UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozgardiasz

Chronologizacja

1733, Kart XVII-XVIII
Z początku (od 1564 r.) wyraz zapisywano przez -s.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozgardiasz	rozgardiasze
D.	rozgardiaszu	rozgardiaszów rozgardiaszy
C.	rozgardiaszowi	rozgardiaszom
B.	rozgardiasz	rozgardiasze
N.	rozgardiaszem	rozgardiaszami
Ms.	rozgardiaszu	rozgardiaszach
W.	rozgardiaszu	rozgardiasze

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Etymologia niejasna. Bańkowski skłania się do uznania wyrazu za zapożyczenie z ukr. rozhordijáš (w tym języku miałby być turcyzmem). Przeciwko takiemu etymologizowaniu przemawia chronologia oraz historia wyrazu ukraińskiego, występującego w różnych wariantach fonetycznych. Warto zaznaczyć, że ESUM uważa wyraz za polonizm, a za podstawę zapożyczenia uznaje węg. garázda 'dotyczący skandalu, awantury, burdy'.

Definicja

stan ogólnego zamieszania, w którym przedmioty nie znajdują na swoim właściwym miejscu, a ludzie nie działają w sposób przemyślany, sprawny i celowy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bałagan, chaos, kipisz

Cytaty

	Zaniepokojony portier, odwieczny policyjny informator, przybiegł z dołu, spojrzał na rozgardiasz w pokoju, a potem na spoconego Mocka. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007
	Gdy tamtego zimowego dnia wszedłem do Navigi, wśród sterty papierzysk, teleksów, tworzących elementy codziennego rozgardiaszu, ujrzałem Wojtka Moskala. źródło: NKJP: Marek Kamiński, Wojciech Moskal, Sławomir Swerpel: Nie tylko biegun,1996
	Kompletnie niezrozumiała postawa gospodarzy, przejawiająca się ogólnym rozgardiaszem i bezmyślnymi rzutami z nieprzygotowanych pozycji mogły wyprowadzić z równowagi. źródło: NKJP: Mariusz Godos: Szaleństwa Rickyego, Życie Podkarpackie, 2007-07-03
	[...] fakt, iż najpierw prasa otrzymała tak ważny dokument, a później Sejm, należy przypisać rozgardiaszowi i niedoświadczeniu młodego stażem rządu, nie zaś chęci zlekceważenia posłów i senatorów. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.02.1992
	Róża zasiada na zydelku i patrzy na kuchenny rozgardiasz [...]. źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Senność, 2009

Data ostatniej modyfikacji: 20.06.2016