średniej wielkości ptak o biało-czarnym upierzeniu, z plamą na głowie - u samców żółtą, a u samic siwosrebrną, od innych gatunków dzięciołów różniący się nogą z trzema, a nie z czterema palcami oraz brakiem elementów czerwonych w upierzeniu, żyjący w dziuplach w spróchniałych drzewach, głównie w lasach iglastych, żywiący się owadami i nasionami; @Picoides tridactylus@
[...] był to dzięcioł trójpalczasty, sprawiający wrażenie, jakby był upośledzony przez naturę. W przeciwieństwie do swych krewniaków, ten ma tylko trzy palce: dwa zwrócone ku górze, a trzeci, najdłuższy – w dół [...]. Zresztą, różni się od swych krewnych także innymi szczegółami: nie potrafi jak one bębnić głośno i wytrwale, zadowala się cichymi, wolnymi uderzeniami w drzewo. W Małopolsce doliczono się zaledwie ok. 500 par dzięciołów trójpalczastych [...].
źródło: NKJP: Zygmunt Sztych: Upośledzony trójpalczasty, Gazeta Krakowska, 2006-09-02
Dużo radości przynoszą mu jego publikacje w fachowych czasopismach polskich i zagranicznych zajmujących się ornitologią. A ma ich sporo. Na ukazanie się w języku angielskim czekają artykuły dotyczące dzięcioła trójpalczastego. Życie tego gatunku podglądał przez trzy lata w Gorcach.
źródło: NKJP: Katarzyna Kulińska - Pluta: Ornitolog z zamiłowania, Dziennik Zachodni, 2003-09-19
[...] tam gdzie nie ma starych próchniejących drzew nie będą np. żyły dzięcioły trójpalczaste i białogrzbiete i nie zasiedli się tam również wiele gatunków owadów i grzybów, które żyją w lasach.
źródło: NKJP: Krzysztof Pawłowski: Monokultura leśna nie jest lasem, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 2000-07-01