UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaganiać

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaganiam
 zaganiamy
2 os. zaganiasz
 zaganiacie
3 os. zagania
 zaganiają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaganiałem
+(e)m zaganiał
 zaganiałam
+(e)m zaganiała
 zaganiałom
+(e)m zaganiało
 zaganialiśmy
+(e)śmy zaganiali
 zaganiałyśmy
+(e)śmy zaganiały
2 os. zaganiałeś
+(e)ś zaganiał
 zaganiałaś
+(e)ś zaganiała
 zaganiałoś
+(e)ś zaganiało
 zaganialiście
+(e)ście zaganiali
 zaganiałyście
+(e)ście zaganiały
3 os. zaganiał
 zaganiała
 zaganiało
 zaganiali
 zaganiały

bezosobnik: zaganiano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę zaganiał
będę zaganiać
 będę zaganiała
będę zaganiać
 będę zaganiało
będę zaganiać
 będziemy zaganiali
będziemy zaganiać
 będziemy zaganiały
będziemy zaganiać
2 os. będziesz zaganiał
będziesz zaganiać
 będziesz zaganiała
będziesz zaganiać
 będziesz zaganiało
będziesz zaganiać
 będziecie zaganiali
będziecie zaganiać
 będziecie zaganiały
będziecie zaganiać
3 os. będzie zaganiał
będzie zaganiać
 będzie zaganiała
będzie zaganiać
 będzie zaganiało
będzie zaganiać
 będą zaganiali
będą zaganiać
 będą zaganiały
będą zaganiać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaganiajmy
2 os. zaganiaj
 zaganiajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaganiałbym
bym zaganiał
 zaganiałabym
bym zaganiała
 zaganiałobym
bym zaganiało
 zaganialibyśmy
byśmy zaganiali
 zaganiałybyśmy
byśmy zaganiały
2 os. zaganiałbyś
byś zaganiał
 zaganiałabyś
byś zaganiała
 zaganiałobyś
byś zaganiało
 zaganialibyście
byście zaganiali
 zaganiałybyście
byście zaganiały
3 os. zaganiałby
by zaganiał
 zaganiałaby
by zaganiała
 zaganiałoby
by zaganiało
 zaganialiby
by zaganiali
 zaganiałyby
by zaganiały

bezosobnik: zaganiano by

bezokolicznik: zaganiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zaganiając

gerundium: zaganianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: zaganiający

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaganiany

odpowiedniki aspektowe: zagonić , zagnać

1. do domu

Definicja

określonymi działaniami zmuszać jakąś osobę lub zwierzę do przemieszczenia się w określone miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapędzać

Połączenia

  • zaganiać ludzi; krowę; stado
  • zaganiać siłą
  • zaganiać na siłę

Cytaty

- Spać, spać, spać - nawoływał doktor, zaganiając chłopców do namiotu.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Psy tak wytresowane mogą chodzić bez kagańca w gęstym tłumie. Gdy tłum staje się agresywny, pies, warcząc i szczekając, zagania ludzi do kąta jak stado owiec.

źródło: NKJP: Katarzyna Kęsicka: Pokaz tresury w Legionowie, Gazeta Wyborcza, 1994-12-19

Innym razem pomagaliśmy Samojedom zaganiać ławicę ryb do sieci, lecąc tuż nad rzeką o stromych, wysokich brzegach, o które w każdej chwili mogły zaczepić śmigła.

źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Dom nad Oniego, 2006

Pasterze zaganiali na noc stada do wieży, żeby uchronić je przed złodziejami.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Maria Dudycz zazwyczaj wieczorami patrzy w niebo czy nie będzie padać. Zagania kury, bo ostatnio podwórko odwiedza lisica. Gospodarstwo zasypia.

źródło: NKJP: Ewa Bugno: Woda pożera drogę, Gazeta Krakowska, 2003-06-17

Składnia

bez ograniczeń + zaganiać +
KOGO/CO + DOKĄD

2. w dalekie strony

Definicja

stawać się przyczyną czyjegoś dotarcia do jakiegoś odległego miejsca wbrew jego woli

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapędzać

Cytaty

Sztorm zagania ich w kierunku lądu, gdzie zarzucają kotwicę i znajdują schronienie.

źródło: Kim Leine: Prorocy znad Fiordu Wieczności, 2016 (books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + zaganiać +
KOGO + DOKĄD

3. do nauki

Definicja

pot. 
zmuszać kogoś do zrobienia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  naganiać

Połączenia

  • zaganiać do roboty

Cytaty

[...] trudno zrozumieć, dlaczego Odyniec zagania Mickiewicza do spania, kiedy ten uparł się rysować „z natury jakieś widoczki”. No bo po cóż spać w biały dzień?

źródło: NKJP: Maria Dernałowicz: Trzeba ustalić fakty, Gazeta Wyborcza, 1999-03-16

Rodzice byli mili i serdeczni, ale wszystko to trąciło sztucznością. Ojciec z nienaturalnym entuzjazmem zaganiał ją do pomocy w kuchni, a mama, kiedy tylko pojawiała się w domu, wciąż pytała, czy Marta napiłaby się herbaty.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998

Ściąga wolontariuszy - z Sanoka, Warszawy, Katowic - i zagania ich do roboty. Naprawiają krzyże, stawiają zwalone płyty, wyrzucają gruz.

źródło: NKJP: Aleksandra Więcka: Fajna historia, Ozon, nr 14, 2005

Także mama jest moją zagorzałą fanką. Zagania mnie do nauki tekstów i piosenek prawie jak za szkolnych czasów, podczas gdy ja zwykłam wszystko zostawiać na ostatni moment.

źródło: NKJP: Mama jest moją fanką, Tygodnik Rybnicki, 2007-07-24

Mam dziewięć lat i moja święta Babka Maria zagania mnie do pakowania i opisywania prezentów.

źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Tysiąc przeszkód, Polityka, 2000-12-23

Składnia

bez ograniczeń + zaganiać +
KOGO + do CZEGO

Frazeologizmy

ktoś zapędza w kozi róg kogoś
ktoś zagania w kozi róg kogoś
Data ostatniej modyfikacji: 08.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN