polski, 2008-08-29

W drugiej połowie młodzi goście postanowili zagonić gospodarzy. Różnica lat i wyporności organizmów była aż nadto widoczna na boisku.

źródło: NKJP: tor, mawa: Futbol: Rzeszów się cieszy, Nowiny, 2006

Pierwszą bramkę Górale zdobyli dopiero przy stanie 7:0, gdy mistrzowie byli już myślami na bankiecie. Tymczasem przy mądrym prowadzeniu zespołu powinni zagonić rywala.

źródło: NKJP: Stefan Leśniowski: W odwrocie, Gazeta Krakowska, 2004-07-21

Dwaj ostatni [...], obaj z toporami, stali o trzy kroki od rycerza, dysząc jak zagonione psy.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003

Składnia

bez ograniczeń + zagonić +
KOGO/CO

2. do domu

Definicja

określonymi działaniami zmusić jakąś osobę lub zwierzę do przemieszczenia się w określone miejsce

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapędzić

Cytaty

Funkcjonariusze rozmawiali z nim ponad godzinę. Udało im się zagonić 22-latka na dach i tam obezwładnić.

źródło: NKJP: Radosław Konczyński: Chciał skoczyć z rusztowania, Dziennik Bałtycki, 2009-08-21

Około północy zagonili nas do samolotu, słyszałam, jak jeden z moich „kolegów” powiedział: „Jak nas cofną, to zniosę jajo!”.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Miłościnia, 2009

Arek, zagoń wszystkich do konferencyjnej, bo zaczynamy.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004

W grudniu wilki zagoniły jelenia na zamarzniętą taflę jeziora czorsztyńskiego. Ślizgając się na lodzie, nie miał dużych szans obrony przed drapieżnikami.

źródło: NKJP: Józef Figura: Jeleń na lodzie, Tygodnik Podhalański nr 3, 1997

Któregoś dnia niedźwiadek ten zerwał się z łańcucha i zaczął uciekać. Ludzie, chcąc go zagonić do domu, uderzali w garnki, pokrywki, aby hałasem wystraszyć zwierzę.

źródło: NKJP: IKU: Wędrowały Bery przez wieś, Gazeta Poznańska, 2004-02-26

Składnia

bez ograniczeń + zagonić +
KOGO/CO + DOKĄD

3. w dalekie strony

Definicja

książk. 
być przyczyną czyjegoś dotarcia do jakiegoś odległego miejsca wbrew jego woli

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapędzić

Cytaty

Zagoniła go wojna przez Stanisławów aż na Węgry. Stamtąd dał znać do domu, że żyje.

źródło: NKJP: (e): Maki miały kolor jak w Brzanie, Gazeta Krakowska, 2002-05-14

Doskonale! Jesteśmy na 41 40’N, a zatem nie zagoniło nas, jak myślałem, zbyt daleko na północ.

źródło: NKJP: Andrzej Urabńczyk: Dziękuję Ci, Pacyfiku, 1985

Składnia

bez ograniczeń + zagonić +
KOGO + DOKĄD

4. do nauki

Definicja

pot. 
zmusić kogoś do zrobienia czegoś

Warianty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nagonić

Połączenia

  • zagonić do pracy, do roboty
  • (nie) dać się zagonić do  czegoś 

Cytaty

Oboje rodzice są z nich dumni, chociaż chłopcy myślą tylko o tym, by pobiegać na podwórku z kolegami i trudno ich zagonić do nauki.

źródło: NKJP: Anna Góra: Będzie nam tu tysiąc razy lepiej!, Trybuna Śląska, 2002-12-20

Jak na swe warunki fizyczne ma dobry rzut. Tylko nadal nie wykorzystuje możliwości i musi wiele trenować, by poprawić motorykę. No i za bardzo lubi piwo. Ale już ja oduczę go tego i zagonię do pracy.

źródło: NKJP: Wojciech Michałowicz: NBA - teraz Polska, Gazeta Wyborcza, 1994-08-13

Na delikatne uwagi Becowej i Kurysów z poddasza niefrasobliwa Italska wybuchała śmiechem, obiecywała, że zagoni męża do porządków, ale widać on się zagonić nie dawał, jej to nie przeszkadzało i graciarnia rosła.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007

Składnia

bez ograniczeń + zagonić +
KOGO + do CZEGO

Frazeologizmy

ktoś zapędził w kozi róg kogoś
ktoś zagonił w kozi róg kogoś
Data ostatniej modyfikacji: 09.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN