UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

psuć się

Chronologizacja

1534, SPXVI
Pierwotna postać bezokolicznika: psować się .

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	psuję się	psujemy się
2 os.	psujesz się	psujecie się
3 os.	psuje się	psują się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	psułem się +(e)m się psuł	psułam się +(e)m się psuła	psułom się +(e)m się psuło	psuliśmy się +(e)śmy się psuli	psułyśmy się +(e)śmy się psuły
2 os.	psułeś się +(e)ś się psuł	psułaś się +(e)ś się psuła	psułoś się +(e)ś się psuło	psuliście się +(e)ście się psuli	psułyście się +(e)ście się psuły
3 os.	psuł się	psuła się	psuło się	psuli się	psuły się

bezosobnik: psuto się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się psuł będę się psuć	będę się psuła będę się psuć	będę się psuło będę się psuć	będziemy się psuli będziemy się psuć	będziemy się psuły będziemy się psuć
2 os.	będziesz się psuł będziesz się psuć	będziesz się psuła będziesz się psuć	będziesz się psuło będziesz się psuć	będziecie się psuli będziecie się psuć	będziecie się psuły będziecie się psuć
3 os.	będzie się psuł będzie się psuć	będzie się psuła będzie się psuć	będzie się psuło będzie się psuć	będą się psuli będą się psuć	będą się psuły będą się psuć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		psujmy się
2 os.	psuj się	psujcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	psułbym się bym się psuł	psułabym się bym się psuła	psułobym się bym się psuło	psulibyśmy się byśmy się psuli	psułybyśmy się byśmy się psuły
2 os.	psułbyś się byś się psuł	psułabyś się byś się psuła	psułobyś się byś się psuło	psulibyście się byście się psuli	psułybyście się byście się psuły
3 os.	psułby się by się psuł	psułaby się by się psuła	psułoby się by się psuło	psuliby się by się psuli	psułyby się by się psuły

bezosobnik: psuto by się

bezokolicznik: psuć się

imiesłów przysłówkowy współczesny: psując się

gerundium: psucie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	psucie się	psucia się
D.	psucia się	psuć się
C.	psuciu się	psuciom się
B.	psucie się	psucia się
N.	psuciem się	psuciami się
Ms.	psuciu się	psuciach się
W.	psucie się	psucia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: psujący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	psujący się	psujący się	psujący się	psujące się	psująca się
D.	psującego się	psującego się	psującego się	psującego się	psującej się
C.	psującemu się	psującemu się	psującemu się	psującemu się	psującej się
B.	psującego się	psującego się	psujący się	psujące się	psującą się
N.	psującym się	psującym się	psującym się	psującym się	psującą się
Ms.	psującym się	psującym się	psującym się	psującym się	psującej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	psujący się	psujący się	psujące się	psujące się
D.	psujących się	psujących się	psujących się	psujących się
C.	psującym się	psującym się	psującym się	psującym się
B.	psujących się	psujących się	psujących się	psujące się
N.	psującymi się	psującymi się	psującymi się	psującymi się
Ms.	psujących się	psujących się	psujących się	psujących się

odpowiedniki aspektowe: popsuć się , zepsuć się

Pochodzenie

Zob. psuć

1. o urządzeniu

Definicja

przestawać działać (poprawnie lub w ogóle)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chromolić się, chrzanić się, paprać się, pitolić się, schrzaniać się, syfić się, szlag trafia coś, wypierniczać się

Połączenia

lodówka, maszyna, samochód, sprzęt, telefon, telewizor, winda psuje się
psuć się nagminnie, regularnie

Cytaty

	Psuły się nie naprawiane pompy, waliły się nie odbudowane stropy, woda zalewała kopalnie, coraz ciężej było o urobek. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Wszystko działało jak marzenie, tylko akumulator psuł się raz po raz. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008
	Z powodu panującej wilgoci psują się wszystkie urządzenia RTV. źródło: NKJP: (Wlod): Nierozwiązane problemy, Dziennik Polski, 2005-09-09
	Dzwoniłem do Dominiki, kiedy tylko mogłem. Na terenie jednostki dostępny był tylko jeden ciągle psujący się automat. źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999

2. o wzroku

Definicja

stawać się mniej sprawnym lub mniej wydolnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

pogarszać się

Połączenia

słuch, wzrok się psuje; oczy się psują

Cytaty

Pozostawiając okulistom i ortopedom ich pola zainteresowań, zastanówmy się, co można zrobić z psującą się pamięcią?

źródło: NKJP: Jerzy Vetulani: Pamięć - wewnętrzny zmysł duszy, Gazeta Wyborcza, 1998-04-30

Po balsamach ma się plamy, a od nadmiernego korzystania z solarium ma się zmarszczki, od tabletek [...] psuje się wątroba i skóra nabiera nienaturalnego koloru, dlatego najlepiej pozostać białym, tak jak ja.

źródło: NKJP: Internet

W Hiszpanii, we Włoszech, w Finlandii, Holandii, Szwajcarii oraz Danii kierowcy powyżej pewnego wieku muszą poddawać się badaniom lekarskim. To zrozumiałe, bo stwierdzono, że po pięćdziesiątce psuje się wzrok i słuch.

źródło: NKJP: Na fotel pasażera, Dziennik Polski, 2008-01-24

3. o humorze

Definicja

przestawać być takim, jaki mówiący uważa za dobry

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chrzanić się, krochmalić się, pieprzyć się, pitolić się, pogarszać się, schrzaniać się

Połączenia

atmosfera, humor, obraz, pogoda się psuje

Cytaty

	Między nami psuło się coraz bardziej. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009
	Niecałe trzy tygodnie później cała czwórka zapięła pasy i mimo psującej się pogody ruszyli. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005
	Tyrmand nie zapominał i nie przebaczał. Dlatego psuły się jego stosunki z ludźmi, pękały w końcu największe przyjaźnie [...]. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Zły Tyrmand, 1992
	Połowa zgłoszeń na psychoterapię wynika stąd, że ludziom psują się małżeństwa, nie radzą sobie z dziećmi, rodzina pogrąża się w wyniszczających konfliktach. źródło: NKJP: Ewa Nowakowska: Przychodzi Polak do psychoterapeuty, Polityka, 2002-02-02

Składnia

psuć się

4. o dziecku

Definicja

zmieniać swoje postępowanie na gorsze według mówiącego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

Każda władza niekontrolowana robaczywieje, psuje się, co prowadzi do deformacji o kosztownych skutkach społecznych.

źródło: NKJP: Magdalena Jamka: Władza niekontrolowana robaczywieje, Gazeta Krakowska, 2001-12-17

Nie za dużo bajek! Moje dziecko się psuje po ich oglądaniu.

źródło: Internet: dziecko-info.rodzice.pl

5. o żywności

Definicja

przestawać nadawać się do spożycia z powodu zachodzących procesów biologicznych lub chemicznych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

jedzenie, mięso się psuje; kanapki, resztki się psują
łatwo, szybko się psuć
łatwo, szybko psująca się żywność

Cytaty

	Wyzywał ich od pijanic, swołoczy i najgorszych, uświadamiając im, że nie amunicję na front wożą, ale mięso, a mięso psuje się, nie mówiąc już, że następne krowy czekają na łąkach, a następne już idą z Niemiec. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996
	W dużych miastach dochodziło okresowe sortowanie kartofli, które już przyjeżdżały zepsute i psuły się dalej w bazach. źródło: NKJP: Ernest Skalski: Rosja, Gazeta Wyborcza, 1998-04-03
	[...] gotowana marchew psuje się szybciej niż surowa. źródło: NKJP: Miko: Forum czytelników, Gazeta Poznańska, 2004-08-14
	Zawsze zdumiewała mnie ich tajemnicza natura, błyskawiczne mnożenie się i fakt, że pojawiają się nie wiadomo skąd, uparcie siadają na gnijącym owocu, przyśpieszając jego psucie się, a potem znikają. źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004

Przysłowia

Ryba psuje się od głowy

Data ostatniej modyfikacji: 05.04.2017