Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
uśmiercę |
uśmiercimy |
|||
| 2 os. |
uśmiercisz |
uśmiercicie |
|||
| 3 os. |
uśmierci |
uśmiercą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uśmierciłem +(e)m uśmiercił |
uśmierciłam +(e)m uśmierciła |
uśmierciłom +(e)m uśmierciło |
uśmierciliśmy +(e)śmy uśmiercili |
uśmierciłyśmy +(e)śmy uśmierciły |
| 2 os. |
uśmierciłeś +(e)ś uśmiercił |
uśmierciłaś +(e)ś uśmierciła |
uśmierciłoś +(e)ś uśmierciło |
uśmierciliście +(e)ście uśmiercili |
uśmierciłyście +(e)ście uśmierciły |
| 3 os. |
uśmiercił |
uśmierciła |
uśmierciło |
uśmiercili |
uśmierciły |
bezosobnik: uśmiercono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
uśmierćmy |
|
| 2 os. |
uśmierć |
uśmierćcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uśmierciłbym bym uśmiercił |
uśmierciłabym bym uśmierciła |
uśmierciłobym bym uśmierciło |
uśmiercilibyśmy byśmy uśmiercili |
uśmierciłybyśmy byśmy uśmierciły |
| 2 os. |
uśmierciłbyś byś uśmiercił |
uśmierciłabyś byś uśmierciła |
uśmierciłobyś byś uśmierciło |
uśmiercilibyście byście uśmiercili |
uśmierciłybyście byście uśmierciły |
| 3 os. |
uśmierciłby by uśmiercił |
uśmierciłaby by uśmierciła |
uśmierciłoby by uśmierciło |
uśmierciliby by uśmiercili |
uśmierciłyby by uśmierciły |
bezosobnik: uśmiercono by
bezokolicznik: uśmiercić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uśmierciwszy
gerundium: uśmiercenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | uśmiercenie |
uśmiercenia |
| D. | uśmiercenia |
uśmierceń |
| C. | uśmierceniu |
uśmierceniom |
| B. | uśmiercenie |
uśmiercenia |
| N. | uśmierceniem |
uśmierceniami |
| Ms. | uśmierceniu |
uśmierceniach |
| W. | uśmiercenie |
uśmiercenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uśmiercony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | uśmiercony |
uśmiercony |
uśmiercony |
uśmiercone |
uśmiercona |
| D. | uśmierconego |
uśmierconego |
uśmierconego |
uśmierconego |
uśmierconej |
| C. | uśmierconemu |
uśmierconemu |
uśmierconemu |
uśmierconemu |
uśmierconej |
| B. | uśmierconego |
uśmierconego |
uśmiercony |
uśmiercone |
uśmierconą |
| N. | uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconą |
| Ms. | uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | uśmierceni |
uśmierceni |
uśmiercone |
uśmiercone |
| D. | uśmierconych |
uśmierconych |
uśmierconych |
uśmierconych |
| C. | uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconym |
uśmierconym |
| B. | uśmierconych |
uśmierconych |
uśmierconych |
uśmiercone |
| N. | uśmierconymi |
uśmierconymi |
uśmierconymi |
uśmierconymi |
| Ms. | uśmierconych |
uśmierconych |
uśmierconych |
uśmierconych |
odpowiednik aspektowy: uśmiercać
Pochodzenie
Zob. śmierć
1. zabić
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zabić |
Połączenia
- uśmiercić człowieka, ludzi, zwierzę
- chcieć uśmiercić
Cytaty
|
- Nie strzelajcie! Bo nas ci dobrzy ludzie w słusznym i zrozumiałym odwecie uśmiercą! źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003 |
|
|
Już u siebie, kiedy wyczyściwszy mundur i wykąpawszy się, położył się wreszcie na szerokim tapczanie, zaczął myśleć o tej drugiej osobie, która chciała go dzisiaj uśmiercić. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967 |
|
|
- Ja cię sądzić nie będę, ale - ty pamiętaj! - są ludzie, co by cię bez sądu uśmiercili. źródło: NKJP: Wilhelm Mach: Życie duże i małe, 1959 |
|
|
W latach 1950 - 1954 tylko w tzw. regionie Zachodniego Nilu [...] pozyskano 12.500 kg hipopotamich zębów - dla ich zdobycia musiano uśmiercić ok. 3000 zwierząt. źródło: NKJP: Mirosław Zarzyński: Nie głaskać hipopotama!, Focus. Poznać i zrozumieć świat nr 8, 2003 |
|
|
Kwalifikowali oni przywiezionych jako zdolnych do pracy, a tym samym kierowanych do obozu, lub jako do niej niezdolnych, a tym samym przeznaczonych do natychmiastowego uśmiercenia metodami, które stale udoskonalano. źródło: NKJP: Anna Pawełczyńska: Wartości a przemoc: zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, 1973 |
Składnia
|
+ | uśmiercić | + |
KOGO/CO
|
2. w plotce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
Połączenia
- uśmiercić jakąś osobę
Cytaty
|
[...] o artyście muszą pisać - źle, dobrze, prawdę, bzdury, wszystko jedno, byle pisali, bo to znaczy, że w nich żyje nawet, gdy go uśmiercą. A jak znawcy twierdzą, po takich uśmierceniach żyje się do 150 lat. źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy, czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998 |
Składnia
|
|
+ | uśmiercić | + |
KOGO
|
3. zniszczyć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zniszczyć |
Cytaty
|
[...] łatwiej wszystkie nadzieje pogrzebać, łatwiej patrzeć na konanie wszystkich nadziei niż potrzebę posiadania nadziei w sobie uśmiercić. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Miazga, 1979 |
|
|
Odebranie Kaukazu i przecięcie takiej arterii komunikacyjnej jak Wołga, to wyrok śmierci na Rosję, jeżeli ich w ogóle cokolwiek jest w stanie uśmiercić. źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957 |
Składnia
|
|
+ | uśmiercić | + |
CO
|