Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. osłonić
1. zakrywać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zasłaniać się |
Cytaty
|
Była naga, osłaniała się rękoma. źródło: NKJP: Ida Fink: Ślady, 1996 |
|
|
Oczywiście i panowie, i panie mieli na głowach kapelusze, damy ponadto osłaniały się od słońca parasolką. źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci: życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004 |
|
|
Według jednej z hipotez kobiety nie zauważyły samochodu przed wkroczeniem na jezdnię, bo osłaniały się parasolem przed ulewą. źródło: NKJP: (mc, szad): Śmiertelna nieuwaga, 2011 |
|
|
Ludzie wracający z pola często właśnie takim snopkiem osłaniali się przed deszczem. źródło: NKJP: KAK: Kim był chłopiec z obrazu?, Gazeta Krakowska, 2004-11-08 |
|
|
Znów musiałem się osłaniać przed ostrymi podmuchami wiatru, próbując iść tyłem [...]. źródło: NKJP: Zygmunt Kwiatkowski: Z krzyżem w kraju półksiężyca: nyszkur Allah - dzięki Bogu, 2010 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
osłaniam się |
osłaniamy się |
|||
| 2 os. |
osłaniasz się |
osłaniacie się |
|||
| 3 os. |
osłania się |
osłaniają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
osłaniałem się +(e)m się osłaniał |
osłaniałam się +(e)m się osłaniała |
osłaniałom się +(e)m się osłaniało |
osłanialiśmy się +(e)śmy się osłaniali |
osłaniałyśmy się +(e)śmy się osłaniały |
| 2 os. |
osłaniałeś się +(e)ś się osłaniał |
osłaniałaś się +(e)ś się osłaniała |
osłaniałoś się +(e)ś się osłaniało |
osłanialiście się +(e)ście się osłaniali |
osłaniałyście się +(e)ście się osłaniały |
| 3 os. |
osłaniał się |
osłaniała się |
osłaniało się |
osłaniali się |
osłaniały się |
bezosobnik: osłaniano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się osłaniał będę się osłaniać |
będę się osłaniała będę się osłaniać |
będę się osłaniało będę się osłaniać |
będziemy się osłaniali będziemy się osłaniać |
będziemy się osłaniały będziemy się osłaniać |
| 2 os. |
będziesz się osłaniał będziesz się osłaniać |
będziesz się osłaniała będziesz się osłaniać |
będziesz się osłaniało będziesz się osłaniać |
będziecie się osłaniali będziecie się osłaniać |
będziecie się osłaniały będziecie się osłaniać |
| 3 os. |
będzie się osłaniał będzie się osłaniać |
będzie się osłaniała będzie się osłaniać |
będzie się osłaniało będzie się osłaniać |
będą się osłaniali będą się osłaniać |
będą się osłaniały będą się osłaniać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
osłaniajmy się |
|
| 2 os. |
osłaniaj się |
osłaniajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
osłaniałbym się bym się osłaniał |
osłaniałabym się bym się osłaniała |
osłaniałobym się bym się osłaniało |
osłanialibyśmy się byśmy się osłaniali |
osłaniałybyśmy się byśmy się osłaniały |
| 2 os. |
osłaniałbyś się byś się osłaniał |
osłaniałabyś się byś się osłaniała |
osłaniałobyś się byś się osłaniało |
osłanialibyście się byście się osłaniali |
osłaniałybyście się byście się osłaniały |
| 3 os. |
osłaniałby się by się osłaniał |
osłaniałaby się by się osłaniała |
osłaniałoby się by się osłaniało |
osłanialiby się by się osłaniali |
osłaniałyby się by się osłaniały |
bezosobnik: osłaniano by się
bezokolicznik: osłaniać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
osłaniając się
gerundium: osłanianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | osłanianie się |
osłaniania się |
| D. | osłaniania się |
osłaniań się |
| C. | osłanianiu się |
osłanianiom się |
| B. | osłanianie się |
osłaniania się |
| N. | osłanianiem się |
osłanianiami się |
| Ms. | osłanianiu się |
osłanianiach się |
| W. | osłanianie się |
osłaniania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: osłaniający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | osłaniający się |
osłaniający się |
osłaniający się |
osłaniające się |
osłaniająca się |
| D. | osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniającej się |
| C. | osłaniającemu się |
osłaniającemu się |
osłaniającemu się |
osłaniającemu się |
osłaniającej się |
| B. | osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniający się |
osłaniające się |
osłaniającą się |
| N. | osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającą się |
| Ms. | osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | osłaniający się |
osłaniający się |
osłaniające się |
osłaniające się |
| D. | osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
| C. | osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
| B. | osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniające się |
| N. | osłaniającymi się |
osłaniającymi się |
osłaniającymi się |
osłaniającymi się |
| Ms. | osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
odpowiednik aspektowy: osłonić się
Składnia
|
+ | osłaniać się | + |
(CZYM) +
(od CZEGO | przed CZYM)
|
2. chronić się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Cytaty
|
W śledztwie przyznali się do zbrodni, z tym że zarówno podczas postępowania przygotowawczego, jak i sądowego osłaniali się nawzajem i obciążali raczej każde siebie. źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia, 2002 |
|
|
Nawet wyskakując z gazika po papierosy osłaniali się nawzajem. źródło: NKJP: Maria Wiernikowska, Wojciech Jagielski: Kurdowie, Gazeta Wyborcza, 1993-10-08 |
|
|
Zabieramy ich flagę i pędzimy w stronę naszej bazy, gdzie musimy donieść zdobycz, osłaniając się nawzajem. źródło: NKJP: Adam Skorupiński: Czerwone berety i... krew z galarety, Dziennik Bałtycki, 1999-04-10 |
|
|
W 1916 roku lotnictwo niemieckie podjęło decyzję o budowie dwumiejscowych samolotów myśliwskich, które [...] mogłyby działać w grupach, osłaniając się wzajemnie. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
osłaniam się |
osłaniamy się |
|||
| 2 os. |
osłaniasz się |
osłaniacie się |
|||
| 3 os. |
osłania się |
osłaniają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
osłaniałem się +(e)m się osłaniał |
osłaniałam się +(e)m się osłaniała |
osłaniałom się +(e)m się osłaniało |
osłanialiśmy się +(e)śmy się osłaniali |
osłaniałyśmy się +(e)śmy się osłaniały |
| 2 os. |
osłaniałeś się +(e)ś się osłaniał |
osłaniałaś się +(e)ś się osłaniała |
osłaniałoś się +(e)ś się osłaniało |
osłanialiście się +(e)ście się osłaniali |
osłaniałyście się +(e)ście się osłaniały |
| 3 os. |
osłaniał się |
osłaniała się |
osłaniało się |
osłaniali się |
osłaniały się |
bezosobnik: osłaniano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się osłaniał będę się osłaniać |
będę się osłaniała będę się osłaniać |
będę się osłaniało będę się osłaniać |
będziemy się osłaniali będziemy się osłaniać |
będziemy się osłaniały będziemy się osłaniać |
| 2 os. |
będziesz się osłaniał będziesz się osłaniać |
będziesz się osłaniała będziesz się osłaniać |
będziesz się osłaniało będziesz się osłaniać |
będziecie się osłaniali będziecie się osłaniać |
będziecie się osłaniały będziecie się osłaniać |
| 3 os. |
będzie się osłaniał będzie się osłaniać |
będzie się osłaniała będzie się osłaniać |
będzie się osłaniało będzie się osłaniać |
będą się osłaniali będą się osłaniać |
będą się osłaniały będą się osłaniać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
osłaniajmy się |
|
| 2 os. |
osłaniaj się |
osłaniajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
osłaniałbym się bym się osłaniał |
osłaniałabym się bym się osłaniała |
osłaniałobym się bym się osłaniało |
osłanialibyśmy się byśmy się osłaniali |
osłaniałybyśmy się byśmy się osłaniały |
| 2 os. |
osłaniałbyś się byś się osłaniał |
osłaniałabyś się byś się osłaniała |
osłaniałobyś się byś się osłaniało |
osłanialibyście się byście się osłaniali |
osłaniałybyście się byście się osłaniały |
| 3 os. |
osłaniałby się by się osłaniał |
osłaniałaby się by się osłaniała |
osłaniałoby się by się osłaniało |
osłanialiby się by się osłaniali |
osłaniałyby się by się osłaniały |
bezosobnik: osłaniano by się
bezokolicznik: osłaniać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
osłaniając się
gerundium: osłanianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | osłanianie się |
osłaniania się |
| D. | osłaniania się |
osłaniań się |
| C. | osłanianiu się |
osłanianiom się |
| B. | osłanianie się |
osłaniania się |
| N. | osłanianiem się |
osłanianiami się |
| Ms. | osłanianiu się |
osłanianiach się |
| W. | osłanianie się |
osłaniania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: osłaniający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | osłaniający się |
osłaniający się |
osłaniający się |
osłaniające się |
osłaniająca się |
| D. | osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniającej się |
| C. | osłaniającemu się |
osłaniającemu się |
osłaniającemu się |
osłaniającemu się |
osłaniającej się |
| B. | osłaniającego się |
osłaniającego się |
osłaniający się |
osłaniające się |
osłaniającą się |
| N. | osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającą się |
| Ms. | osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | osłaniający się |
osłaniający się |
osłaniające się |
osłaniające się |
| D. | osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
| C. | osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
osłaniającym się |
| B. | osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniające się |
| N. | osłaniającymi się |
osłaniającymi się |
osłaniającymi się |
osłaniającymi się |
| Ms. | osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
osłaniających się |
Składnia
| Rzpl | + | osłaniać się | + |
|